انتقادهای تند رئیس انجمن پاتولوژی از رانتخواری برخی افراد در حوزه آزمایشگاههای طبی
رئیس انجمن پاتولوژی ایران امروز انتقادهای تندی را نسبت به سوء استفاده های برخی مسئولان، افراد و گروههای تخصصی در حوزه واردات و استفاده از خدمات آزمایشگاهی، رابطه بین برخی آزمایشگاهها با برخی پزشکان و ایجاد نیازهای القایی که موجب افزایش هزینه های مردم می شود، مطرح کرد.
فرید کرمی اظهار داشت: واقعیت این است که ما در انجمن آسیب‌شناسی نماینده پاتولوژیست‌های ایران هستیم و دغدغه سیستم سلامت را هم داریم یعنی بدین صورت نیست که ما فقط به دنبال برپایی کنگره و مسائل انجمن پاتولوژیست‌ها باشیم بلکه معتقدیم سیستم سلامت اگر معیوب باشد هم بیمار ضربه می‌خورد و هم ما نمی توانیم توان علمی خود را در اختیار جامعه قرار دهیم.
رئیس انجمن آسیب‌شناسی ایران گفت: مسائل سیستم سلامت بسیار زیاد است و می‌توان گفت ما تقریباً در یک فاجعه قرار دهیم. یک بحران عمیق نظام سلامت را درگیر کرده است و در حقیقت ما آنچه را که می‌بینیم میوه‌های معیوبی است که نهالش سالها قبل کاشته شده است.
کرمی تصریح کرد: مسئله‌ای که امروز باید به طور فوری به آن پرداخت و درست مربوط به حوزه کار ما می‌شود. روشهای تشخیصی است که امروزه وارد کشور می‌شود و مجوز واردات کیت را می‌گیرد.
وی ادامه داد: روش‌هایی که مبنای علمی ندارند و مردم در قبال آن پول داده حتی پزشکان ناخواسته و بدون آنکه بدانند، آنها را تجویز می‌کنند. این روش‌ها مبنای علمی ندارند اما از آن استفاده می‌کنند و این مسئله بار مالی زیادی به بیمار تحمیل می‌کند.
رئیس انجمن آسیب‌شناسی ایران افزود: برای تشخیص، ما روشهای تشخیصی متفاوتی داریم از جمله تصویربرداری، رادیولوژی، روشهای آزمایشگاهی و آندوسکوپی که در کتب مرجع دیده شده است.
وی ادامه داد: در کشورهای خارجی که سیستم سلامت بهینه دارند به دلیل رابطه مالی پزشک و بیمار که از طریق سیستم واسطه و سیستم بیمه‌گر تأمین می‌شود این روش‌ها مورد ممیزی قرار می‌گیرد.
وی ادامه داد: در آن کشورها سازمان‌های بیمه‌گر به طرفیت از بیمار این کار را انجام می‌دهند و از طریق ممیزی روشهای تشخیص را می‌سنجند و می‌بینند که روش تشخیصی به درد بیمار می‌خورد یا نه تا روش القایی به کار برده نشود.
کرمی روش القایی را در این دانست که بیمار به پزشک مراجعه کند و نیاز به آزمایش نداشته باشد اما یک آزمایش درخواست شود.
رئیس انجمن آسیب‌شناسی ایران تصریح کرد: بعضی اوقات نیاز القایی هم جنبه کیفی و هم جنبه کمی دارد و چیزی که آن را تشدید می‌کند آزمایشگاه مرجع سلامت است که زیر نظر مستقیم وزیر بهداشت عمل می‌کند.
وی ادامه داد: مدیر کل آزمایشگاه مرجع سلامت وزارت بهداشت بدون نظر مجامع علمی و رسمی مجوز ورود رسمی و تجهیزاتی را می‌دهد که ما معتقدیم نفعی در وسط است اما نمی‌دانیم نفع را چه کسی می‌برد.
وی ادامه داد: اگر قرار با شد یک روش تشخیصی باب شود انجمن آسیب‌شناسی مرجع رسمی در راه تشخیص درستی هر روش آزمایشگاهی است.
