ورود غيرمتخصصان ممنوع!
«جمعي از دستياران راديولوژي سال گذشته براي تحقق برخي خواسته‌هاي صنفي خود از جمله جلوگيري وزارت بهداشت از دخالت متخصصان زنان و زايمان در انجام امور راديولوژي و سونوگرافي تجمع كردند.»
وزارت بهداشت در سال گذشته شاهد اعتراض راديولوژيست‌ها و تحصن آنها در مقابل ساختمان اين وزارتخانه بود ؛ اعتراضي كه در نهايت معاون سلامت اين وزارتخانه را بر آن داشت تا اعلام كند انجام سونوگرافي تشخيصي فقط و فقط در محدوده تخصص راديولوژي است.
دكتر حسن امامي رضوي در اين رابطه به ايرنا گفت: در نامه‌هاي جداگانه‌اي به معاونت‌هاي درمان دانشگاه‌هاي علوم پزشكي كشور ابلاغ شده كه انجام سونوگرافي فقط بايد توسط راديولوژيست‌ها صورت گيرد، در غيراين صورت با موارد خلاف برخورد قانوني صورت مي‌گيرد.
قانوني كه هيچ وقت اجرا نشد!
اما شنيدن اين اخبار در حالي است كه به گفته كارشناسان رشته راديولوژي، اين رشته با تمام رشته‌هاي پزشكي سر و كار دارد و با توجه به اين قضيه جذابيتي در تمام دنيا در اين رشته ايجاد شده است؛ به‌طوري كه در حال حاضر كساني كه وارد اين رشته مي‌شوند نفرات اول آزمون دستياري هستند.
دكتر عبدالرسول صداقت، رئيس انجمن راديولوژي ايران در گفت‌وگو با همشهري با تاييد اين موضوع مي‌گويد: از طرف ديگر گسترش علم به‌گونه‌اي است كه رشته‌هاي مختلف پزشكي با دستگاه‌هاي مختلف راديولوژي آشنا شده و مايلند از آن استفاده كنند.
به گفته وي، اين موضوع در ايران از رشته زنان شروع شده و برخي متخصصان زنان از سال 1370 دوره‌هاي كوتاه‌مدت 2 ماهه آموزشي را در بخش‌هاي راديولوژي گذرانده‌اند؛
به‌طوري كه بعد از آزمون قبولي، وزارت بهداشت به اين افراد مجوز داده كه از سونوگرافي در مطبشان به‌عنوان يك وسيله تشخيصي استفاده كنند نه به‌عنوان يك وسيله درآمد‌‌زا. در ضمن بابت اين كار نبايد از بيمار هزينه جداگانه گرفته شود.
«اين در حالي بود كه در همان زمان هم معاونت درمان وزارتخانه بخشنامه‌اي را با 5 شرط اعمال كرد كه با توجه به آنها متخصصان زنان و زايمان مي‌توانستند در مطب خود از دستگاه سونوگرافي استفاده كنند.»
دكتر صداقت با بيان اين عبارات مي‌افزايد: شرط اول اين بود كه اين متخصصان دوره آموزشي الزامي را گذرانده باشند و اين دوره به تاييد وزارت بهداشت رسيده باشد.
دوم اينكه متخصصان زنان اجازه نداشتند در سربرگ، مهر و تابلوي مطبشان كلمه سونوگرافي را ذكر كنند چون اين كار به عنوان تبليغ محسوب مي‌شد. سوم اينكه سونوگرافي بايد در حوزه تخصصي خودشان استفاده مي‌شد يعني اينكه اگر بيماري نياز به سونوگرافي كليه داشت، متخصص زنان حق انجام آن را نداشت.
وي ادامه مي‌دهد: چهارمين شرط اين بود كه متخصصان زنان و زايمان فقط حق ويزيت بيماران خودشان را داشتند و ويزيت بيماران ديگر ممنوع بود و پنجم اينكه هيچ‌گونه ويزيت جداگانه‌اي از بيماران بابت سونوگرافي نبايد گرفته مي‌شد.
اين بخشنامه به تمام كشور ابلاغ شد و معاونان ديگر وزارت بهداشت نيز در اين چند سال آن را تاييد و روي آن تاكيد كردند، ولي به گفته رئيس انجمن راديولوژي متأسفانه به‌دليل اينكه بخشنامه مذكور در كشور ضمانت اجرايي درستي نداشت، هيچ وقت به آن عمل نشد؛
به طوري كه وضعيت به جايي رسيد كه امروزه درصد بسيار بالايي از متخصصان زنان در مطبشان بدون اينكه دوره آموزشي گذرانده باشند، دستگاه سونوگرافي دارند و حتي در تابلو و سربرگشان كلمه سونوگرافي را قيد مي‌كنند.
دخالت در محدوده غيرتخصصي!
«در اين ميان، حتي متخصصاني هم هستند كه غير از سونوگرافي بيمار كار ديگري انجام نمي‌دهند و چندين برابر راديولوژيست‌ها از بيمار ويزيت مي‌گيرند.»
