دستورالعمل
اصول فنی انتخاب زمين مناسب برای بيمارستان
نام دستور العمل: ضوابط و معيارهای انتخاب زمين مناسب برای بيمارستان
شماره دستور العمل : AR-0200تاريخ دستور العمل :مرداد1391
هدف از ارسال :اين دستور العمل بمنظور رعايت ضوابط و معيارهای فنی انتخاب زمين مناسب جهت احداث بيمارستان به مشاورين ، طراحان و پيمانکاران و دست اندر کاران مربوطه ابلاغ می گردد.
ضرورت اجرای دستور العمل :
با توجه به نقش حساس بيمارستانها خصوصا در هنگام بروز بحرانها اعم از طبيعی و غير طبيعی و بمنظور کاهش ميزان مرگ و مير ناشی از
حوادث و بلايا ،لازمست ضوابط و استانداردها و شيوه های طراحی مناسب اعم از اصول فنی انتخاب زمين مناسب و الزامات ساختمانی ،تاسيساتی وتجهيزاتی در کليه بيمارستانها و فضاهای درمانی رعايت گردد .اين امر سهولت در روابط و گردش کار خدمات رسانی و همچنين صرفه جويی در هزينه های ناشی از تغييرات بعدی را نيز در بر خواهد داشت. .
بديهی است با رعايت ضوابط و استاندارد ها امکان ارائه خدمات به نحو مطلوبتر انجام گرديده و نتيجتا تاثير مثبت آن در سلامت جامعه پديدار خواهد شد.
اين دستور العمل در بررسی نقشه های مراکز بيمارستانی دانشگاهها و بخش خصوصی نيز مورد توجه قرار خواهد گرفت.
حيطه شمول دستور العمل:
کليه دانشگاههای علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی سراسر کشور و همچنين کليه بيمارستانهای بخش خصوصی و دولتی
اصول و معيارهای انتخاب زمين بيمارستان
الزامات )بايدها و نبايدها(:
الف ( عوامل کيفی
- 1 مالكيت زمين قطعي بوده و معارض نداشته باشد.
- 2 الزاماً در محدوده طرح جامع واقع شده و با كاربري آن منطبق باشد)در صورت عدم انطباق كاربري،موافقت دست اندركاران تغيير كاربري اخذ گردد(.
- 3 به قطب جمعيت بهره بردار) شهري يا روستايي (نزديك باشد.
- 4 در حاشيه يكي از خيابانهاي اصلي و عريض شهرقرار گرفته و در صدورت قرارگیري در حاشيه شريانهاي اصلي وتندرو، امكان ايجاد كنار گذر و دسترسي فرعي وجودداشته باشد.
- 5 گذرهاي دسترسي به آن، در زمان بروز حوادث و بلايا، مسدود نشده و در هر حال ترافيك روان داشته باشد.
- 6 امكان تأمين خدمات شهري و تأسيسات زير بنايي نظير آب، برق، گاز، تلفن ، فاضلاب، آتش نشداني و ... وجدود داشته باشد.
- 7 در انتخاب زمين، توزيع عادلانه سطوح بيمارستاني در سطح شهر، لحاظ گردد)عدم تمركز بيمارستانها در نقا طمحدود شهر و نيز رعايت حريم ساير بيمارستانها(.
- 8 در ضلع دسترسي اصلي بيمارستان، امكان تفكيك ورودي اصلي و ورودي اورژانس ازيكديگر مقدور باشد.
- 9 در صورت قرارگيري در سايت پرديس، امكان تفكيك ورودي هاي بيمارستان از ساير ورودي هاي سايت مقدور باشد.
- 11 امكان دسترسي سريع، آسان و راحت از اقصي نقاط حوزه جغرافيايي تحت پوشش را داشته باشد.
- 11 وسعت كافي براي چرخش ساختمان و قرارگيري در بهترين جهت جغرافيايي را داشته باشد.
- 12 فضاي كافي جهت ساخت مسكن پزشك )متخصصين مقيم( در سايت با حفظ حريم و دسترسدي مجزا وجدود داشته باشد.
- 13 فضاي كافي جهت پاركينگ پرسنل و ارباب رجوع داشته باشد)حد اقل به ازاي هر دو پرسنل شاغل و هر چهار تخدت بيمار، يك فضاي پارك(.
