توسعه را با عمران اشتباه گرفتهایم
عضو هیئت علمی دانشگاه الزهرا با بیان این که فهم نادرست از توسعه مانع توسعه یافتگی کشور شده است گفت: توسعه برابر با عمران نیست و تا صحبت از توسعه میشود از منابع مالی سخن به میان می آید اما مهمتر از منابع مالی فرآیندها و سیاست هاست.
حسین راغفر در پاسخ به این سوال که آیا دولت توسعه گرا بدون منابع مالی هم می تواند در مسیر توسعه قدم بگذارد گفت: آنچه که منابع پژوهشی در حوزه ی توسعه نشان می دهد این است که مهم ترین عامل توسعه منابع مادی نیست و دولت ها نقش اساسی تر دیگری دارند که اگر آن را به خوبی انجام ندهند منابع مالی نه تنها عامل توسعه نمی شود بلکه مانع توسعه هم می شود.
این کارشناس اقتصادی، اصلاح نظام بانکی، فهم درست از توسعه، اصلاح سیاست ها و نهاد ها، فهم درست از بخش خصوصی، ایجاد عدالت اجتماعی برای ایجاد فضای رقابتی و در نهایت برگرداندن اعتماد به بخش خصوصی را از جمله اقداماتی دانست که مقدم بر مساله تامین مالی بوده و اظهار کرد، سرمایه های اصلی کشور فارغ التحصیلان دانشگاهی ما هستند که طرح هایی برای خلق ثروت در دست دارند نه سرمایه های مادی و البته این سرمایه های مادی به تبع توجه دولت به مقدمات توسعه خواهد آمد.
وی با اشاره به این که دولت روحانی میراث دار سیاست های غلط هشت ساله ای است که سرمایه های بسیاری را از بین برده و تا مدت ها دولت های آینده را گرفتار خواهد کرد، گفت: هم اکنون دولت منابع لازم برای پایان دادن به هزینه های دولت قبل را در اختیار ندارد و این امری واقعی است ولی مساله این است که بسیاری از سیاست ها و اصلاح هایی که دولت محترم می تواند انجام دهد، سیاست ها و اصلاحاتی است که نیاز به منابع مالی ندارد و اتفاقا چون مقدمه ی توسعه نیز هستند عاملی برای حل شدن مشکل مالی دولت در آینده نیز می شود؛ سیاست هایی که اعتماد بخش خصوصی فرار کرده را برگرداند و به بخش خصوصی این اعتماد را بدهد که هزینه هایش روزانه تغییر نخواهد کرد و در رقابت با کالاهای چینی قرار نخواهد گرفت.
*اصلاح نظام بانکی
حسین راغفر با بیان این که توسعه در ایران به علت ناکارآمدی نهادها و فقدان عدالت اجتماعی با مشکلات بسیار جدی ای رو به رو شده است گفت: یکی از نهاد های ناکارآمد، نظام بانکی می باشد. نظام بانکی به جای آنکه منابع خرد را بسیج کرده و به سمت تولید هدایت کند، خودش وارد جریان فساد برانگیز دلالی و واردات شده است که این خود عاملی برای دامن زدن به افزایش بیشتر قیمت ها شده است. وی در ادامه گفت: خرید و فروش ملک، خرید اماکن تجاری و وارد شدن در فعالیت های دلالی سکه و ارز سبب شده است که مسکن از کالاهای اساسی سبد خانوارهای جوان حذف شده و آنها قادر نباشند مسکن تهیه کنند.
*فهم درست از توسعه
راغفر با بیان این که اگر فهم درست از مفهوم توسعه شکل بگیرد، بسیاری از مشکلات حل می شود، گفت: توسعه به معنای جاده سازی، تونل سازی، و در یک کلام عمران نیست و این اشتباهی که تاکنون در مفهوم توسعه داشته ایم سبب شده است که هم اکنون هیچ نهادی نداشته باشیم که سراغ فارغ التحصیلان ما برود و از آنها بپرسد که آیا طرحی برای خلق ثروت دارند یا نه؟
این کارشناس اقتصادی در ادامه افزود: تا صحبت از توسعه می شود از منابع مالی صحبت می شود و این در حالی است که مهم تر از منابع مالی،فرایند ها و سیاست هایی است که دولت می تواند انجام دهد تا بخش خصوصی به سمت تولید بیاید.