کرمی افزود: پیامکی به من امروز رسید که طی آن روشی تبلیغ می‌شود که می‌توان به کمک آن یک بیماری گوارشی را از بیماری‌های دیگر با یک روش آزمایشگاهی افتراق داد. اما ما می‌دانیم این روش جایگاهی در تشخیص ندارد اما مردم نمی‌دانند و بابت آن پول می‌دهند و متأسفانه آزمایشگاهها و شرکت‌های واردکننده به راحتی از وزارت بهداشت مجوز می‌گیرند و این مسائل در جامعه باب می‌شود.
رئیس انجمن آسیب‌شناسی ایران گفت: وحشتناک‌تر از آن این است که انجمن‌هایی مثل انجمن متخصصان زنان بدون آنکه بدانند ناخواسته وارد این چرخه شده اند و برای کنگره‌های سالانه‌شان این آزمایشگاهها را به عنوان حامی وارد کنگره می‌کنند و این آزمایشگاهها هزینه ثبت‌نام شرکت‌کنندگان را می‌پردازند.
وی گفت: حتی دیده شده یکی از این آزمایشگاهها در تهران سفرهای سیاحتی برای تجویزکنندگان این روش‌ها در نظر می‌گیرند که من می‌توانم اسم این آزمایشگاهها را بگویم و متأسفانه یکی از این آزمایشگاه که نقش عمده در ترویج این روش‌ها دارد آزمایشگاه شخصی یکی از مسئولان وزارت بهداشت است.
کرمی افزود: آنچه که می‌دانم این است که مدیر کل ... وزارت بهداشت خودش برای واردات کیت‌ها مجوز می‌دهد و بدون نظر رسمی مراجع ذیصلاح علمی این کار را انجام می‌دهند.
رئیس انجمن آسیب‌شناسی ایران گفت: متأسفانه برگزار کنندگان کنگره بیماری‌های زنان بدون در نظر گرفتن این مسئله که این روش علمی است یا علمی نیست فقط به جنبه مالی آن توجه می‌کنند.
وی افزود: ما اعلام کردیم اما در وزارت بهداشت کسی پاسخگو نبود و بارها گفتیم که حامی کنگره‌ها نباید آزمایشگاهها باشند چرا که این سیستم نیاز القایی را تشدید می‌کند.
وی به غربالگری مادر باردار اشاره داشت و گفت: غربالگری مادر باردار مسئله‌ای است که امروزه باب شده و مادر باردار از نظر برخی بیماری‌ها غربال می‌شوند اما مسئله این است که چه مادری، در چه سنی و برای چه بیماری‌هایی باید غربال شود؛ آیا زن 23 ساله‌ای که شکم اول را باردار است نیازمند این روش است که پزشک متخصص زنان در پاسخ ما می‌گوید چه اشکالی دارد همه غربالگری شوند.
وی به سیستم‌های بهینه سلامت اشاره داشت و گفت: در آن سیستم‌ها پول به واسطه شرکت بیمه پرداخت می‌شود و شرکت بیمه اجازه نمی‌دهد هر روشی تحمیل هزینه کند اما در ایران چون مردم مستقیم هزینه می‌پردازند و می‌خواهند مطمئن باشند، هر چه هزینه باشد تقبل می‌کنند در صورتی که برای یک زن جوان باردار این آزمایش‌ها لازم نیست.
رئیس انجمن آسیب‌شناسی ایران به بیماری التهابی روده که شیوع نسبتاً زیادی دارد اشاره کرد و گفت: برای تشخیص این بیماری باید از آندوسکوپی دستگاه گوارش و نمونه‌برداری استفاده شود اما یک بیماری دیگر را هم داریم که علایم بالینی‌اش شبیه این است به نام سندرم روده تحریک‌پذیر که برای افتراق این دو بیماری متخصص پاتولوژیست باید بیمار را ببیند و آندوسکوپی کند اما این روزها کیتی وارد شده که ادعا می‌کنند این بیماری‌ها را از هم افتراق دهند که در حقیقت این روش قطعی نیست و یک روش تحقیقاتی است.
