«خوددرمانی» با داروخانههای خانگی
ذخیره دارو یا در اثر وفور آن در خانه است و یا برای خود درمانی و علیرغم حضور پزشک در هر کوچه و برزن هنوز برخی خانوادهها ترجیح میدهند دکتر خودشان باشند و هزینهای بابت سلامتی پرداخت نکنند.
مراجعه به پزشک و بیمارستان با این نوسان قیمت و با وجود داروهایی که زیرهیچ پوشش بیمه درمانی نیستند لرزه بر تن آدمی میاندازد، در چنین اوضاعی برخی خانوادهها به منظور کاهش هزینههای درمانی برخی داروها را در منزل ذخیره میکنند بیخبر از اینکه قناعت و ذخیره در این خصوص نه تنها درست نیست بلکه گاهی خطرات جبران ناپذیری بر جای خواهد گذاشت.
با وجود سهولت در دسترسی به پزشکان هنوز برخی خانوادهها ترجیح میدهند دکتر خودشان باشند و هزینهای بابت سلامتی پرداخت نکنند و گاهی این موضوع به تجویز دارو به دیگران نیز منتهی میشود و البته گاهی پا را فراتر گذاشته و افراد را به مصرف داروهایی که در خانه دارند تشویق کرده در واقع به خیال خودشان بهترین کار را انجام میدهند و پولشان را به جیب پزشکان نمیریزند.
در برخی میهمانیها به محض اعلام سر درد از جانب یکی از افراد هزاران نفر پیراهن پزشکی را به تن کرده و نظری میدهند و عدهای که شاید تا حدودی در این خصوص تجربه کسب کردند با دادن برخی قرصها که معلوم نیست برای چه تاریخی بوده سعی در ویزیت و بهبودی فرد بیمار میکنند. در حال حاضر نه تنها داروها بدون توجه به تاریخ تولید و انقضاء مورد استفاده قرار می گیرند بلکه عدهای نیز خودسرانه اقدام به تجویز آن میکنند.
با نگاهی به برخی کمدها و یا گنجههای موجود در خانه به راحتی شاهد بستههای قرص، شربت و آمپول از انواع مختلف سرماخوردگی تا داروهای گران قیمت یافت میشود داروهایی که بسیاری از آنها حتی خاک هم خوردهاند، اما بنا به اعتقادات برخی قدیمیها مبنی بر قناعت و عدم اسراف، در خانهها نگهداری میشوند.
فرهنگسازی در خصوص مصرف درست دارو
دارو مانند مواد غذایی در صورتیکه بیش از حد حتی در جای خنک نگهداری شوند احتمال فاسد شدن دارند چرا که همه داروها نیازی به هوای خنک ندارند و شرایط نگهداریشان متفاوت است ولی متاسفانه با چنین تصور غلطی زمینه بیماری را برای خودمان فراهم میکنیم.
بسیاری از پزشکان معتقدند شخص بیمار برای دستیابی به تندرستی باید دوره مصرف داروهایش را به پایان برساند تا بهبودی کامل حاصل شود و البته دارویی که تاریخ انقضای آن گذشته نباید مورد استفاده قرار گیرد، گرچه همانگونه که ذکر شد این روزها همه به گونهای پزشک هستند و اواسط دوران مصرف دارو زمانی که احساس کنند با ذائقه آنها همخوان نیست و حساسیتهایی را ایجاد میکند بدون اجازه پزشک مصرف آن را قطع میکنند و گاهی هم دیده شده که به سفارش دیگران عمل کرده و تلاش و دانش چند ساله پزشک را با صحبتهای دیگران زیر سئوال برده و او را بیسواد میخوانند.
مراد پیرمردی است که یک ربعی است در داروخانه معطل دریافت داروهایش شده است، وی میگوید: داروهای مازاد در خانه نداریم، در صورت مراجعه به پزشک او را از وجود برخی داروها در خانه آگاه میکنم و همین امر در کاهش هزینههای درمان خانوادهام موثر است.