- 14 زمين پيشنهادي در مجاورت كاربريهاي زير قرار نگيرد و در صورت اجبار ، حداقل فاصله اعلام شده رعايت گردد:
· كارگاههاي صنعتي )حداقل فاصله 211 متر (
· پادگانهاي نظامي)حداقل فاصله 1111 متر (
· فرودگاه)حداقل فاصله 2111 متر از باند و مسير پرواز(
· پايانه هاي قطار،اتوبوس و كاميون)حداقل فاصله 511 متر (
· پاسگاههاي پليس و نيروي انتظامي)حداقل فاصله 211 متر (
· ايستگاهها و دكل هاي مخابراتي، راديويي و تلويزيوني)حداقل فاصله 311 متر (
· مدارس و فضاهاي آموزشي وير مرتبط)حداقل فاصله 111 متر (
· ورزشگاهها)حداقل فاصله 211 متر (
· لالع اصلي و ورودي بيمارستان در مجاورت بافت مسكوني
· ساير كاربريهاي مزاحم به تشخيص كارشناسان بازديد كننده از سايت
- 15 زمين پيشنهادي در خط الرأس تپه و خط القعر دره و در مجاورت گسل قرار نگرفته باشد.
- 16 زمين پيشنهادي در حريم رودخانه و يا در مسير ريزش كوه و بهمن قرار نگرفته باشد.
- 17 در زمين پيشنهادي،عوارض و موانع طبيعي نظير مسيل،گسل، توپوگرافي شديد و ... وجود نداشته باشد.
- 18 خطو انتقال انرژي نظير دكلهاي فشار قوي برق، لوله هاي نفت ، گاز و ... و كانالهداي آب و فاضلاب از درون زمين پيشنهادي عبور ننموده و حريم هاي اعلام شده از سوي مراجع ذيربط رعايت گردد.
ب ) عوامل کمی
- 1 مساحت زمين
با در نظر داشتن موارد زير:
ر-ابطه سطح اشغال بنا در همكف اغلب طرح هاي جامع شهري ) بين 31 تا 41 درصد مساحت عرصه(
- -رابطه سطح پاركينگ در كاربريهاي بهداشتي و درماني اغلب طرح هاي جامع شهري ) 31 درصد مساحت عرصه يا به ازاي هر دو تخت بيمار و هر پزشك شاغل ، يك پاركينگ(
- بر اساس ماده 19 قانون حفظ و گسترش فضاي سبز در شهرها ورابطه حداقل مساحت فضاي سبز در كاربريهاي بهداشتي و درماني و مراكز دانشگاهي اغلب طرح هاي جامع شهري ) 31 درصد مساحت عرصه(
- بخشنامه هاي معاونت برنامه ريزي و نظارت راهبردي رياست جمهوري ) تعيين سرانه زير بناي تخت هاي بيمارستاني (
- زيربناي تعريف شده براي مراكز جراحي محدود
- سوابق و تجارب دفتر منابع فيزيكي وزارت بهداشدت ، درمان و آموزش پزشكي در طراحي و تعيين تعداد طبقدات بيمارستانها
- پيش بيني فضاهاي جنبي نظير پانسيونهاي پزشكان متخصص، همراه سراي بيماران،اتاقك هاي انتظامات و نگهباني، بوفه و تريا،سالن تحويل و مشايعت جنازه و ...)حدود 11 درصد زير بناي ساختمان اصلي(
حداقل عرصه پيشنهادي) مساحت زمين( مورد نياز فضاهاي بيمارستاني به شرح زير اعلام مي گردد:
|
فضا
|
حدود زيربناي كل
ساختمانها
|
متوسط تعداد طبقات
|
متوسط مساحت
همكف
|
حداقل عرصه پيشنهادي
|
|
مركز جراحي محدود
|
511 تا 711 متر مربع
|
دو طبقه )+زير زمين(
|
351 - 251متر مربع
|
651 متر مربع
|
|
بيمارستان 32تختخوابي
|
2811 متر مربع
|
يك تا دو طبقه
)+زيرزمين(
|
2811 – 2111
متر مربع
|
5111 متر مربع
|
|
بيمارستان 64
تختخوابي
|
5811 متر مربع
|
دو تا سه طبقه
)+ زيرزمين(
|
3111 – 2111
متر مربع
|
8111 متر مربع
|
|
بيمارستان 96
تختخوابي
|
11111 متر مربع
|
دو تا سه طبقه
)+زيرزمين(
|
6111 - 5111
متر مربع
|
15111 متر مربع
|
|
بيمارستان 124
تختخوابي
|
12111 متر مربع
|
دو تا سه طبقه
)+ زيرزمين(
|
6111 - 5111
متر مربع
|
21111 متر مربع
|
|
بيمارستان
161 تختخوابي
|
15111 متر مربع
|
سه تا چهار طبقه
)+زير زمين(
|
7111 - 5111
متر مربع
|
25111 متر مربع
|
|
بيمارستان 211 تختخوابي
|
17511 متر مربع
|
سه تا چهار طبقه
)+زير زمين(
|
7111 - 5111
متر مربع
|
31111 متر مربع
|
|
بيش از
211تختخواب
|
به ازاي هر تخت
85متر مربع
|
سه تا پنج طبقه
)+ زير زمين(
|
7111 - 5111
متر مربع
|
به ازاي هرتخت
151مترمربع
|
در صورت آموزشي بودن بيمارستان، 11 درصد به مقادير فوق افزوده مي گردد.
