پدیده «وندالیسم» یا تخریب اموال عمومی یک پدیده اجتماعی زشت و مذموم است که در همه جای دنیا به چشم می‎خورد و ریشه در ضمیر انسان‎ها دارد و به جنسیت، نژاد، ملیت، فرهنگ، مذهب، سن، قومیت، مدرک، نوع خانواده و جامعه بستگی ندارد و در همه ممالک توسعه‎یافته، کمتر توسعه‎یافته و در حال توسعه دیده می‎شود.

«وندال» و یا به عبارتی دیگر فرد خرابکار، به صورت ارادی و آگاهانه به تخریب اموال عمومی و در برخی موارد اموال خصوصی می‌پردازد و آثار و تبعات منفی از خود برجای می‌گذارد.

انجام این اعمال که عمدتا بدون برنامه‎ریزی قبلی انجام می‎شوند لذت چندانی ندارند ولی یک هیجان آنی و تخلیه انرژی کاذب در فرد به وجود می‎آورد که فرد را برای ارتکاب دوباره این عمل با شدت یا وسعت بیشتر آماده می‎سازد.

«وندالیسمی» با ورژن جدید بنام «وندالیسم دولتی» ظهور کرده که به مراتب مخرب‎تر است

اما در سال‎های اخیر نوعی دیگر از «وندالیسم» یا به عبارتی ورژن جدید این پدیده به نام «وندالیسم دولتی» ظهور کرده که به مراتب از «وندالیسم عمومی» مخرب‎تر و تبعات منفی آن صدها بار بلکه هزاران بار بیشتر است.

امروزه در شهرهای بزرگ و کوچک، در بزرگراه‎ها یا حتی راه‎های روستایی، شاهد کنده‎کاری یا دوباره‎کاری در پروژه‎هایی هستیم که عنوان «مهندسی ساز» را نیز با خود یدک می‎کشند و طول عمر آنها بعضا کمتر از یک سال است ولی قبل از افتتاح یا اندک زمانی بعد از افتتاح به مرمت یا حتی تعمیر اساسی نیاز پیدا می‎کنند.

بیمارستان چند میلیاردی ورزقان بعد از یک زلزله معمولی دیگر قابل استفاده نیست

پروژه‎هایی نظیر پروژه چند میلیاردی بیمارستان ورزقان که بعد از یک زلزله معمولی دیگر قابل استفاده نیست و باید مقاوم‎سازی شود! پل‎هایی که به دلیل کارشناسی نبودن نیمه کاره رها شده‎اند و حتی جمع کردن ستون‎های آنها نیاز به هزینه‎های آنچنانی دارد.

استخر «سیمره» شهرستان کوهدشت که بعد از گذشت شش سال به بهره‎برداری رسید ولی تنها شش روز توانست به مردم خدمات ارائه دهد! البته در استان ما و استان‎های همجوار ما نیز گاها چنین اتفاقاتی رخ می‎دهد.

گنبد مسجد شهید مطهری علی‎آبادکتول یک سال بعد از ساخت کاملا فرو ریخت

گنبد مسجد شهید مطهری علی‎آبادکتول که یک سال بعد از ساخت به طور کامل به داخل مسجد سقوط کرد و خدا خواست که لحظه فرو ریختن کسی در مسجد نبود.

خسارت میلیاردی در نقص آشکار در اجرای تقاطع روگذر امامزاده عبدالله (ع) شهرستان آمل در سال 1389، جاده‎هایی که با بودجه‎های میلیاردی ساخته شده‎اند و به دلایل فنی و زیرسازی نامناسب چند ماه یا حتی چند روز بعد از بهره‎برداری چاله‎ها و ترک‎های بزرگی در آنها ظاهر می‎شود که در برخی مواقع آنها را با بتن پر می‎کنند!، خروجی کمربندی علی‎آبادکتول به سمت گرگان که در هفته باعث وقوع چندین تصادف می‎شود، مشتی از خروار هستند و اگر بخواهیم از پروژه‎ها و سازه‎های جدید ساز که به دلایل مختلف فنی و غیر فنی در حال تخریب، مرمت و یا تغییرات اساسی هستند و هر از گاهی تصاویر آنها در اخبار 20:30 به نمایش در می‎آیند، لیستی تهیه کنیم یا از مردم بخواهیم نمونه‎ای از این موارد را که در شهرشان اتفاق افتاده بیان کنند، از مثنوی هفتاد بند کاغذ! هم افزون شود.

