هشدار متخصصان نسبت به عوارض عمل سزارین
انجام عمل سزارین برای زایمان نوزادان یکی از روش‌هایی است که توسط متخصصین تنها در مواقع اضطراری پیشنهاد می‌شود اما متاسفانه هم اکنون شاهد افزایش تمایل مادران به این شیوه هستیم.
بر اساس نتایج طرح ملی شاخص‌های چندگانه سلامت، بیش از 54 درصد از زایمان‌ها در استان قم به صورت سزارین انجام می‌شود، و به گفته کار‌شناسان این روش عوارض متعددی در مقایسه با روش طبیعی دارد.
روش سزارین برای تولد نوزاد از شیوه‌هایی است که هم اکنون با توجه به گسترش تکنولوژی‌های پزشکی در سراسر جهان مورد استفاده است اما در ایران و شهرهای مختلف کشور ما استفاده از این شیوه به شکل نامتعارفی در حال افزایش است.
درواقع شرایط به گونه‌ای پیش می‌رود که استفاده از روش طبیعی برای زایمان با تصوری از عقب ماندگی و واماندگی فرهنگی و پزشکی همراه شده است. این درحالی است که متخصصان این عرصه بار‌ها در داخل کشور از عوارض استفاده از شیوه سزارین جهت تولد نوزادان یاد کرده‌اند.
عمل سزارین به طور معمول تنها در شرایط اضطراری انجام می‌شود
دکتر زهرا ابراهیمی در گفتگو با خبرنگار مهر، با تاکید بر اینکه استفاده از عمل سزارین تنها زمانی پیشنهاد می‌شود که مادر و جنین در شرایط اضطراری قرار دارند، اظهار داشت: یکی از علت‌های موجه انجام زایمان به صورت سزارین خطر جنین و نرسیدن اکسیژن به نوزاد است، در این شرایط جنین باید هرچه زود‌تر از بدن مادر خارج شود و با شیوه طبیعی امکان این عمل کمتر است.وی ادامه داد: از علل دیگر دردهای زایمانی است که وجود دارد اما ناکافی است، علت دیگر نمایش‌های غیر طبیعی جنین است که در شرایطی نامناسب قرار گرفته است و امکان زایمان به صورت طبیعی وجود ندارد.
از جمله موارد دیگری که منجر به ضرورت بهره بردن از شیوه سزارین می‌شود می‌توان به جنین نارس و دیر رس، جنین‌های دارای مشکلات RH خونی، چند قلویی، دخالت‌های پزشکی بیش از اندازه در دوره دردهای زایمانی و طرز قرار گرفتن نامناسب جنین اشاره کرد.
ابراهیمی همچنین تاکید کرد: از دلایلی که گاهی مادران و پزشکان اصرار بر عمل سزارین دارند این است که ممکن است مادر طی سال‌های گذشته و بارداری‌های سابق، سزارین را تجربه کرده است و به ناچار باید از این شیوه استفاده شود.
این متخصص زنان و زایمان گفت: حتی سن بالای مادران، به وجود آمدن بارداری بعد از مدتی طولانی، چاقی و شرایطی اینچنین که مادر را در شرایط خطر بیشتری قرار می‌دهد از سزارین استفاده می‌شود.
از سوی دیگر در طول زایمان از پایش‌های الکترونیکی برای کنترل ضربان قلب جنین استفاده می‌شود و گاهی که این ضربات دچار مشکل شود باید از شیوه سزارین استفاده کرد.
استاندارد استفاده از شیوه سزارین در بین زایمان‌ها تنها 10 تا 15 درصد است
به گفته دکتر ابراهیمی، در مجموع 10 تا 15 درصد زایمان‌ها را شیوه سزارین تشکیل می‌دهد و میزان شیوع آن نیز باید در همین حد استاندارد باشد اما در حال حاضر به علل مختلف این بالا‌تر از این میزان شده است.
وی در این زمینه گفت: گاهی خود مادران درخواست می‌کنند که از این شیوه استفاده شود و به نوعی پزشک را برای تایید این عمل قانع می‌کنند، در واقع در اینجا ضرورت یا اضطراری پزشکی برای مادر وجود ندارد.
از دلایل ناموجه عمل سزارین ترس مادران از درد زایمان طبیعی است
در حال حاضر از دلایل اصلی افزایش آمارهای سزارین در کشور، درخواست خود مادران برای انجام این عمل است، در واقع مادران به دلیل ترس چنین درخواستی دارند و این ترس ناشی از یک معضل فرهنگی و اطلاعاتی است.
دکتر ابراهیمی تصریح کرد: ترس از درد زایمان طبیعی در مادران دلیل گرایش به این شیوه است و شاید یکی از موجبات این امر ترس، فراهم نشدن شرایط مناسب زایمان‌های طبیعی است، در حال حاضر شیوه‌هایی برای کاهش درد یا به طور کامل رفع درد زایمان طبیعی در کشور و استان قم وجود دارد اما باید توسعه پیدا کند تا این شیوه نیز نهادینه شود.
