مدتی است برابر برنامه های توسعهء سلامت سازمان بهداشت جهانی و  همچنین در قالب قسمتی از برنامهء جهانی جوامع ایمن ٬ سلسله مباحثی تحت عنوان ساختمانهای سلامت محور در کانونهای علمی و صنفی مهندسی و پزشکی و نیز شهرداریها و صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران ٬ طرح ٬ و طی آن به تبیین شاخصهای سلامتی در ساختمانهای موجود کشور میپردازند . این شاخصها میتوانند در زمینه های :   معماري ساختمان و سلامت    معماری شهری و سلامت      شرایط داخل ساختمان و سلامت    ایمنی ساختمان و سلامت    قوانین ساختمانی و سلامت  و   . . . . .  قابل طرح باشند  .

از آنجاییکه در حال حاضر بیشترین مطالب و شاخصهای یک ساختمان سلامت محور را بایستی نزد بیمارستان سازان کشور جستجو نمود ٬ سایت تخصصی  بیمارستان سازی در ایران ٬ سعی دارد تا با درج سخنرانیها و مقالات اعضای هییت علمی سایت ٬ و یا دیگر کارشناسان این حوزه ٬  رسالت خود در این مقطع را بانجام برساند . هم اکنون نیز مطلبی تحت عنوان  معضل آلودگی صوتی در ساختمانها ( در ۲ قسمت )  از مبحث   شرایط  داخل ساختمان و سلامت    تقدیم میگردد . 

جهت رویت متن کامل این مطلب ٬ میتوانید بر روی کلمهء   ادامه متن  در کادر زیر کلیک فرمائید :

متن کامل

معضل آلودگی صوتی در ساختمانها

نوشتهء : مهندس محمدرضا اردلانی

زمانی که برای اولین بار در روم باستان ممنوعیت هایی را برای مقابله با آلودگی صوتی ناشی از حرکت گاری ها و کوبیدن چرخ های آنها روی سنگفرش خیابان در زمان های خاصی از روز وضع می کردند، هرگز تصور نمی شد بشر به روزگاری برسد که هیاهو و دغدغه های زندگی ماشینی از یک سو و صداهای آزاردهنده از سوی دیگر، عرصه را بر وی چنان تنگ کند که حتی بعضی صداهای گوش نواز طبیعت را هم برنتابد...

این در حالی است که امروزه تکرار واژه آلودگی صوتی، خود به تنهایی به یک عامل آزاردهنده روح و روان انسانها تبدیل شده است و لذا مرز بین آلودگی صوتی و توهم آلودگی صوتی، خود نیازمند بازشناسی کاربردی بوده و تبیین مصادیق آلودگی صوتی و راهکارهای رفع و پرهیز از این آلودگی، بسیار ضروری میباشد .

اگر چه هر صدای ناخواسته ای که موجب برهم زدن  آرامش در زمان استراحت  و یا  تمرکز حین انجام کار باشد، آلودگی صوتی نامیده می شود ولی آلودگی صوتی، تعریف و دامنه فیزیکی خاصی دارد که لازم است آن را بدانیم تا بتوانیم بهتر آن را کنترل کنیم.

ساده ترین روش، این است که اگر در محیط کار یا زندگی خود، صحبت کردن ۲ نفر با هم و در یک فاصله یک متری و با صدای معمولی قابل درک و فهم باشد، آن محیط برای شنوایی استاندارد و فاقد آلودگی صوتی است و اگر در محیطی کار یا زندگی می کنید که صحبت کردن ۲ نفر در فاصله حدود ۴۰ سانتی متری از هم، نیازمند بلند صحبت کردن باشد، آن محیط، فاقد شرایط استاندارد و آلودگی صوتی اش بالاتر از آستانه تحمل بشر است.

در ذیل قدرت تقریبی چند صدای آشنا را جهت مقایسه و درک بهتر نسبتها ملاحظه میفرمایید:

افتادن برگ درختان بر روی زمین معمولی   ----------  ۱۰ دسی بل

صحبت کردن معمولی دو نفر با هم     ----------  ۲۰ دسی بل

اطاق آرام در شب   ----------  ۳۰ دسی بل

اطاق آرام در روز    ----------  ۴۰ دسی بل

صدای آب جاری رودخانهء  معمولی   ----------  ۵۰ دسی بل

صدای ماشین تحریر های قدیمی    ----------  ۶۰ دسی بل

صدای دریل و سنگ فرز های آهنگری   ----------  ۷۰ دسی بل

صدای موتور خودروی پیکان فرسوده    ---------- ۸۰ دسی بل

صدای موتور سیکلتهای فرسوده    ----------  ۹۰ دسی بل

صدای باند اکوها در مجالس عزا و عروسی   ---------- ۱۰۰ دسی بل

صدای اره های چوب بری سیار    ---------- ۱۱۰ دسی بل

صدای رعد و برق    ---------- ۱۲۰ دسی بل

لازم بذکر است که شدت صوت هر ۱۰ دسی بل دو برابر خواهد شد ٬ یعنی ۲۰ دسی بل ۱۰ برابر ۱۰ دسی بل است  و ۳۰ دسی بل ۱۰۰ برابر ۱۰ دسی بل و . . . .

