اهمیت روشنایی در محیط های مراقبت بهداشتی
نویسنده : نیشا پاتل
مهندس معمار «مایز ون در رو» ( Mies van der Rohe ) بیان می کند که «تاریخچه معماری تاریخ جدال مردم برای روشنایی است، تاریخچه پنجره». اگرچه در شتاب برای ایجاد موسسات مراقبت درمانی پیشرفته تکنولوژیکی و قابل رشد از لحاظ تجاری، اهمیت روشنایی مناسب فراموش شده است و هزینه استخدام افراد بر هزینه به کارگیری سیستم روشنایی با تقریب 150 بر 1 افزون است.
در همین موقع اثرات نور بر سیستم فیزیولوژیکی ما نمی تواند نادیده گرفته شود؛ سیستم کنترل ضربان قلب انسان به شدت به نور تیره حساس است، با شدت کم معادل با روشنایی داخل اتاق قادر به ایجاد تغییر قابل توجهی درتنظیم زمان سیستم 24 ساعته است. درحالیکه اثرات دراز مدت قرارگیری نامناسب در معرض روشنایی در حال بررسی است، گمان می شودعدم تنظیم بین سیکل تنظیم کننده ضربان داخلی و محیط خارج درایجاد مشکلات سلامتی مانند بیماریهای مجراهای قلبی ( Cardiovascular )، دیابت، اختلالات خواب و معده و روده ای موثر است.
سخنران افتتاحیه در پنجمین سمپوزیوم دفتر تحقیقات روشنایی ( LRO )، نور و سلامتی بشر، دکتر مارک رئا، گفت: «تحقیقات 25سال اخیر، اکنون تعاریف سنتی ما از آنچه یک "نورپردازی خوب" را تشکیل می دهد را دچار چالش کرده. طراحی نور تنها بر مبنای بینایی از یافته های تحقیقات اخیر غفلت می کند.» همزمان، سیستم مراقبت بهداشتی در یک حالت دگرگونی است؛ مصرف کنندگان به طور فزاینده ای نسبت به سلامت آگاه شده اند و بیمارستانها شروع به ایفای نقش به عنوان مراکز سلامت کرده اند.
مجتمع های بیمارستانی عناصر کارکردی موثری را با تمرکز بر خود معاش بودن دربر می گیرد. از آنجاییکه سکونت بیمارستانی ثابت، پیچیده و پویا است، نورپردازی تاثیرگذار اجتناب ناپذیر است و باید برای برآوردن نیازهای بصری ناسازگار کارکنان، بیماران و بازدید کنندگان طراحی شود.
تحقیقات اخیر بیان کرده که فیزیولوژی و رفتارهای انسانی با ریتم های نزدیک 24 ساعت که اثرات عمده بر سلامتی و خوب بودن ما دارند، کنترل می شود. به عنوان مثال، چرخه های بیداری – خواب، هوشیاری، الگوهای کارآیی، ریتم دمای درونی بدن و تولید هورمون هایی از قبیل ملاتونین و کورتیزول توسط یک نوسانگر درونی 24 ساعته در هسته سوپراشیاسماتیک ( SCN ) از هیپوتالاموس قدامی تنظیم می شوند. برای اطمینانِ سیکل تنظیم کننده ضربان قلب از تنظیم زمانی مناسب فیزیولوژی و رفتار با دنیای خارج، اشارات زمانی محیطی باید قادر به تنظیم مجدد این ساعت درونی باشد.
عمده ترین راهنمای زمانی محیطی که قادر به بازتنظیم ( Reset ) این ریتم ها ست چرخه 24 ساعته روشنایی – تاریکی است. چرخه روزانه روشنایی – تاریکی ساعت داخلی را بر یک مبنای روزانه بازتنظیم میکند که به نوبه خود فیزیولوژی و رفتار کنترل شده با این ساعت را بازتنظیم می کند. به خاطرآسایش ما، سیستم های بینایی و 24 ساعته با سرعت های متفاوتی عمل می کنند و می توانند همزمان توسط فاکتور زمان ارضا شوند؛ سیستم بینایی آنی است در حالیکه سیستم 24 ساعته در پاسخ دهی کند است و میانجی این دو ثابت های ادراکی است. مشخصه های روشنایی مرتبط با بازتنظیم سیکلها شامل شدت، طول زمان، الگو، زمان بندی قرارگیری، و اخیرا، طول موج نور مورد استفاده هستند.
