گندزدایی فاضلاب بیمارستانی با کلر
خانم مهندس ملک قرائیان مرشد
کارشناس بهداشت محیط بیمارستان ابن سینا مشهد
استفاده از کلر ارزانترین روش گندزدایی فاضلاب است . کار برد کلر گازی ارزانتر و موثرتر از هیپو کلریت کلسیم یا سدیم است . کاربرد کلر گازی امکان آلودگی محیط زیست به ویژه مسمومیت کارگران تصفیه خانه را به همراه دارد .کلر بلا فاصله پس از ورود به آب تجزیه شده و اسید هیپو کلروس و یون اکسید کلر تولید می نماید .
خاصیت گند زدایی اسید هیپو کلروس بیشتر از یون اسید کلر است . نسبت تبدیل کلر به اسید هیپو کلروس و یون اکسید کلر تابعی است از درجه ی اسیدی و درجه ی گرمای فاضلاب .
Cl2+H2O می دهد Cl+HOCl+H
HOClمی دهد OCl +H
پس از تجزیه و به علت وجود موادی اکسید پذیر مانند آهن ، منگنز، اسید سولفوریک و مواد آلی در فاضلاب نخست قسمتی از کلر صرف اکسیداسیون مواد ، تولید کلرورهای گوناگونی را می کند که اثر کشنده ای بر باکتریها نداشته و به علت ثبات آنها کلر آنها آزاد نمی باشد.
سپس کلر روی ترکیبات ازتی به ویژه آمونیاک تاثیر گذاشته و به تدریج و بسته به درجه ی اسیدی فاضلاب کلرامین های مختلفی را تولید مینماید.
NH3+HOClمی دهد NH2Cl+H2O
NH2Cl+HOClمی دهد NHCl2+H2O
NHCl2+HOClمیدهد NCl3+H2O
مراحل مختلف تاثیر کلر بر فاضلاب
در مرحله ی اول کلری که اضافه می کنیم کلر صرف تولید کلرور میشود و از حوزه ی عمل بیرون می آید و در نتیجه اگر ما کلر را اندازه بگیریم صفر است
در مرحله ی دوم کلر صرف تولید کلرآمین ها می گردد و اگر کلر را اندازه بگیرم شاهد افزایش مقدار کلر آب می شویم .
در مرحله سوم کلر اندازه گیریی شده کاهش مییابد به دلیل اینکه کلر بر کلر آمین ها اثر کرده و آنها را اکسید می کند تا به نقطه ی می رسد که به آن نقطه ی شکستBreak point می گویند .
در مرحله چهارم که در واقع بعداز نقطه ی شکست یا Break point می باشد کلر آزاد و ترکیبات کلردار آلی تولید می شود که صرف گندزدایی می شود .
نکته : اثر میکروب کشی کلر در PHپایین بهتر است به طوری که کارایی کلر در PH=7 حدود 85 درصد ، PH =8 حدود 30درصد ودر PH=9 تنها حدود 5 درصد است .
نکته: اسید هیپو کلروس موثرترین عامل گندزدایی است.
نکته : نقطه ی شکست بستگی به مقدار ماده اکسید پذیر و آمونیاک می باشد .
در فاضلاب باید مدت زمان تماس کلر با فاضلاب 15تا 30دقیقه انتخاب گردد.
در محاسبات تقریبی می توان مقدار کلر لازم برای گندزدایی فاضلاب خانگی را نزدیک به 2تا5 گرم برای هر نفر در شبانه روز پیش بینی نمود.
کاربرد کلر بجز گندزدایی موجب کاهش بوی فاضلاب و سبب کاهش مواد روغنی و درجه ی کدری فاضلاب می شود . همچنین بوی کلر حشرات را از فاضلاب دور می کند .
در موقع راهبری تصفیه خانه کلرزنی باید به اندازه ی با شد که هنوز دست کم 0.3تا0.5 میلی گرم در لیتر کلر آزاد باقی مانده باشد.
ضمنا برای کلر زدایی پساب از ترکیبات گوگردی نظیر گاز SO2 و یا تیو سولفات سدیمNa2S2O3 استفاده می شود.
منبع: وبلاگ بهداشت محیط