دكتر صداقت خاطرنشان مي‌كند: اين در حالي است كه خود راديولوژيست‌ها در حال حاضر تعرفه نظام پزشكي را رعايت مي‌كنند.
مثلا براي سونوگرافي بارداري طبق قانون 8 هزار و 500 تومان از بيمار مي‌گيرند كه البته اگر با بيمه هم قرارداد داشته باشند، نصف اين مبلغ از بيمار اخذ مي‌شود. ولي متخصصان زنان و زايمان كمترين مبلغي كه از بيمار مي‌گيرند 30 هزار تومان است آن هم به‌صورت نقد و بدون بيمه.
رئيس انجمن راديولوژي ايران با بيان اينكه اين مسئله باعث شده به‌خصوص در شهرستان‌هاي كوچك شغل راديولوژيست‌ها دچار مخاطره شود، تاكيد مي‌كند: با اين حال ما بارها پيشنهاد داده‌ايم كه براي دخالت نكردن غيرراديولوژيست‌ها در امر راديولوژي آيين‌نامه‌اي از سوي وزارت بهداشت تدوين شود، ولي متأسفانه الان آيين‌نامه‌اي وجود ندارد كه بتوان با افراد متخلف برخورد كرد.
اما مسئله‌اي كه شايد تحمل اين شرايط را براي راديولوژيست‌ها دشوارتر كرده اين است كه هر 20 روز يك بار يك مامور براي بازديد از مطب راديولوژيست‌ها و بررسي استانداردهايي چون رعايت متراژ، داشتن هواكش، داشتن در سربي يا رعايت تعرفه‌ها استانداردهاي لازم را دارد يا نه مراجعه مي‌كند.
ولي روي مطب متخصصان زايمان هيچ كنترلي حتي از نظر كيفيت دستگاه سونوگرافي صورت نمي‌گيرد.
« الان 2 مطب راديولوژي بايد حداقل 200 متر از‌هم فاصله داشته باشند ولي در خيلي از موارد در طبقه بالاي يك مطب راديولوژي، مطب متخصص زنان و زايمان است كه بيماران را سونوگرافي هم مي‌كند.»
دكتر صداقت با بيان اين عبارات توضيح مي‌دهد: علاوه بر اين، يك مطب راديولوژي بايد حداقل 90 متر باشد در حالي‌كه يك متخصص زنان و زايمان در يك اتاق از يك مجموعه به راحتي بيمار را سونوگرافي مي‌كند.
فقط متخصصان زنان مقصر نيستند!
با اين حال، دكتر ايرج هنربخش، استاديار دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي و سرپرست بخش راديولوژي بيمارستان پارس نيز در گفت‌وگو با همشهري معتقد است كه نبود اجراي قانون فقط محدود به متخصصان زنان و زايمان نيست چون حتي خيلي از اوقات ماماها، جراحان و متخصصان داخلي هم با اينكه نمي‌دانند اصلا كاربرد سونوگرافي چيست، اقدام به انجام آن مي‌كنند.
وي به نكته ديگري نيز اشاره مي‌كند و مي‌گويد: در اين ميان حتي از دستگاه‌هاي سونوگرافي معمولي براي انجام سونوگرافي سينه هم توسط اين متخصصان استفاده مي‌شود كه اين كار بسيار خطرناك است چون اين دستگاه‌ها وجود تومور در سينه را اصلا نشان نمي‌دهند.
اخلاق حرفه‌اي فراموش شده است
دكتر هنربخش در حالي به خطرناك بودن انجام سونوگرافي توسط غيرمتخصصان اشاره مي‌كند كه به گفته دكتر صداقت يك متخصص راديولوژي در طول دوره 4 سال دوره تخصصي 6 تا 9 ماه فقط دوره فيزيك را مي‌گذراند و اين دوره شامل فيزيك اشعه، فيزيك ام‌آرآي و فيزيك سونوگرافي مي‌شود.
پس طبيعتا چنين فردي با خطرات راديولوژي خيلي بيشتر آشناست.
با وجود تمام اين اعتراض‌ها دكتر صداقت خاطرنشان مي‌كند: ما درباره اينكه متخصصان زنان با سونوگرافي آشنا هستند شك نداريم. سونوگرافي هم بايد در مطب متخصصان زايمان صرفا يك وسيله كمك‌تشخيصي باشد.
چون به هر حال نمي‌توان اين دستگاه را از مطب آنها جمع كرد. اما آيا آشنايي با يك علم به معني دست‌اندازي به آن علم است ؟پاسخ دكتر صداقت به اين سوال منفي است: مسلما اينگونه نيست، به علاوه با مشخص شدن مرزهاي علمي، رعايت اخلاق حرفه‌اي بسيار ضروري است، هرچند تا به حال اين امر كاملا مغفول مانده است.
همشهری آنلاین- گروه سلامت – سميه شرافتي