کمیت نور بر حسب تشعشع ( lx ) بیان می شود. ثابت شده که نور روز، با 10000 lx ، از آنجاییکه سریعا قابل تشخیص است بهترین نقطه شروع می باشد. روشنایی طبیعی روحیه را بالا می برد، باعث می شود فضاها بزرگتر به نظر برسند و دنیای ما را با رنگهای واقعی جلوه گر می سازد. واز آنجاییکه تنوع و یک ارتباط با دنیای خارج را درمقیاس زمانی فراهم می کند قسمت کاملی از طراحی ساختمان بیمارستان را شکل می دهد. دکتر دانیل اف کریپک استاد روانپزشکی در دانشگاه سن دیه گو کالیفرنیا اظهار میدارد: «زمان آن رسیده که اثرات درمانی نور درخشان را در روشهای معالجه خود بپذیریم.»
در تمرین های بالینی، نور درمانی به صورت متداول به وسیله یک جعبه نور، یک سازه فلزی دربردارنده لامپ های فلورسنت در پشت یک صفحه منتشر کننده پلاستیکی با 10000 lx انجام می شود. نور درخشان در صبح، که بیمار را مجبور می کند زودتر بیدار شود، موفق تر از نور درخشان غروب در کاهش اختلالات اثرپذیر فصلی ( SAD ) افسردگی و بی خوابی ثابت شده است. مکانیزم بیولوژیکی اختلالات اثرپذیر فصلی (SAD) و نور درمانی واضح نیستند، اگرچه نرخ تولید سروتونین توسط مغز مستقیما به زمان غالب نور درخشان خورشید مربوط است و سریعا با افزایش تشعشع افزایش می یابد. تحقیقات هدایت شده توسط ایست من وهمکاران با توجه به سازگاری پرستاران و کارکنان شیفت به یک واژگونی کامل از روز کاری عادی با استفاده از قرارگیری محدود در معرض 1200 lx وشیشه های بسیار تاریک در روز، به عنوان یک بنچ مارک باقی مانده است.
مطالعات نتیجه گرفته شده است که اگرچه 2500 تا 10000 lx جذب شده توسط چشم سطح نور لازم برای مقابله موثر با اختلالات اثرپذیر فصلی ( SAD )، افسردگی و بی خوابی است، بهترین سطح نور برای بیدار شدن و شروع فعالیت های روزانه 1200 lx و بیشتر است؛ سه برابر بیشتر از سطح نوری که بیشتر محیط های بیمارستانی با آن روشن می شوند. در حقیقت، بیشتر افراد زمان خود را در داخل در محیطی با روشنایی بین 50 و 500 lx می گذرانند. در غروب، اتاقهای نشیمن به طور متوسط با 15 lx روشن می شود، اما بعضی افراد در اتاقی به تاریکی 1 lx تلویزیون نگاه می کنند.
جنبه مهم دیگر از روشنایی سالم، زمان آن است، که مشخص می کند آیا روشنایی ساعت را به زمان زودتر (پیشرو) یا دیرتری (تاخیر) انتقال می دهد. تحت شرایط عادی، در معرض روشنایی قرار گرفتن در دیروقت غروب سیستم 24 ساعته را به فاز دیرتری عقب می اندازد و نور در صبح زود سیستم 24 ساعته را به فاز زودتری جلو می اندازد. این خاصیت باز تنظیم نوری علت اصلی اختلالات خواب و سایر اختلالات ریتمی مرتبط با جت لگ و شیفت کاری بیمارستان می باشد.
در 1985، پیشگامان اصلی درمان با نور درخشان دریافتند که سیستم 24 ساعته بیشتر از همه به نور با طول موج کوتاه حساس است و یک حساسیت طیفی متفاوت از بینایی در روز و بینایی در تاریکی قراردادی دارد. این یافته ها و سایریافته ها در انسان و حیوان، پیشنهاد می کند که سیستم جذب نور جدیدی در چشم جدای از آنکه برای بینایی استفاده می شود، وجود دارد.ثابت شده که سطوح پایین روشنایی یا نور تک رنگ به اندازه نور درخشان چندرنگ برای توقف ملاتونین موثر است (نور از تولید ملاتونین جلوگیری می کند). استدلال منطقی این است که چشم فقط طول موج مناسب را در یک واکنش شیمیایی به کار می برد؛ بنابراین هر نور سفیدی که محدوده طول موجهای مناسب را داشته باشد، کارا خواهد بود.
این موضوع منجر به این فرضیه شد که نور در قسمت آبی تر طیف که متناسب با روشنایی روز است احتمالا برای روشن سازی زمینه در ساعات روز از نورهای قسمت زرد طیف موثر تر خواهد بود. در تنظیم بیمارستان، اصلاح تغییرات چرخه های طبیعی از نور درخشان برای شبیه سازی فضای عادی نور روز، در محدوده 2500 تا 10000 lx ، برای کاهش افسردگی فصلی، افزایش طول و کیفیت خواب، محکم کردن الگوهای خواب در بیماران آلزایمری، ارتقا عملکرد کارکنان شیفت شب و تنظیم تولید ملاتونین استفاده می کند. معالجات روانی از نور رنگی و غالبا جنبشی در چشم در سطوح بسیار پایین تری (به عنوان مثال 4 تا 10 lx ) برای فراخواندن واکنش در یک سطح سلولی استفاده می کند. چهارمین بعد درگیر میزان کردن نور تک رنگ است تا تبدیل به یک حامل در طول موج و فرکانس یک داده دقیق الکترومغناطیسی شود.