کرمی در پاسخ به پرسش خبرنگاران مبنی بر چرایی پذیرش این کیت‌ها در ایران گفت: این کیت‌ها در خارج کشور تولید می‌شوند اما چون می‌دانند کشوری به نام ایران وجود دارد که هر روشی را ترویج می‌کند و پزشکان آن سریع این روش را می‌نویسند و بیمار هم انجام می‌دهد و سازمان بیمه‌گری نیز وجود ندارد که پول بدهد و بعد مدعی شود این روش‌ها خیلی راحت وارد ایران می‌شود.
رئیس انجمن آسیب‌شناسی ایران در ادامه گفت: مردم این روش‌ها را انجام می‌دهند و برای یک آزمایش خونی که این روش‌ها را تبلیغ می‌کنند پول داده اما چون تشخیص قطعی نیست دوباره وارد چرخه اصلی درمان می‌شوند و مراحل قبلی را طی می‌کنند که باید وزارت بهداشت در این زمینه سیاست‌گذاری کند.
کرمی ادامه داد: روشی مثل پاپ‌اسمیر با بستر مایع در ایران تا حد زیادی انجام می‌شود در صورتی که این بیماری شیوع بالایی ندارد اما ما شاهدیم این کار به صورت روتین انجام می‌شود و همه اینها نیاز القایی است.
وی هزینه‌های غربالگری جنین را بین 200 تا 300 هزار تومان ارزیابی کرد و گفت: این هزینه برای خانم‌های جوان لازم نیست.
کرمی افزود: برخی روشهای ژنتیکی برای تشخیص بیماری‌های ژنتیک انجام می‌شود که پزشک متخصص باید اول فرد را معاینه کند و مشاوره ژنتیک انجام دهد. در مرحله بعد شجره‌نامه تهیه شود و بعد از برررسی به دنبال ژن معیوب باشیم اما امروزه شاهدیم که در ایران در هنگام ازدواج یک دختر و پسر مشاوره ژنتیک مطرح می‌شود.
وی گفت: مشاوره ژنتیک بین دخترعمو و پسرعمو و حتی نسبت‌های دورتر و ممکن است پزشک درخواست کننده حتی پزشک متخصص نباشد و یکسری آزمایش را مثل تیراندازی بی‌هدف انجام می‌دهد و این آزمایش‌ها در ابتدای ازدواج باری می‌شود که به خانواده‌ها تحمیل می‌شود.
رئیس انجمن آسیب‌شناسی ایران گفت: متأسفانه خانواده‌ها هم فکر می‌کنند اگر مشاوره ژنتیک را انجام ندهند یک اتفاقی می‌افتد و بعد خودشان را نمی‌بخشند و مشاوره ژنتیک امروزه به عنوان مد در کشور انجام می‌شود اما بسیاری از این مشاوره‌ها جایگاه علمی ندارد.
کرمی افزود: مثلاً آزمایش دیگری در کنگره زنان تبلیغ می‌شود که 400 تا 500 هزار تومان هزینه دارد تا فرد بفهمد که فلان بیماری تخمدان را دارد یا نه. که به جای آن می‌توان با یک آزمایش ساده و سونوگرافی که هزینه‌ای در حد 70 تا 80 هزار تومان دارد به این تشخیص دست یابد.
رئیس انجمن آسیب‌شناسی ایران تشخیص سرطان را یک کار بسیار مهم دانست و گفت: اخیراً یک آزمایشگاهی در تهران یک کیت را وارد کرده و به تبلیغ در مورد آن می‌پردازد و در تبلیغ آن عنوان شده که از طریق خون می‌توانند بگویند بیمار سرطان دارد یا نه؟
کرمی افزود: همین جمله غیرعلمی است چرا که سرطان یک بیماری نیست در صورتی که مردم فکر می‌کنند یک مسئله واحد است در صورتی که من به عنوان یک متخصص پاتولوژیست می‌گویم سرطان‌ها آن قدر با هم متفاوتند که نمی‌توان تحت یک عنوان به کار برد و اگر یک روش تشخیصی ادعا کنند با یک آزمایش می‌توانند سرطان را تشخیص دهند معمولاً غیرعلمی است.
وی ادامه داد: شرط اول مبارزه با سرطان ثبت سرطان است که این افتخار برای انجمن آسیب‌شناسی وجود دارد که تنها انجمن تخصصی است که وارد برنامه کشوری شده و ثبت سرطان را انجام می‌دهد.