جالب اینکه استثنا در این مورد به خصوص، توسعه پایدار کاملا رعایت شده و حتی در شهرهای کوچک نیز این پدیده – در مقیاس کوچک‎تر و کمتر ـ دیده می‎شود و این دوباره کاری و بریز و بپاش بیت‎المال منحصر به تهران و سایر کلانشهرها نیست!

متاسفانه تبعات و خسارات مالی «واندالیسم دولتی» بیش از «وندالیسم عمومی» است. شاید اگر کل خساراتی را که افراد ناراحت در طول یک سال به اتوبوس‎های شرکت واحد، صندلی‎های ورزشگاه‎ها و مترو، نیمکت‎های پارک‎ها، کیوسک‎های تلفن، اماکن عمومی و ... وارد می‎کند محاسبه کنیم کمتر از میزان خسارت یک پروژه معمولی باشد که در یک شهر کوچک ساخته شده است.

چرا که امروزه ساخت یک استخر کوچک یا یک سالن ورزشی معمولی بیش از چند صد میلیون هزینه دارد و تقریبا می‎توان گفت همه پروژه‎ها میلیاردی هستند.

تضییع بیت‎المال در حالی صورت گرفت مهندسان ناظر انواع لوحه تقدیر از مقامات دریافت می‎کنند

جالب اینکه در تمامی این پروژه‎های نیم بند و پفکی، کارشناسان و مهندسان ناظر در نهایت دقت و دلسوزی! مراقب بوده‎اند تا علاوه بر رعایت نکات ایمنی و فنی، ذره‎ای از بیت‎المال هدر نرود! همین حُسن علاقه به رعایت تمام نکات اصولی و اخلاقی باعث شده این عزیزان هم اکنون در حال ساخت پروژه‎های میلیاردی دیگری باشند و الواح تقدیر زیادی از وکیل و وزیر در خصوص حسن انجام کار یا تسریع در روند ساخت پروژه، زینت بخش دفاتر کاری شان است.

مصالح نامرغوب عمر مفید ساختمان‎ها را به جای 100 سال به حدود 30 سال رسانده است

دلایل بسیاری در بروز این پدیده نقش دارند. استفاده از مهندسان و معماران مورد وثوق برخی مسئولان بدون توجه به سوابق و تجارب، نظارت فله‎ای و تلفنی، اطاله ساخت پروژه‎ها، استفاده از مصالح غیراستاندارد یا فاسد، استفاده از مصالح و لوازم سفارشی! عدم توجه به اصول فنی ساخت و ساز، رانت‎خواری، زد و بندهای قومیتی و سیاسی، رشوه‎خواری، سیاسی‎کاری، تعجیل در اتمام پروژه‎ها در راستای هدایت آرا به نفع برخی نمایندگان، افتتاح‎های چند باره، مقطعی و چندمنظوره، از دلایل آشکار و قطعی بروز چنین خساراتی به بیت‎المال هستند.

در مواردی هم که اصول فنی و مهندسی رعایت می‎شود، مصالح نامرغوب باعث می‎شود که عمر مفید ساختمان‎ها برخلاف استانداردهای جهانی به جای 100 سال به حدود 30 سال برسد!

امید است مسئولان در انتخاب پیمانکاران پروژه‎های کوچک و بزرگ ملی و استانی، کلنگ‎زنی و افتتاح پروژه‎ها، تهیه مصالح و ... نهایت دقت و وسواس را به خرج دهند و از زد و بندهای سیاسی و قومیتی در انجام پروژه‎ها خودداری کنند و آخرت خود فدای چند روز بیشتر نشستن روی صندلی نکنند!

----------------------

پایان