واکنش جمعیت مامایی به تصمیم جدید وزارت بهداشت
رییس جمعیت مامایی ایران به اظهارات و تصمیمات اخیر وزارت بهداشت درباره ماماهای بیکار مبنی بر گذراندن 26 واحد درسی پرستاری و فعالیت در این جایگاه به دلیل کمبود نیروی پرستار در کشور، واکنش نشان داد.
معصومه آباد ، به سابقه رشته مامایی در دنیا و کشور اشاره کرد و گفت: سابقه این رشته به درازای عمر بشریت است؛ یعنی از زمانی که مساله تولد مطرح شده، فردی نیز به عنوان عامل زایمان یا تولد نیز مطرح بوده است. به لحاظ قانون نیز شرح وظایف ماماها مشخص است. جایگاه این حرفه در وزارت بهداشت و سازمان نظام پزشکی نیز مشخص است.
وی با انتقاد از تصمیمات اخیر مسوولان وزارت بهداشت درباره جمعیت مامایی بویژه ماماهای بیکار، ادامه داد: متاسفانه شاهدیم که تصمیم‌هایی غیرکارشناسی بدون نظرخواهی از مشاوران مامایی حاضر در وزارتخانه و گروه برد تخصصی بهداشت باروری گرفته می‌شود. به این ترتیب به یکباره تصمیم می‌گیرند که حرفه‌ای با شرح وظایف مشخص را در رشته‌ای دیگر ادغام کنند. این تصمیم خلاف عرف و نظام مدیریتی است.
آباد با استناد به بررسی‌های انجام شده در جمعیت مامایی ایران، افزود: ماماها از رتبه‌های بسیار خوب کنکور برخوردارند و با آرمان‌ها و اهدافی مشخص وارد این رشته می شوند و چهار سال به صورت تخصصی و با برنامه آموزشی مدون درس می‌خوانند. در چنین شرایطی به یکباره عنوان می‌شود که جامعه به این تعداد ماما نیاز ندارد و این گروه می‌توانند با گذراندن تعدادی واحد درسی پرستار شوند.
وی ضمن تاکید مجدد بر غیرکارشناسی خواندن تصمیم اخیر وزارت بهداشت برای جمعیت مامایی، گفت: این تصمیم همچنین اقتصادی نیست. به ویژه در شرایطی که مقام رهبری بحث اقتصاد مقاومتی را مطرح کرده‌اند چنین تصمیم‌هایی جز تحمیل هزینه نتیجه دیگری ندارد؛ چهار سال جهت آموزش و تربیت نیروهای مامایی هزینه شده است.
آباد در ادامه به آمار 60 تا 70 درصدی زایمان سزارین در کشور اشاره کرد و ادامه داد: هرچند ماماها می‌توانند نقش مهمی در ترویج زایمان طبیعی و توسعه جمعیت داشته باشند اما این تصمیم اخیر، ماماها را از حلقه ماموریت و شرح وظایف‌شان حذف می‌کند. این چنین تصمیم‌هایی نه به نفع مردم است و نه به نفع شاغلین این حرفه.
وی به انتقادات مکرر فارغ‌التحصیلان و دانشجویان رشته مامایی در زمینه تصمیم‌های اخیر وزارت بهداشت اشاره کرد و گفت: در این زمینه انتقادهای زیادی به دست ما رسیده است و حتی منتقدان بنای تحصن دارند. خواستار آن هستیم که این موضوع مورد بحث و کارشناسی دقیق صورت گیرد. می‌توان به عنوان پایلوت دانشکده‌های پرستاری مامایی در تعدادی محدود از دانشگاه‌های علوم پزشکی انجام و نتیجه آن مشخص شود.
زایمان طبیعی رایگان می شود
معاون درمان وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی از تدوین طرحی برای اشتغال ماماها با عنوان «پرستار ماما» خبر داد و گفت: با اختصاص سهم سلامت از هدفمندی یارانه ها، زایمان طبیعی رایگان می شود.
«محمد حاجی آقاجانی» از تدوین طرحی برای اشتغال ماماها به عنوان «پرستار ماما» خبر داد و گفت: انتخاب این گزینه برای اشتغال ماماها کاملا انتخابی است.
