شتاب جمعيت سالمندي و عدم آمادگي دستگاه‌ها براي حمايت از آنها
هم‌اكنون جمعيت ايران رو به سالمندي حركت مي‌كند كه اين حركت شتاب زيادي گرفته است. اين در حالي است كه دستگاه‌ها آمادگي حمايت و ارائه خدمات به اين افراد را ندارند.
اگر بخواهيم سالمند را تعريف كنيم، مي‌توان گفت «سالمند به كساني گفته مي‌شود كه بالاي 65 سال سن دارند» زيرا در اين سن، فرد با افت نيروهاي جسمي و رواني روبه‌رو مي‌شود ضمن اينكه افت اين نيروها در زنان نسبت به مردان سريع‌تر اتفاق مي‌افتد.
به طور كلي مي‌توان گفت كه سالمندي امري نسبي، دروني، رواني و اجتماعي است و برخي از سالمندان از نظر جسمي و روحي بسيار سالم‌تر از جوانان هستند و برخي ديگر زودتر از موعد دچار عارضه «پيري زودرس» مي‌شوند.
به طور مثال در برخي كشورها مثل ژاپن، افراد تا سنين خيلي بالا يعني صدسال يا بيشتر عمر مي‌كنند بنابراين سن تقويمي نمي‌تواند شاخص سالمندي باشد و بسياري از دانشمندان و هنرمندان شاهكارهايشان را درسال‌هاي دهه هفتاد و هشتاد زندگي‌شان خلق كرده‌اند كه البته عكس اين قضيه هم صادق است و بسياري از اشخاص حتي در سال‌هاي دهه شصت زندگي خود پير مي‌شوند.
بنابراين پيري يك تعريف واحدي ندارد زيرا هر فرد به شيوه‌اي متفاوتي پير مي‌شود و با رسيدن اين افراد در سن پيري اين گروه ناخودآگاه درگير مشكلاتي مي‌شوند كه البته اين مشكلات برخي جسمي و حركتي است و برخي ديگر مربوط به شرايط زندگي آنها است.
بيماري‌هاي سالمندان
سالمندان با مشكلات و بيماري‌هاي جسمي نظير ديابت، بيماري قلبي، فشارخون و آرتروز در معرض اختلالات رواني بيشتري هستند و مبتلايان به افسردگي و اضطراب، بيشتر در معرض ابتلا به مشكلات طبي هستند.عفونت و زخم بستر از ديگر بيماري‌هاي سالمندان است به طوري كه بيماري عفوني در زنان سالمند بيشتر شايع است.
براساس نظريه كارشناسان سالمندان بايد حدود 7 تا 8 ساعت در شبانه‌روز بخوابند. علاوه بر خواب شبانه، خواب نيم‌روزي نيز به مدت 30 تا 40 دقيقه براي حفظ سلامتي ضروري است؛ براي جلوگيري از اختلالات رواني بايد به اندازه كافي استراحت كنند زيرا خواب و استراحت كافي به آنها كمك مي‌كند تا ذهني آرام داشته باشند.
در اين گزارش به برخي از مشكلات سالمندان در كشور پرداخت مي‌شود كه اميد است با همكاري سازمان‌ها، دستگاه‌ها و اجتماع شرايط خوبي براي زندگي اين افراد فراهم شود.
سالمندان ايراني آسيپ پذيري بيشتري دارند
شهين شهبازي، كارشناس پرستاري سالمندان اظهار داشت: سرعت افزايش سن بيولوژيك يك سالمند نبايد مانند سن شناسنامه‌اي آن نيز افزايش يابد زيرا هر چه سن اجتماعي و شناسنامه‌اي افراد افزايش مي‌يابد نبايد سن بيولوژيك اين افراد افزايش يابد زيرا درصد آسيب پذيري آنان بيشتر از افزايش سن شناسنامه‌اي براي آنان خطر آميز است.
وي افزود: ما در حال حاضر در كشور رشته تخصصي با عنوان رشته طب سالمند نداريم اين در حالي است كه بسياري از افراد در صورت عدم قبولي در رشته پزشكي مورد علاقه خود بسيار مشتاق به تحصيل در رشته سالمندي هستند كه بايد مسئولان در اين زمينه با توجه به افزايش سن افراد آحاد كشور برنامه‌ريزي و اقدام كنند.