ارتباط نور، تنظیم ملاتونین و ارتباط آن با سرطان سینه دلالت گسترده ای برای یک کارکرد هفت روزه و24 ساعته مانند یک بیمارستان دارد. بسیاری از تئوریها پیشنهاد کرده اند که اثرات محیطی مدرن مانند میدان های مغناطیسی یا قرارگیری در معرض نور در شب، خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش می دهد. این مخصوصا زمانی صادق است که تولیدِ شب هنگام ملاتونین متوقف شود، چرا که ثابت شده ملاتونین قسمتی از مقاومت طبیعی بدن در مقابل سرطان است. با به حساب آوردن چنین تحقیقاتی، فرد میتواند نتیجه بگیرد که تولید ملاتونین وقتی که اتاق در تاریکی کامل باشد یا توسط طول موج مناسب روشن شود متوقف نخواهد شد.
توقف ملاتونین درساعات روشن روز، که به بدن علامت می دهد که از لحاظ بیولوژیکی بیدار هستیم و تولید منظم آن را در فاز خواب ما در رابطه با نور(سفید یا رنگی، منسجم یا غیرمنسجم یا پولاریزه شده)
تقویت می کند، محرک بسیاری از کاربردهای نور در بدن است و واکنش های روانی و فیزیولوژیکی بعدی را شکل داده است. تشعشعات فوق ضعیف از نور در 380 nm هدایت کننده هایی برای پیامهایی هستند که واکنش سلول ها در ارگانیسم ها را کنترل می کنند. تحقیقات جدیدتر نتیجه گرفته اند «پیام ها» در طول موج هایی در محدوده 200 تا 800 nm «فرستاده می شوند»؛ طول موج های متفاوتی به راههای مختلف در بدن نفوذ می کنند و واکنش های منحصر به فرد را ترفیع می دهند.
درمان با اثر جنبشی روشنایی، با استفاده از لیزرهای تک رنگ، در ترکیب با داروها برای تخریب یا شناسایی سلول های سرطانی به کار می رود. نور پولاریزه برای اختلالات پوستی و تسهیل التیام زخم ها استفاده می شود. نور رنگی (قرمز و آبی) روی پوست می تواند در درمان آکنه عود کننده به خدمت گرفته شود. تحقیقات جامعه متخصیص امراض پوستی دریافته که نور، مخصوصا در طول موج تک رنگ، از دارو موثرتر بوده است. بنابراین از منظر طراحی روشنایی، اگر نور رنگی در طراحی داخل به کار رود، ترکیب رنگی روی فیلترهای منفرد ترجیح دارد، در غیر این صورت کاربران فضا از واکنشهای حسی غیر قابل انتظار رنج خواهند برد. پیش از التیام مولکولی، درمان هلیونی با استفاده از فیزیک کوانتومی برای انتقال تابش الکترو مغناطیسی است؛ فرکانس و اثرات طیفی به شکل نور، رنگ و صدا مدیریت می شوند. غالبا نور نقاط مرکزی در پشت را هدف قرار می دهد و می تواند برای درمان مشکلات جاری یا مهمتر از آن برای درمانهای پیشگیرانه به کار رود.
همچنان که چیزهای بیشتری راجع به اثرات قرارگیری در معرض نور که بر بینایی و سیستم 24 ساعته موثر است، می آموزیم، چنین اطلاعاتی می تواند برای بهینه کردن رژیم های قرارگیری در معرض نور جهت اطمینان خاطر از همزمانی مناسب استفاده شود.
این رژیم ها می تواند برای بازتنظیم منظم کننده ضربان قلب بعد از عدم همزمانی مفرط، از قبیل جابجایی طولانی و پروازهای فضایی، جابجایی کارکنان شیفت، یا تصحیح نامنظمیهای آسیب زننده از قبیل افزایش سن یا ترجیحات روزانه به کار رود. در تلفیق با پیشرفت های موازی در درک چگونگی اثر نور در تنظیم کننده ضربان در سطح مولکولی، مطالعات فیزیولوژیکی می تواند برای توسعه و بهینه سازی درمانها برای معالجات اختلالات کلینیکی مفید واقع شود. به بیان ا. کرنلیوس سلسوس، یک نویسنده پزشکی رومی، «در اتاقهایی پر از نورزندگی کنید. از غذای سنگین بپرهیزید. در نوشیدن مشروب معتدل باشید. از ماساژ، حمام، ورزش و ژیمناستیک بهره ببرید.» ترجمه: فاطمه وفابخش کارشناس ساختمان - مدیریت فنی