وی با اشاره به مشکل جدی اشتغال برخی گروه های پزشکی و پیراپزشکی افزود: متاسفانه در سال های اخیر در برخی رشته ها تناسب منطقی بین آموزش دانشجویان و نیاز شبکه بهداشتی و درمانی برقرار نشده و این امر موجب شده تا دانش آموختگان برخی از این رشته ها مانند دانشجویان رشته مامایی، کار پیدا نکنند.
معاون درمان وزیر بهداشت با بیان اینکه تعداد ماماهای بیکار به چند ده هزار نفر می رسد، ادامه داد: با توجه به سیاست های جدید جمعیت، زمینه اشتغال ماماها فراهم شده است اما یکی دیگر از راهکارها این است که ماماها با گذراندن دوره پرستارماما به عنوان پرستار فعالیت کنند که این گزینه برای ماماها کاملا انتخابی است.
وی گفت: اجرایی شدن این طرح منوط به تصویب آن در شورای گسترش وزارت بهداشت و تائید این وزارتخانه است که امیدواریم اوایل سال آینده به تصویب برسد.
آقاجانی افزود: البته تمرکز ما در اشتغال ماماها در شغل اصلی خود آنان است، اما طرح پرستارماما به عنوان امتیازی برای ماماها محسوب شده و اجباری نیست؛ این طرح در مرحله کارشناسی قرار داشته و تمام ابعاد آن بررسی خواهد شد.
وی ادامه داد: اکنون نیز شاهد اشتغال ماماها در رشته های غیرپزشکی هستیم و برای جبران این نقیصه، طرح پرستاری پیشنهاد شده است
چرا به جای کمبود پزشک از ماماها بهره نمی‌گیرید؟
اینکه مشکل سطحی دیده شده را به سادگی می‌توان اثبات کرد؛ کافی است از مسئولان بپرسیم آیا اجازه فعالیت در کسوت پزشکی را به ماماها می‌دهید؟ اگر مامایانی به صورت غیر قانونی در کسوت پزشکی مشغول شوند، آن زمان هم برای رفع مشکل دست به کار می‌شوید و اشتغال ایشان را قانونی اعلام می‌کنید یا آن زمان دست به اقدامات ریشه ای تری می‌زید؟
به نظر می‌رسد که کمبود منابع مالی کار خودش را کرده وگرنه مسئولان وزارت بهداشت بهتر از هر کسی می‌دانند که اگر حقوق و مزایای عقب افتاده پرستاران پرداخت شود و مشکلات این قشر مرتفع شود، چه بسا بخش عمده کمبود پرستار حل شود
چند روزی است که طرح وزارت بهداشت برای به کارگیری ماماها به جای پرستاران و جبران توامان دو مشکلِ بزرگ "بیکاری ماماها" و "کمبود پرستار"، سر و صدای زیادی میان اهالی شاغل در بخش سلامت به راه انداخته است.
البته صدای اعتراض بیشتر از طرف جامعه مامایی شنیده می‌شود که از قضا به این دلیل که بیکاری در میانشان بیداد می‌کند، به مراتب شرایط شغلی وخیم‌تری به نسبت پرستاران دارند اما به رغم این مشکلات، ترجیح می‌دهند مامای بیکار باشند تا پرستار شاغل.
آنها معترضند و دیروز با صدای بلند گفتند که اگر می خواستند وارد شغل پرستاری شوند، رشته دانشگاهی خود را مامایی انتخاب نمی‌کردند و ادامه می‌دهند که اگر قرار بود مرز مامایی و پرستاری در بازار کار محو شود، این دو رشته در دانشگاه مجزا نمی شد؛ به نظر هم می‌رسد که حق با ایشان است.
اما اعتراض ماماها ابعاد بزرگتری دارد که به تفاوت تخصص و محل کار ایشان با فارغ التحصیلان هیچ رشته دیگری مربوط نیست بلکه هدفی که مامایی به ا« منظور تبدیل به تخصص شده را نشانه می‌رود؛ آنجایی که ماما ها قرار است امور باروری را عهده دار باشند ولی در نتیجه بیکار ماندن اغلبشان، زمام این امور به دست پزشکان افتاده و آمار رستمینه (همان سزارین) سر به فلک گذاشته است.