شهبازي تصريح كرد: سالمندان كشور ما نسبت سالمندان ديگر كشورها به خصوص كشورهاي توسعه يافته بسيار آسيب پذيرتر هستند و اين در حالي است سالمندان در كشورهاي توسعه يافته بعد از بازنشستگي به استراحت و گردش مي‌پردازند كه مصداق بارز آن مشاهدات ما از توريست‌هاي خارجي سالمند است كه سالانه به كشور ما سفر مي‌كنند.
عدم تأمين بيمه‌هاي اجتماعي از مشكلات اساسي سالمندان است
بختياري، مدير درمان آسايشگاه كهريزك با اشاره به رسد سريع جمهيت سالمندي در كشور اظهار داشت: برخي از سالمند دچار چند نوع بيماري هستند و متأسفانه نبود تخصص در اين زمينه مشكلات آنها را افزايش مي‌دهد.
وي تصريح كرد: يكي از مشكلات سالمندان عدم حمايت بيمه‌هاي اجتماعي از آنها است كه در اين خصوص سالمندان را دچار مشلات بسياري كرده است.
بختياري ادامه داد: بر اساس آمارهاي بين‌المللي سن سالمندي 65 سال است به طوري كه سن سالمندي در ايران 60 سال است.
مدير درمان آسايشگاه كهريزك اضافه كرد: سالمنداني كه در اين آسايشگاه نگهداري مي‌شوند به طور منظم چكاپ مي‌شوند و بيماري‌هاي آنها در بيشتر مواقع كنترل مي‌شود.
تا 40 سال آينده از هر 4 نفر ايراني يك نفر سالمند خواهيم داشت
حسين نحوي‌نژاد، رئيس دبيرخانه شوراي ملي سالمندان با اشاره به اينكه در حال حاضر تعداد سالمندان در كشور 5 ميليون و 120 هزار نفر است، اظهار داشت: مقايسه اين آمار با سال 75 نشان مي‌دهد جمعيت سالمندي رو به افزايش است و چنانچه به اين شكل حركت كنيم و موازين تنظيم خانواده همانند گذشته رعايت شود تا 40 سال آينده از هر 4 نفر ايراني يك نفر سالمند خواهيم داشت.
وي در خصوص مهمترين مشكلات سالمندان در كشور گفت: نبود فرهنگ سالمندي از مهمترين مشكلات اين قشر است چرا كه بعد از گذشت سال‌ها هنوز موضوع فرهنگ و خدمت به سالمندان در كشور مشخص نشده است ضمن اينكه مشكلات درماني و بهداشتي نيز از مشكلات ديگر سالمندان است.
رئيس دبيرخانه شوراي ملي سالمندان اضافه كرد: معضل استفاده بي‌‌رويه از دارو در سالمندان در حال حاضر به يك مشكل بزرگ تبديل شده است؛ اين موضوع موجب فوت و از كارافتادگي سالمندان شده است؛ در اين زمينه تمام دستگاه‌ها و خانواده‌ها بايد اقداماتي را انجام دهند.
عدم مناسب سازي معابر براي سالمندان نيز مشكل ساز است
احمد اسفندياري، سرپرست سازمان بهزيستي كشور با تأكيد بر اينكه جمعيت سالمندي رو به افزايش است و نياز به حمايت بيشتر از اين افراد است، اظهار داشت: جداي از معلولان ، سالمندان نيز براي تردد در سطح شهر با مشكلاتي روبرو هستند كه بايد به آنها رسيدگي شود.
وي اضافه كرد: حمايت از سالمندان در بخش‌هاي مختلف تنها وظيفه يك دستگاه نيست و همه موظف به حمايت از اين افراد هستند به طوري كه هم اكنون برخي از اين افراد تحت پوشش بهزيستي قرار دارند و از خدمات اين سازمان بهره مي‌برند.
حمايت هاي اجتماعي از سالمندان كم است
محمد كه بازنشسته آموزش و پرورش است و هم اكنون 65 سال دارد از برنامه هاي حمايتي وزارت آموزش و پرورش انتقاد كرده و بيان داشت: نبود برنامه‌هاي حمايتي از جمله برگزاري سفرهاي زيارتي و سياحتي براي سالمندان منجر شد تا سالمندان به افراد فراموش شده تبديل شوند.
وي تصريح كرد: يكي از مشكلات سالمندان عدم حمايت هاي اجتماعي از آنها است به طوري كه بسياري از سالمندان بر فراهم شدن شرايط در كشور مي توانند تجربيان خود را به جوانان منتقل كنند.