مختصرترین تعریف علمی آلودگی صوتی، وجود صداهای بیش از ۴۵ دسی بل در محیط مسکونی در طول شب و صداهای بیش از ۵۵ دسی بل در محیط مسکونی در طول روز است.

بعد از شناخت تقریبی از مفهوم واقعی آلودگی صوتی ٬ حال بهتر میتوان تشخیص داد که آیا در محیط زندگی یا کار ما آلودگی صوتی وجود دارد یا خیر ؟ گرچه آلودگی صوتی در هر لحظه میتواند باشد و یا قطع گردد. همچنین واضح است که فاصلهء منبع آلودگی صوتی از ما میتواند اثرات آن را کاهش و یا افزایش دهد .

برای دوری و یا مبارزه با آلودگی صوتی ۳ وضعیت مورد تصور است که برای هر کدام  راهکارهایی وجود دارد :

۱) چنانچه در حال انتخاب محل کار یا منزل و ... جدید هستیم  بایستی چه مواردی را مد نظر قرار دهیم  که از آلودگی صوتی دور بمانیم ؟

۲) چنانچه در محلی ساکن و یا مشغول به کار هستیم که امکان تعویض محل وجود ندارد ولی آلودگی صوتی وجود دارد ٬ آیا با تغییراتی فیزیکی میتوانیم این آلودگی ها را کاهش دهیم ؟

۳) چنانچه در محلی زندگی یا کار میکنیم که امکان تغییر محل وجود ندارد و آلودگی صوتی هم وجود داشته و راهکارهای تغییر فیزیکی در ساختمان هم امکانپذیر نمیباشد ٬ چه رفتارهایی را انجام دهیم که اثرات آلودگی صوتی کمتر بما آسیب برساند ؟

وضعیت اول : انتخاب محل جدید

چنانچه در حال انتخاب محل کار یا منزل و یا جانمایی برای ایجاد هر پروژهء سلامت محوری جدید هستید ٬  و ترجیح میدهید از آلودگی صوتی دور بمانید  ، سعی کنید موارد ذیل را مدنظر قرار دهید:

۱) تا جای ممکن از محدوده تولید آلودگی صوتی دوری کنید. این محدوده ها می توانند محدوده فعالیت های صنعتی مانند تراشکاری، پرسکاری، آهنگری، صافکاری و نجاری باشند. همچنین محدوده فعالیت های حمل ونقل مانند فرودگاه ها، ایستگاه های قطار شهری و بین شهری، ریل های راه آهن شهری و بین شهری، ترمینال های بار و مسافر شهری و بین شهری، محدوده اتوبان ها و خیابان های اصلی که در طول روز و به ویژه شب مسیر تردد کامیون ها و وسایل سنگین هستند، نیز منبع تولید آلودگی صوتی هستند.

۲) عرض کوچه یا خیابان در تولید و انتقال آلودگی صوتی موثر است. هر چه عرض کوچه یا خیابان کمتر باشد، احتمال  انتقال آلودگی صوتی بیشتر است و هر چه عرض کوچه یا خیابان بیشتر باشد، احتمال  تولید آلودگی صوتی بیشتر است. بنابراین کوچه های با عرض زیاد که استفاده خیابانی نداشته باشند، بسیار بهتر از خیابان های با عرض کم که مملو از ماشین عبوریست خواهد بود . سعی کنید محل زندگی یا کار شما از خیابان های با عرض کم دور باشد. پر واضح است که معابر بن بست عریض به همین یک دلیل ٬ میتوانند ایده آل تلقی شوند .  

۳) ارتفاع ساختمان های دو طرف یک کوچه و خیابان نیز در انتقال آلودگی صوتی نقش مهمی دارند. آلودگی صوتی ناشی از حرکت یک موتورسیکلت در خیابان ۸ متری که دو طرف آن مملو از ساختمان های ۴ طبقه فشرده است، بسیار بیشتر از آلودگی صوتی در همان خیابان با ساختمان های یک طبقه است. بنابر یک راهکار تجربی سعی کنید از خط وسط خیابان به ۲ طرف خیابان و به سمت آسمان یک خط فرضی با زاویه ۴۵ درجه تصور کنید. اگر ساختمان های دو طرف هر خیابانی با این خط فرضی ۴۵ درجه تلاقی دارد، این خیابان دارای آلودگی صوتی خواهد بود. و بعکس اگر ارتفاع ساختمانهای دو طرف خیابانی زیر این زاویه و خط فرضی قرار گرفت ٬ میتوان امیدوار بود که هم ساختمانهای دو طرف خیابان و هم خود این خیابان  ٬ توان جذب و تقلیل آلوده گی صوتی را دارد .