رئیس انجمن آسیب‌شناسی ایران گفت: ما اداره سرطان و مرکز مدیریت بیماری‌های وزارت بهداشت را داریم اما ثبت در ایران در آزمایشگاههای پاتولوژیست‌ها اتفاق می‌افتد و آنها می‌توانند سرطان را تشخیص داده و کد مربوطه را به وزارت بهداشت اعلام می‌کنند همچنین اطلاعات مربوط به بیمار به وزارت بهداشت اعلام می‌شود.
وی به فعالیت 8، 9 ساله انجمن پاتولوژی ایران در ثبت سرطان اشاره داشت و گفت: تقریباً حدود 90 درصد سرطان‌ها از طریق نمونه پاتولوژی ثبت می‌شود و آنهایی که ثبت می‌شوند بیش از 98 درصدشان توسط پاتولوژیست‌ها کدگذاری می‌شود که یکی از برنامه‌های موفق ما است.
رئیس انجمن آسیب‌شناسی ایران تصریح کرد: پایه ثبت سرطان در ایران را انجمن آسیب‌شناسی گذاشت و ما نهایت همکاری را با وزارت بهداشت داریم اما متأسفانه از طرف آزمایشگاه مرجع سلامت وزارت بهداشت که متولی سیاست‌گذاری آزمایشگاهها در کشور است ما مسائلی می‌بینیم که ما را دلسرد می‌سازد.
رئیس انجمن آسیب‌شناسی ایران تشریح کرد: آزمایشگاه مرجع سلامت آیین‌نامه تأسیس آزمایشگاهها را تغییر داد و اجازه پذیرش نمونه پاتولوژی را به آزمایشگاه تشخیص طبی داد آزمایشگاهی که پاتولوژیست ندارد و این یک اقدام صنفی بود.
وی انجمن آسیب‌شناسی ایران را به عنوان یک نهاد غیردولتی که بیشترین دغدغه ثبت سلامت را دارد معرفی کرد و افزود: انجمن ما نسبت به آزمایشگاه مرجع سلامت که به عنوان مرجع سیاست‌گذاری آزمایشگاههای کشور است دغدغه بیشتری دارد.
کرمی افزود: آزمایشگاههای تشخیص طبی نمونه را به پاتولوژیست‌های طرف قرارداد خود می‌دهند و روی نمونه‌های مردم دلالی می‌کنند و عملاً ارتباط پاتولوژیست با بیمار قطع می‌شود.
وی گفت: پاتولوژیست علایم بالینی و اطلاعاتی مریض را ندارد و باید دانست که دیدن «لام سرطان» فقط یک قسمت از کار است و این مسئله باعث می‌شود که در تشخیص بیماری تأخیر روی دهد و مشکل برای مردم به وجود آید اما عده‌ای منفعت مالی ببرند.
وی به ارتباط برخی آزمایشگاهها با پزشکان اشاره داشت و گفت: ما مستندی در این رابطه نداریم ولی شواهد حاکی از آن است و به ارتباط مستقیم مالی بیمار با پزشک برمی‌گردد که به عنوان آسیب‌شناسی اصل سیستم سلامت است چرا که در حقیقت این بیماران و پزشکان ارجاع دهنده هستند که چرخه اقتصادی سلامت را می‌چرخانند نه سازمان‌های بیمه‌گر و این بیماری اصلی سیستم سلامت است.
وی اقدامات انجام شده در مورد استانداردسازی خدمات تشخیص درمانی را در مورد آزمایشگاهها مستندتر ارزیابی کرد و گفت: در بین شاخه‌های مختلف تشخیص پزشکی آزمایشگاهها بیشترین قدم را در راه استانداردسازی برداشته‌اند و آزمایشگاهها قابل اعتمادترند اما آنچه در این حیطه قابل بحث است مجوز بیش از اندازه تأسیس آزمایشگاهها است.
کرمی گفت: ما در هر کوی و برزنی آزمایشگاههای مختلف می‌بینیم و چون مردم مستقیماً پول را می‌پردازند رقابت سالمی بین آزمایشگاهها پیش می‌آید و همین رقابت ناسالم نیازهای القایی را ایجاد می‌کند تا آزمایشگاهها با پزشکان در تماس باشند.