به عبارت بهتر، بیکار ماندن ماماها که با به کار گیری ایشان به جای پرستارها می‌تواند به نابودی ذره ذره رشته مامایی منجر شود، بی شک در کاهش آماز زایمان طبیعی خودش را نشان خواهد داد و پیرو آن اثر به سزایی در توسعه نیافتن جمعیت خواهد داشت که بی شک نه مطلوب مسئولان وزارت بهداشت است و نه هیچ کس دیگری.
هیچ اجباری برای پرستار شدنِ ماماها نیست
«ورود ماماها به شغل پرستاری اجباری نیست و هر کس که مایل باشد می‌تواند به این شغل وارد شود»؛ این را محمد میرزابیگی، رئیس سازمان نظام پرستاری می‌گوید تا نشان دهد که اجرای این طرح، به رغم جنجال‌هایی که به همراه داشته، به این دلیل که اختیاری است، نباید مورد اعتراض قرار گیرد.
مشاور وزیر بهداشت در ساماندهی نیروهای انسانی به این حد کفایت نمی‌کند و در ادامه اعتراض ماماها را غیرمنطقی می‌خواند و می‌گوید: چون ماماها در سراسر کشور از بیکاری رنج می‌برند و همواره از سوی استان ها، آمارهایی مبنی بر بیکاری این قشر به وزارتخانه می‌رسد، نیتی جز به کار گماردن ماماها در سیستم درمانی و بهداشتی پشت سر تصمیم اخیر وزارتخانه وجود ندارد.
وی حفاظت از ماماها در مقابل مشکلات حقوقی را نیز از جمله استدلال های وزارتخانه دانست و توضیح داد که مدت هاست ماماهای به ستوه آمده از بیکاری، به عنوان پرستار در مراکز درمانی مشغول به کار شده‌اند و چون این کارشان غیرقانونی است و می تواند تبعات حقوقی سنگینی برای آنها داشته باشد، با نیت حفاظت از ماماها، ورود آنها به شغل پرستاری را قانونی کرده‌ایم تا این قشر دچار مشکل نشود.
سخنان این مقام از یک رو درست است و از روی دیگر نادرست، از این رو درست است که می‌گوید ماماهایی هستند که به دلیل بیکاری، به پرستاری رو آورده و مرتکب تخلف قانونی شده اند و از این رو نادرست است که مشکل را به شکلی سطحی مورد بررسی قرار داده و به شکلی سطحی تر، چاره جویی کرده است.
اینکه مشکل سطحی دیده شده را به سادگی می‌توان اثبات کرد؛ کافی است از مسئولان بپرسیم آیا اجازه فعالیت در کسوت پزشکی را به ماماها می‌دهید؟ اگر مامایانی به صورت غیر قانونی در کسوت پزشکی مشغول شوند، آن زمان هم برای رفع مشکل دست به کار می‌شوید و اشتغال ایشان را قانونی اعلام می‌کنید یا آن زمان دست به اقدامات ریشه ای تری می‌زید؟
همین مغفول ماندن اقدامات ریشه ای برای حل مشکل است که مجاب مان می‌کند اقدام اخیر وزارت بهداشت را برای حل مشکل بیکاری ماماها و کمبود پرستار، سطحی لقب دهیم؛ حتی سطحی از مواجهه با مشکل و دیدن و بررسی ابعاد آن.
اینجاست که از مسئولان می‌توان پرسید آیا برای برقرای توازن و رفع مشکل بیکاری این متخصصان و کمبود متخصصان دیگر، بهترین راه اعمال سیاست های مناسب برای مرحله آغاز تخصص آموزی ایشان نیست؟ آیا نمی‌توان دانشجویان پرستاری را افزود و تا رفع زیرساخت های مورد نیاز برای جذب مامایان، تعداد کمتری ماما تربیت کرد؟ آیا چنین اقدامی بهتر و شایسته از آن نیست که ماما را پرستار کنیم و لابد اگر توازن برهم خورد و جابجایی دو کفه ترازو رخ داد، پرستاران را بجای مامایان به کار گیریم؟!
----------------------
پایان