حمید اورعی معاون قضا و داروی دانشگاه علوم پزشکی قم فرهنگسازی در خصوص مصرف دارو را مهم میداند و معتقد است: در صورتی که افراد داروهای خود را در زمان معین و بدون وقفه مصرف کنند به طور حتم نه دارویی اضافه میماند و نه نیازی به ذخیره این قلم جنس در خانه میشود.
یکی از استادان دانشگاه با تاکید بر اینکه تنها نگهداری دارو در یخچال نمیتواند ضامن سالم بودن آن باشد میگوید: برخی داروها را تنها میتوان مدت کوتاهی در خانه ذخیره کرد، در حالی که بعضی تصور میکنند در صورتیکه دارو در یخچال نگهداری شود احتمال فاسد شدنش بسیار کم است و صدمهای به فرد وارد نمیسازد.
معاون غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی قم معتقد است: از آنجایی که برخی داروها یا عوارضی به همراه دارد و یا در سلامت و بهبودی فرد نقشی بیتاثیر دارد بهتر است پزشک مورد نظر در ابتدا تعداد کمی از دارو را تجویز کند و در صورتیکه مشکلی ایجاد نشد در مراجعه بعدی تعداد آن را افزایش دهد.
نگهداری دارو در یخچال ضامن سالم بودن آن نیست
یکی از پزشکان داروساز قمی که صاحب داروخانهای تقریبا شلوغ است در این خصوص به افزایش بار نگرانی بیمار در صورت مراجعت مجدد او به پزشک برای دریافت داروهای بیشتر اشاره میکند و معتقد است: زمانی که پزشک به بیمار بگوید فعلا این مقدار را مصرف کن و در صورت عدم مشکل دوباره برگرد، ترس و اضطرابی در فرد بیمار ایجاد میکند که همین موضوع در عدم بهبودی او موثر است.
احمد یزدی میافزاید: علاوه بر آن ترس از تمام شدن دفترچه بیمه و سختگیریهای بیمه در صورت اتمام تاریخ دفترچه، عدم حضور پزشک به صورت متناوب و دشواری رفت و آمد همگی موجب میشود مراجعه مجدد فرد نزد پزشک سختتر شود.
مجیدی از پزشکان داروساز در قم با اشاره به اهمیت شرایط نگهداری دارو در منازل میگوید: اجازه دریافت داروهای مازاد خانهها را نداریم چرا که شرایط حفظ و نگهداری داروها مهم است و چون از آن شرایط در منازل مطلع نیستیم نمیتوانیم پذیرای آنها باشیم.
وی میگوید: در روز 10 تا 12 نفر برای ارائه داروهای مازاد در خانه به داروخانه مراجعه میکنند عدهای نیز برای پس دادن داروهای خود میآیند.
معاون غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی قم در این خصوص میگوید: ابلاغیه رسمی از سوی وزارت بهداشت در خصوص عدم پسگیری داروها نداریم، اما با توجه به اینکه برخی داروها باید در شرایط مکانی خاصی نگهداری شوند پزشکان داروخانهها نمیتوانند این داروها را بپذیرند.
اورعی میافزاید: در صورتیکه دارویی به سرعت پس از برده شدن به داروخانه ارجاع شود مسئولان میتوانند بپذیرند گرچه این پسگیری منوط به ارجاع سریع است.
**
چند سال گذشته دانش و علم محدود افراد در حفظ و ذخیره داروها نقش داشت، در حالیکه امروزه قطار صنعت و دانش در همه مسیرها در حال حرکت است و همه میدانند این امر نه تنها سلامتی را منجر نمیشود بلکه آن را به چالش هم میکشاند، در صورت مصرف درست دارو نه تنها سلامتی تضمین میشود بلکه نیازی به داشتن سبدی برای ذخیره داروها نخواهیم داشت و حتی ممکن است دارویی که در گنجه داریم نجات دهنده جان همنوعمان باشد.
---------------------------------
پایان