وی به برنامه توسعه چهارم اشاره داشت و گفت: در آن برنامه تعیین شده بود تا در پایان قانون برنامه توسعه چهارم سهم مردم از پرداخت هزینه به 30 درصد و سهم اقشار آسیب‌پذیر به 10 درصد تغییر یابد اما این قسمت انجام نشد که دلایل خود را دارد. از آن جمله دولت نهم اعتقادی به اجرای این برنامه نداشت و بستر لازم نیز فراهم نبود و اگر تا امروز اجرایی نشده باید مجلس و دولت این بودجه را تأمین کنند.
رئیس انجمن آسیب‌شناسی ایران تصریح کرد: اگر همین الان هم مجلس تصمیم بگیرد بودجه کلان را وارد این سیستم کند متأسفانه سیستم آن قدر معیوب است که بودجه‌ها را می‌بلعد پس ابتدا باید ساختار سلامت اصلاح شود و بعد افزایش بودجه داشته باشیم.
وی سهم مردم در پرداخت هزینه‌های آزمایشگاهی را بیش از 80 درصد عنوان کرد و گفت: در سال آینده این مقدار به بالای 85 درصد می‌رسد.
کرمی تعرفه‌‌های در نظر گرفته توسط سازمان‌های بیمه‌گر را منطبق با واقعیت‌های اقتصادی ندانست و گفت: سازمان‌های بیمه‌گر تعرفه‌ها را متناسب با جیب خود تعیین می‌کنند نه با واقعیت بیرونی. مردم باید رقم اضافی را بپردازند و می‌توان گفت آزمایشگاهها امروزه رومیزی می‌گیرند و هر چه فاصله بین این تعرفه‌ها با قیمت‌های واقعی است سهم پرداختی مردم است.
رئیس انجمن آسیب‌شناسی ایران به برنامه پخش شده از صدا و سیما و در مورد یک آزمایشگاه در شمال ایران انتقاد کرد و گفت: خبرنگار مربوطه به آکواریوم موجود در این آزمایشگاه تأکید می‌کرد و متأسفانه صدا و سیما نیز یک آزمایشگاه خوب را با جنبه‌های ظاهری در نظر گرفته در حالی که معلوم نیست پشت دیوار آن آزمایشگاه چه اتفاقی می‌افتد.
کرمی در پاسخ به پرسش خبرنگاران مبنی بر درجه‌بندی آزمایشگاهها گفت: این بستر آن قدر معیوب است که درجه‌بندی آزمایشگاهها در حال حاضر امکانپذیر نیست.
وی یکی از مواردی را که در درجه‌بندی آزمایشگاهها باید لحاظ شود نیروی متخصص انسانی عنوان کرد و افزود: متأسفانه طبق یک دستورالعمل جدید که برای درجه‌بندی آزمایشگاهها ابلاغ شده و توسط آزمایشگاه مرجع سلامت تنظیم شده، متخصص پاتولوژی و دکترای حرفه‌ای آزمایشگاه یکسان محسوب می‌شوند چرا که مدیر کل آزمایشگاه خود دکتری حرفه‌ای است که ما به این درجه‌بندی اعتراض کردیم.
رئیس انجمن آسیب‌شناسی ایران خاطرنشان کرد: متأسفانه ضوابط حاکم بر آزمایشگاهها در پایان مرداد سال جاری تغییر کرد و آیین‌نامه کشور 70 میلیونی تغییر کرد تا آزمایشگاه دکتر م سر جایش باقی بماند.
وی ادامه داد: دانشگاه شهید بهشتی به متراژ آزمایشگاهی دکتر م ایراد وارد کرد و دکتر م برای آنکه مشکل خود را مرتفع سازد درست در روزهای آخر دولت دهم از دکتر طریقت وزیر بهداشت وقت امضا گرفت و قاعده توسعه سیستم‌های درمانی را عوض کرد.
وی گفت: به موجب آن ابلاغیه دکتر م توانست برای توسعه فضای خود از فضای موجود در آن طرف خیابان آزمایشگاه خود استفاده کند و مشکل شخصی خود را حل کند و متأسفانه این امضا نیز از امضاهای داخل آسانسوری بود که مشکل افراد خاص را حل کرد.
-------------------------
پایان