این متخصص زنان و زایمان ادامه داد: از دلایل دیگر ترس مادران این است که می‌خواهند تا لحظه آخر زایمان، فرد همراه در کنارشان باشد و از آنجا که ترس هم منطق پذیر نیست نمی‌توانیم این افراد را قانع کنیم.
به گفته ابراهیمی چنین ترس‌هایی به صورت بسیار نادرست در فرهنگ عامه و حتی پزشکان نیز رواج پیدا کرده است و این در حالی است که آمارهای معتبر چیزی خلاف این ترس‌ها را پیرامون عوارض زایمان طبیعی نشان می‌دهند.
دلایل توصیه غیر ضروری برخی پزشکان به عمل سزارین مادران
دکتر ابراهیمی در این زمینه تاکید کرد: یکی از دلایلی که گاهی اوقات شاهد هستیم بعضی از پزشکان اصرار بر انجام عمل سزارین دارند، این است که نگرانی مربوط به شکایت از زایمان طبیعی وجود دارد، متاسفانه نوعی سوء برداشت یا بهتر بگوییم شایعه بین مردم و حتی جامعه پزشکان ایجاد شده است که آسیب‌های مغزی و فلج‌های مغزی نوزاد در زایمان‌های طبیعی بیشتر است.
وی در این زمینه گفت: در واقع گمان بر این است که چون جنین ممکن است در این شیوه دچار کمبود اکسیژن شود این مسائل نیز پیش می‌آید، اما حقیقت این است که بر اساس یافته‌های تحقیقاتی و آمارهای موجود سزارین موجب کاهش آسیب‌های مغزی جنین نمی‌شود و 90 درصد آسیب‌های مغزی نوزادان به زمان زایمان مربوط نیست، در واقع مربوط به قبل از زایمان یا پس از آن است.
همچنین می‌توان به از دلایلی مانند استفاده از تکنولوژی در انجام زایمان، محرک‌های مالی مانند تعرفه بیشتر عمل سزارین و ترجیح انجام زایمان در زمان کمتر به عنوان دیگر عواملی که پزشکان در شرایط غیر ضروری استفاده از این شیوه را پیشنهاد می‌کنند اشاره کرد.
عوارض عمل سزارین برای جنین و مادر
رئیس مرکز بهداشت قم نیز در گفتگو با خبرنگار مهر، از جمله مهم‌ترین عوارض عمل سزارین را خونریزی زیاد و طول مدت استراحت و بستری شدن مادر، خطرهای داروهای بیهوشی و هزینه بالای این شیوه دانست.
مجید محمدیان همچنین تأکید کرد: نوزادان سزارین مشکلات تنفسی بیشتری به دلیل عدم فشار طبیعی هنگام تولد در قفسیه سینه نسبت به نوزادان طبیعی دارند و مشکلاتی مانند یرقان و کم خونی نوزاد از دیگر عوارض این شیوه است.
دکتر زهرا ابراهیمی نیز ضمن اینکه عوارض جانبی بیهوشی را یکی ازمهم‌ترین عوارض عمل سزارین برای مادرانی که تاکنون این تجربه را نداشته‌اند دانست، گفت: در واقع آمارهایی وجود دارد که نشان دهنده عوارض کمتر زایمان طبیعی است اما متاسفانه این آمار‌ها چندان به چشم نمی‌آید.
وی افزود: دلیل عمده گرایش مادران به سزارین این است که می‌خواهند همه اقدامات قبل از زایمان روی برنامه باشد یا به نوعی همه چیز زود‌تر تمام شود، به نظر بنده صبور نبودن مردم و پزشکان عامل بسیار مهمی در این موضوع است، همانگونه که نمی‌توانیم پشت چراغ قرمز کمی تحمل کنیم، در این مسئله هم صبر و تحمل کافی نداریم.
این متخصص زنان و زایمان ادامه داد: جا انداختن این موضوع که سزارین نیز مانند زایمان طبیعی درد دارد و اتفاقا این درد بعد از عمل ایجاد خواهد شد، نیاز به فرهنگ سازی و برگزاری کلاس‌ها آمادگی قبل از زایمان است.
وی با بیان اینکه عوارض پس از زایمان طبیعی نسبت به سزارین کمتر و این شیوه هزینه‌های اجتماعی و اقتصادی کمتری نیز به همراه دارد، گفت: باید بر این نکته نیز تاکید کرد که در زایمان طبیعی درد برای مادر اتفاق می‌افتد اما در سزارین درد وجود ندارد و همین می‌تواند علائم تنفسی جنین را تحت الشعاع قرار دهد و پزشک نتواند آنگونه که باید این علائم را متوجه شود.
--------------------------------
پایان