پدیده «وندالیسم» یا تخریب اموال عمومی یک پدیده اجتماعی زشت و مذموم است که در همه جای دنیا به چشم میخورد و ریشه در ضمیر انسانها دارد و به جنسیت، نژاد، ملیت، فرهنگ، مذهب، سن، قومیت، مدرک، نوع خانواده و جامعه بستگی ندارد و در همه ممالک توسعهیافته، کمتر توسعهیافته و در حال توسعه دیده میشود.
«وندال» و یا به عبارتی دیگر فرد خرابکار، به صورت ارادی و آگاهانه به تخریب اموال عمومی و در برخی موارد اموال خصوصی می‌پردازد و آثار و تبعات منفی از خود برجای می‌گذارد.
انجام این اعمال که عمدتا بدون برنامهریزی قبلی انجام میشوند لذت چندانی ندارند ولی یک هیجان آنی و تخلیه انرژی کاذب در فرد به وجود میآورد که فرد را برای ارتکاب دوباره این عمل با شدت یا وسعت بیشتر آماده میسازد.
«وندالیسمی» با ورژن جدید بنام «وندالیسم دولتی» ظهور کرده که به مراتب مخربتر است
اما در سالهای اخیر نوعی دیگر از «وندالیسم» یا به عبارتی ورژن جدید این پدیده به نام «وندالیسم دولتی» ظهور کرده که به مراتب از «وندالیسم عمومی» مخربتر و تبعات منفی آن صدها بار بلکه هزاران بار بیشتر است.
امروزه در شهرهای بزرگ و کوچک، در بزرگراهها یا حتی راههای روستایی، شاهد کندهکاری یا دوبارهکاری در پروژههایی هستیم که عنوان «مهندسی ساز» را نیز با خود یدک میکشند و طول عمر آنها بعضا کمتر از یک سال است ولی قبل از افتتاح یا اندک زمانی بعد از افتتاح به مرمت یا حتی تعمیر اساسی نیاز پیدا میکنند.
بیمارستان چند میلیاردی ورزقان بعد از یک زلزله معمولی دیگر قابل استفاده نیست
پروژههایی نظیر پروژه چند میلیاردی بیمارستان ورزقان که بعد از یک زلزله معمولی دیگر قابل استفاده نیست و باید مقاومسازی شود! پلهایی که به دلیل کارشناسی نبودن نیمه کاره رها شدهاند و حتی جمع کردن ستونهای آنها نیاز به هزینههای آنچنانی دارد.
استخر «سیمره» شهرستان کوهدشت که بعد از گذشت شش سال به بهرهبرداری رسید ولی تنها شش روز توانست به مردم خدمات ارائه دهد! البته در استان ما و استانهای همجوار ما نیز گاها چنین اتفاقاتی رخ میدهد.
گنبد مسجد شهید مطهری علیآبادکتول یک سال بعد از ساخت کاملا فرو ریخت
گنبد مسجد شهید مطهری علیآبادکتول که یک سال بعد از ساخت به طور کامل به داخل مسجد سقوط کرد و خدا خواست که لحظه فرو ریختن کسی در مسجد نبود.
خسارت میلیاردی در نقص آشکار در اجرای تقاطع روگذر امامزاده عبدالله (ع) شهرستان آمل در سال 1389، جادههایی که با بودجههای میلیاردی ساخته شدهاند و به دلایل فنی و زیرسازی نامناسب چند ماه یا حتی چند روز بعد از بهرهبرداری چالهها و ترکهای بزرگی در آنها ظاهر میشود که در برخی مواقع آنها را با بتن پر میکنند!، خروجی کمربندی علیآبادکتول به سمت گرگان که در هفته باعث وقوع چندین تصادف میشود، مشتی از خروار هستند و اگر بخواهیم از پروژهها و سازههای جدید ساز که به دلایل مختلف فنی و غیر فنی در حال تخریب، مرمت و یا تغییرات اساسی هستند و هر از گاهی تصاویر آنها در اخبار 20:30 به نمایش در میآیند، لیستی تهیه کنیم یا از مردم بخواهیم نمونهای از این موارد را که در شهرشان اتفاق افتاده بیان کنند، از مثنوی هفتاد بند کاغذ! هم افزون شود.
جالب اینکه استثنا در این مورد به خصوص، توسعه پایدار کاملا رعایت شده و حتی در شهرهای کوچک نیز این پدیده – در مقیاس کوچکتر و کمتر ـ دیده میشود و این دوباره کاری و بریز و بپاش بیتالمال منحصر به تهران و سایر کلانشهرها نیست!
متاسفانه تبعات و خسارات مالی «واندالیسم دولتی» بیش از «وندالیسم عمومی» است. شاید اگر کل خساراتی را که افراد ناراحت در طول یک سال به اتوبوسهای شرکت واحد، صندلیهای ورزشگاهها و مترو، نیمکتهای پارکها، کیوسکهای تلفن، اماکن عمومی و ... وارد میکند محاسبه کنیم کمتر از میزان خسارت یک پروژه معمولی باشد که در یک شهر کوچک ساخته شده است.
چرا که امروزه ساخت یک استخر کوچک یا یک سالن ورزشی معمولی بیش از چند صد میلیون هزینه دارد و تقریبا میتوان گفت همه پروژهها میلیاردی هستند.
تضییع بیتالمال در حالی صورت گرفت مهندسان ناظر انواع لوحه تقدیر از مقامات دریافت میکنند
جالب اینکه در تمامی این پروژههای نیم بند و پفکی، کارشناسان و مهندسان ناظر در نهایت دقت و دلسوزی! مراقب بودهاند تا علاوه بر رعایت نکات ایمنی و فنی، ذرهای از بیتالمال هدر نرود! همین حُسن علاقه به رعایت تمام نکات اصولی و اخلاقی باعث شده این عزیزان هم اکنون در حال ساخت پروژههای میلیاردی دیگری باشند و الواح تقدیر زیادی از وکیل و وزیر در خصوص حسن انجام کار یا تسریع در روند ساخت پروژه، زینت بخش دفاتر کاری شان است.
مصالح نامرغوب عمر مفید ساختمانها را به جای 100 سال به حدود 30 سال رسانده است
دلایل بسیاری در بروز این پدیده نقش دارند. استفاده از مهندسان و معماران مورد وثوق برخی مسئولان بدون توجه به سوابق و تجارب، نظارت فلهای و تلفنی، اطاله ساخت پروژهها، استفاده از مصالح غیراستاندارد یا فاسد، استفاده از مصالح و لوازم سفارشی! عدم توجه به اصول فنی ساخت و ساز، رانتخواری، زد و بندهای قومیتی و سیاسی، رشوهخواری، سیاسیکاری، تعجیل در اتمام پروژهها در راستای هدایت آرا به نفع برخی نمایندگان، افتتاحهای چند باره، مقطعی و چندمنظوره، از دلایل آشکار و قطعی بروز چنین خساراتی به بیتالمال هستند.
در مواردی هم که اصول فنی و مهندسی رعایت میشود، مصالح نامرغوب باعث میشود که عمر مفید ساختمانها برخلاف استانداردهای جهانی به جای 100 سال به حدود 30 سال برسد!
امید است مسئولان در انتخاب پیمانکاران پروژههای کوچک و بزرگ ملی و استانی، کلنگزنی و افتتاح پروژهها، تهیه مصالح و ... نهایت دقت و وسواس را به خرج دهند و از زد و بندهای سیاسی و قومیتی در انجام پروژهها خودداری کنند و آخرت خود فدای چند روز بیشتر نشستن روی صندلی نکنند!
----------------------
پایان