*اصلاح سیاست ها و نهادها
حسین راغفر با بیان این که دولت نمی تواند در امر توسعه معجزه کند گفت: درست است که دولت نمی تواند در امر توسعه معجزه کند ولی می تواند فرایندها را به نحوی تنظیم کند که اعتماد سازی نتیجه ی آن شود. اعتماد سازی از طریق جلوگیری از سیاست هایی است که هزینه های تولید کنندگان را افزایش می دهد. اعتماد سازی نتیجه ی سیاست های برخوردی دولت با نامولدان است. اعتماد سازی از طریق ایجاد چشم اندازی روشن برای تولید کنندگان است. اعتماد سازی از طریق ایجاد نهاد های جدید است، نهاد هایی که فقدان آنها به خوبی احساس می شود.
وی در ادامه گفت: ما سالیانه صد هزار فارغ التحصیل داریم که اگر از این صد هزار نفر فقط ده درصد آنها کارآفرین باشند، بستر خلق ثروت وسیعی فراهم می آورد، ولی متاسفانه هیچ نهادی وجود ندارد که آنها را ببیند و آنها اصلا دیده نمی شوند، برای همین است که آنها خارج می شوند و بستر خلق ثروت از بین می رود و برای کشورهای دیگر فرصت خلق ثروت فراهم می آورند.
این کارشناس اقتصادی افزایش نظارت بر بخش خصوصی را یکی دیگر از سیاست هایی دانست که دولت می تواند آنرا انجام دهد مثل نظارت برای شناخت بخش خصوصی و نظارت برای جلوگیری از فساد.
*فهم درست از بخش خصوصی
عضو هیئت علمی دانشگاه الزهرا با بیان این که نباید تعریفمان از بخش خصوصی این باشد که هر کس پول بیشتری دارد بتواند وارد صحنه ی اقتصادی شود، گفت باید تعریف دیگری از بخش خصوصی داشته باشیم، تعریفی که سرمایه های انسانی را در صحبت و در عمل وارد صحنه ی اقتصادی می کند.
راغفر ادامه داد اگر کورکورانه بخواهیم از بخش خصوصی صحبت کنیم، بخش خصوصی هم مانند نهادهای ناکارآمد و مفسد دیگر، چپاول گر دیگری می شوند که دود همه این چپاول گری ها را تنها مردم خواهند خورد.
این کارشناس اقتصادی با بیان این که فضای اقتصادی ایران انحصاری است گفت: تمام قراردادهای بزرگ به نهاد های شبه دولتی واگذار شده است و این فرصتی برای بخش خصوصی فراهم نیاورده است و اصلا بخش خصوصی جایی در صحنه ی اقتصاد ندارد و این شرایط باید تغییر کند و فضا باید رقابتی شود.
وی در ادامه گفت: این امر باید با نظارت دقیق صورت گیرد تا دوباره به اسم بخش خصوصی اشتباه گذشته تکرار نشود و اقتصاد به بخش خصوصی واقعی به صورت رقابتی و در بستر عادلانه سپرده شود.
حسین راغفر در پایان با بیان این که اصل بر توسعه منابع مالی نیست، گفت: منابع مالی به صورت خودکار خواهد آمد و مشکل مالی دولت برطرف خواهد شد. اگر و تنها اگر اعتماد به بخش خصوصی واقعی برگردانده شود. چرا که سرمایه های انسانی بسیاری در داخل وجود دارد که اگر فضای انحصاری از بین رود و فرصت خلق ثروت مستقل به جوانان داده شود، شکوفایی استثنایی ایران دیده و آشکار خواهد شد.
------------------
پایان