- 2 هندسه زمين
چنانچه مساحت زمين در حداقل مقدار پيشنهادي قرار گيرد، آنگاه رعايت موارد زير در هندسه زمين الزاميست:
- طول و عرض زمين با هم متناسب بوده و حداقل اندازه هاي پيشنهادي جدول بند 3 رعايت گردد.
- زواياي زمين راست گوشه بوده و در سطح ، نقصان و كاستي وجود نداشته باشد.
- امكان استخراج)محا ( زمين مربع يا مستطيل به ابعاد پيشنهادي جدول بند 3 در زمين مذكور وجود داشته باشد.
- 3 ابعاد زمين
حداقل حاشيه بر اصلي بيمارستان كه ورودي اصلي و وروري اورژانس بر آن واقع شده به شرح جدول زير پيشنهاد ميگردد:
|
ظرفيت بيمارستان
|
عرض متعارف ساختمان
طرح ها و بيمارستانهاي
موجود
|
حداقل طول پيشنهادي ضلع زمين در بر اصلي
)با امكان تردد خودرو از طرفين ساختمان(
|
طول ضلع ديگر
زمين) استنتاج از حاشيه و مساحت(
|
|
بيمارستان 32تختخوابي
|
55 متر
|
75 متر
|
71 متر
|
|
بيمارستان 64تختخوابي
|
71 متر
|
111 متر
|
111 متر
|
|
بيمارستان 96تختخوابي
|
121 متر
|
141 متر
|
111 متر
|
|
بيمارستان 124تختخوابي
|
131 متر
|
161 متر
|
125 متر
|
|
بيمارستان 161تختخوابي
|
131 متر
|
171 متر
|
151 متر
|
|
بيمارستان 211تختخوابي
|
131 متر
|
181 متر
|
171 متر
|
|
بيش از 211 تختخواب
|
متر -151 131
|
211 متر
|
211 متر
|
عرض گذر هاي منتهي به بيمارستان
- گذر براصلي زمين ) ورودي اصلي بيمارستان وورودي اورژانس(حداقل 25 متر عرض داشته باشد.
- گذر بر فرعي زمين )ورودي تداركات و پشتيباني،پاركينگ پرسنل، سايت پانسيونها و ...(، حدداقل 15 متدر عدرض داشدته باشد.
توصيه ها:
- 1 ترجيحاً زمين بيمارستان در مجاورت يا نزديكي پارك ها و فضاي سبز قرار گرفته وداراي چشم انداز به طبيعدت و منداظر زيبا باشد.
- 2 ترجيحاً زمين بيمارستان در مكاني انتخاب شود كه عوامل اقليمي مزاحم نظير باد و بورانهاي سرد زمستاني، بادهاي گرد و وباري تابستاني نظير بادهاي 121 روزه و ...، كمترين تأثير منفي را داشته باشند.
- 3 ترجيحاً زمينهاي پيشنهادي براي بيمارستان توسط كميته اي فني متشكل از افراد زير بررسي و بر اساس لادوابط فدوق، از ميان پيشنهادات انتخاب گردد:
اعضای اصلی کميته بررسی و انتخاب زمين بيمارستان:
· نماينده معاونت فني) كارشناس فني- ترجيحاً مهندس معمار يا شهرساز ( و نماينده معاوندت نظدارت و ارزشديابي ) نداظر منطقه( دفتر توسعه منابع فيزيكي وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي.
· نمايندگان رياست و معاونت درمان دانشگاه.
· نماينده دفتر فني دانشگاه) كارشناس فني - ترجيحاً مدير فني يا مهندس معمار و يا شهرساز( .
اعضای مشورتی و مدعو کميته:
· نماينده دفتر فني استانداري ) كارشناس فني- ترجيحاً مهندس معمار يا شهرساز ( .
· نماينده معاونت شهرسازي و معماري شهرداري منطقه)ترجيحاً معاون فني يا كارشناس مهندس معمار يا شهرساز(.
· نماينده دفتر فني سازمان مسكن و شهرسازي شهرستان)ترجيحاً معاون فني يا كارشناس مهندس معمار يا شهرساز(.
· نمايندگان) كارشناسان فني ( فرمانداري،شوراي شهر و سازمان نظام مهندسي شهرستان.
· نماينده مهندسين مشاور پروژه)الزاماً مهندس معمار و طراح پروژه(.
---------------------------
پایان