۴) چیدمان بلوک های داخل شهرک ها هم می توانند در انتقال یا کاهش آلودگی صوتی موثر باشند. روش جانمایی و ارتفاع بلوک ها و نیز نزدیکی هر بلوک به بلوک دیگر، قابلیت جذب آلودگی صوتی را افزایش یا کاهش می دهد. در انتخاب محل کار یا زندگی خود در انواع شهرک ها به چیدمان بلوک ها دقت کنید.

۵) درختان، به خصوص درختان برگ پهن، در کاهش و جذب آلودگی صوتی بسیار موثرند. ترکیب درختان بلند و کوتاه و تعداد ردیف و عمق منطقه درختکاری نیز در این مساله نقش اساسی دارد. حتی در پر سر و صدا ترین محدوده های صنعتی و حمل ونقل می توان با کاشت درختان مناسب آلودگی صوتی را تا حد زیادی کنترل کرد.

۶) نزدیکی به پارک ها و همجواری با مناطق پردرخت، مزایای زیادی دارد که یک نمونه آن جذب آلودگی های صوتی است. بهترین مکان برای زندگی و کار همواره نزدیک پارک ها بوده و هست و خواهد بود . این مشخصه را در انتخاب محل جدید کاملآ جدی بگیرید .

۷) آپارتمان هایی که بالای طبقه پارکینگ قرار دارند، محل مناسبی برای زندگی سالم به خصوص برای افراد سالمند، زنان باردار و کودکان محسوب نمی شوند. گذشته از نفوذ سرما و آلودگی هوا، مزاحمت های ناشی از صداهای نا به هنگام و بحث آلودگی صوتی نیز در این آپارتمان ها وجود دارد. صدای استارت های صبحگاهی خودروها به خصوص در زمستان و به ویژه در محله هایی که بیشتر افراد محله خودروهای قدیمی دارند، مشکل غیرقابل تحملی خواهد بود. دقت کنید این چنین آپارتمانهایی در سبد انتخابی شما قرار نگیرد .

۸) از نظر علمی لازم است با حذف دیوارهای آجری در طبقات ساختمان ها، ضمن کم کردن وزن ساختمان، از مصالح عایق صدا استفاده شده و داخل ساختمان ها نسبت به بیرون و نسبت به دیوار مجاور، عایق صدا باشد. ولی در عمل چنین نیست و چیزی که در حال حاضر اتفاق افتاده تبادل صدا بین واحدها و اتاق های همجوار است. دقت کنید و با چند بار دست زدن انعکاس صدا و انتقال صدا را در جهات مختلف و مناطق همجوار مانند راه پله و اتاق ها آزمایش کنید.

۹) برعکس تبلیغات بساز بفروشها ٬ ساختمان ها و املاک شمالی که اول حیاط بعد ساختمان اصلی قرار دارد هم از لحاظ آلودگی هوا، هم از لحاظ آلودگی نور در شب، هم از لحاظ آلودگی صدا بسیار سالم تر از سایر ساختمان ها هستند. فاصله و عمق حیاط ها، هر چقدر بیشتر باشد در سلامت ساکنان ساختمان موثرتر است. دقت کنید محلی را برای زندگی یا کار خود انتخاب کنید که پنجره ها مستقیما بالای سر پیاده رو باز نشود و از خیابان و کوچه فاصله معقولی داشته باشد.

۱۰) ساختمان هایی که در نمای آنها شکست های زیبایی وجود دارد که به آنوسیله  پنجره ها را به عمق برده اند، از نظر آلودگی صوتی، ساختمان های سالم تری هستند. پنجره هایی که در عمق نما هستند و با فاصله ای حداقل ۴۰ سانتی متری عقب تر از خط نمای ساختمان قرار دارند، در عدم انتقال آلودگی صوتی موفق خواهند بود. سعی کنید از انتخاب ساختمانهایی که پنجره های آن بدون هیچ قاب و حایلی در خط نمای ساختمان و در معرض هجوم صداها قرار دارند اجتناب نمایید .

 --------------------------------------------------------------------

 . . . . . . . .   ادامه دارد    . . . . . . . . .