يادبود پرفسور شمس، پدر چشم پزشكي ايران
23 شهريور ماه نهمين سالگرد درگذشت پرفسور 'محمد قلي شمس' پدر چشم پزشكي ايران بود
محمد قلي شمس فرزند دكتر 'يحيي شمس' ملقب به 'لسان الحكماء' و نوه محسن ميرزا ملك آرا ملقب به شمس الشعرا از شاعران عارف مسلك دوران قاجار، در سال 1283 در شهر تهران چشم به جهان گشود در دامان خانواده اي اصيل و تحصيل كرده پرورش يافت .
محمد قلي از دوران كودكي به حرفه مقدس پزشكي عشق مي ورزيد و صبح هاي جمعه پدر را هنگام ملاقات بيماران همراهي مي كرد .
وي در سال 1923 (1302) ميلادي عازم فرانسه شد و در دانشكده پزشكي نظامي شهر ليون پذيرفته و ضمن ادامه تحصيل در رشته پزشكي به درجه افسري نيز نايل شد.
چهار سال بعد، در سال 1927 دوره اول اگرگاسيون را آغاز كرد و در سال 1929 موفق به گذراندن دوره دوم كنكور اگرگاسيون شد.
سپس در بيمارستان وال دوگراس پاريس كه يك بيمارستان آموزشي بود مشغول به كار شد و پس از گذشت يك سال به تدريس پرداخت.
در سال 1311 و پيش از تاسيس دانشگاه تهران نيز از سوي وزير علوم وقت براي معالجه بيماران به ايران دعوت شد.
نخستين اقدام پروفسور شمس در ايران ، دستور برپايي بخش چشم پزشكي ارتش در خيابان حافظ نزديك چهارراه عزيزخان و سپس راه اندازي بخش چشم پزشكي مدارس در قسمتي از ساختمان مدرسه دارالفنون بود .
وي ضمن بر پاداشتن اين مراكز ، مسافرتي به جنوب ايران كرد . در اين سفر مشاهده كرد در برخي از شهرهاي جنوبي ايران نظير شوشتر و دزفول بيماري تراخم بخش وسيعي از جمعيت اين مناطق را نابينا كرده است ، بنابراين پروفسور از انجمن چشم پزشكي جهاني تقاضاي تعدادي پزشك كرد .
پس از آن با كمك پزشكان اتريشي و ايراني جهت مداواي بيماران اقدام كرد و با تلاش تيم پزشكي مذكور بيماري تراخم در مناطق جنوبي ايران تقريبا ريشه كن شد.
پروفسور شمس كه با انجام اولين عمل قرنيه در ايران عنوان پدر علم چشم پزشكي را براي خود جاودانه ساخت، در سال 1326 هجري شمسي انجمن چشم پزشكي ايران را به طور رسمي راه اندازي كرد.
در سال 1333 انجمن چشم پزشكي ايران رسما عضويت انجمن بين المللي چشم پزشكي پذيرفته شد .
پروفسور شمس بيمارستان فارابي كه بيمارستان تخصصي چشم پزشكي ايران است را تاسيس كرد. در اين بيمارستان دو درمانگاه ، 1 اطاق عمل و 25 عدد تخت وجود داشت و تدريس و اعمال جراحي براي آموزش دانشجويان در آن انجام مي شد .
در سال 1347 مجله انجمن چشم پزشكي ايران به مديريت و صاحب امتيازي پروفسور شمس براي اولين بار در ايران تأسيس شد . اين نشريه هر سه ماه يكبار انتشار مي يافت . پس از انقلاب اسلامي نيز مجله چشم پزشكي ايران با مسووليت ايشان منتشر مي شد .
اين دانشمند و محقق بزرگ ايراني در طول حيات پربار خود تعداد بسياري متخصص چشم پزشكي را كه بعدها در هيات علمي دانشكده پزشكي و يا در موسسات مختلف چشم پزشكي مشغول به كار شدند آموزش داده و در عين حال از مطالعات علمي خويش نيز غافل نبود .
از مهمترين فعاليت هاي پروفسور مي توان به پيوند قرنيه كه اولين بار در سال 1313 در بيمارستان فارابي در شهر تهران انجام شد اشاره كرد .
همچنين پيوند صلبيه و پيوند توأم صلبيه و قرنيه ، درمان تراخم چشم با روش دياترموكواگولاسيون درمان فشار شريان شبكيه با روش افتالمودينامومتري از ديگر افتخارات ايشان است .
سرانجام پروفسور محمد قلي شمس پس از شصت و پنج سال تحقيق ، پژوهش و خدمت به مردم در بيست و سوم شهريور ماه سال 1375 در سن 92 سالگي چشم از جهان فروبست.
روحش شاد.
منبع : ایرنا