محبت به سالمندان در جامعه كم است
علي، پيرمرد حدود 80 ساله اي كه سوار اتوبوس شده است با يادآوري زمان قديم اظهار داشت: در آن زمان جوانان به بزرگترها و سالمندان بيشتر احترام مي كردند اما در زمان فعلي اين فرهنگ فراموش شده است.
وي بيان داشت: بنده حدود 60 سال است در تهران زندگي مي كنم و در اين سال ها موارد زيادي را ديده‌ام اما نگاهي كه اكنون به سالمند وجود دارد كاملاً غربي است و بر اساس موازين ديني ما نيست.
دوري از خانواده مهمترين رنج سالمندان است
رضا پيرمرد ديگري كه فرزندانش وي را ترك كردند و اينك در آسايشگاه كهريزك نگهداري مي شود، اظهار داشت: يكي از مشكلات سالمندان دوري از خانوده‌هايشان است به طوري كه اكثر افرادي كه در كهريزك نگهداري مي‌شوند سالي يكباري نيز فرزندان خود را نمي‌بينند.
وي اضافه كرد: حدود 9 سال است كه در اين مركز نگهداري مي‌شوم و الحق و انصاف پرستاران در اين محيط بسيار مهربان هستند و هيچگاه به سالمندان بي احترامي نمي‌كنند.
رضا بيان داشت: افراد در سن سالمندي نياز به حمايت بيشتر دارند ولي متأسفانه برخي از خانواده‌ها با كمال تعجب پداران و مادران خود را به دوري از خانواده مي‌برند و در واقع با اين كار بزرگترين ضربه روحي را به سالمندان وارد مي‌كنند.
نسبت سالمندان در مناطق روستايي بيشتر از مناطق شهري است كه علت آن مهاجرت است و پيش‌بيني جمعيت سالمند كشور نشان مي‌دهد كه در تمام استان‌ها كشور جمعيت سالمندان طي 15 سال پيش‌بيني (1400- 1385) همواره روند افزايشي خواهد داشت.
بر اساس مركز آمار ايران جمعيت سالمندان مرد بين سال‌هاي 1385 تا 1390 در اكثر استان‌ها بيشتر از زنان سالمند بوده است اما در سال‌هاي 1390 تا 1400 تعداد زنان سالمند در تمام استان‌ها بيشتر از مردان سالمند خواهد بود كه حاكي از زنانه شدن جمعيت سالمند در سال‌هاي آتي است.
روند سالخوردگي و نسبت جمعيت 65 ساله و بيشتر به كل جمعيت در سال‌هاي مختلف استان‌ها به طور تقريبي الگوي يكساني خواهند داشت و طبق تعريف سازمان ملل از جمعيت سالمند(هفت درصد و بيشتر) در سال 1385تنها در استان گيلان و خراسان جنوبي است كه به سن سالخوردگي رسيده است. تعداد هفت استان از استان‌هاي كشور در سال‌هاي آتي به سن سالخوردگي (بيش از هفت درصد) خواهند رسيد.
براساس گزارش جمعيت براي سال 2010 ميلادي، هم اكنون هشت درصد جمعيت جهان سالخورده هستند كه اين ميزان در كشورهاي در حال توسعه 6 درصد و در كشورهاي توسعه يافته 16 درصد گزارش شده است.
همچنين اميد به زندگي در جهان 69 سال، دركشورهاي توسعه يافته 77 سال و در كشورهاي در حال توسعه 67 سال است و تغيير ساختار سني جمعيت طي دهه‌هاي آينده در كشور عميق‌تر خواهد شد، به طوري كه برجمعيت سالخورده افزوده مي‌شود و گريزي از آن نيست.
كشورهاي توسعه يافته كه هم اكنون بيش از 15 درصد از جمعيت آنها سالخورده است تدابيري براي اين مهم انديشيده‌اند و كمتر از نظر اين نوع ساختار سني دچار مشكل هستند اما جامعه جوان ايران مي‌رود كه اين موضوع را در سال‌هاي آتي تجربه كند و بايد از همين امروز براي آن روز تمهيدات لازم را فراهم كرد.
سالمندان هم اكنون با مشكلات بسياري از جمله معيشتي، درماني و تردد در جامعه مواجه هستند به طوري كه اكثر سالمندان نيازمند به حمايت سازمان هاي مختلف در ارائه خدمات هستند كه اين امر در كشور ما به طور كامل نهادينه نشده است و منجر به وجود آوردن مشكلاتي براي قشر سالمند شده است كه اميد است بزودي اين موانع و مشكلات برطرف شود.
منبع : فارس