‌آیت‌الله محقق داماد طلب مرگ را حق بیمارانی دانست که امیدی به زنده ماندن ندارند و در شرایط سخت زندگی می‌کنند.........

استاد حوزه و دانشگاه وظیفه متقابل بیمار و طبیب را این گونه بیان می‌کند که طبیب بر اساس قراردادهایی که دارد و سوگندی که به شرافت خود خورده است باید حداکثر تلاش خود را در جهت رضایت بیمار انجام دهد و کاری کند که بیمار راحت زندگی کند  و راحت بمیرد...........

 باید شرایطی را فراهم کنیم که فرد در هنگام مرگ آسوده باشد و نگرانی خاصی نداشته باشد و این وظیفه طبیب است.............

مثلاً فردی دکتر به او می‌گوید تو سرطان داری، سرطانت پیشرفته است و چنان و چنان است. یک وقتی هست که بیمار می‌گوید «دکتر هر دارویی هست برای من تجویز کن و تمام تلاش را برای زنده ماندن من بکن» و طبیب هم باید آن را انجام دهد..........

 اما زمانی هست که بیمار می‌گوید دکتر اقدام دیگری نکن من نمی‌خواهم بیشتر از این رنج بکشم. در صورتی که برای طبیب اثبات شود که دیگر شرایط عادی بازنمی‌گردد و فقط دارد جان می‌کَنَد، این حق بیمار است که بخواهد زنده نماند. حق را می‌شود اعمال کرد و می‌شود اعمال نکرد...............

 امروز این موضوع مطرح است که اگر یک بیمار سرطان پیشرفته دچار ایست قلبی شد آیا پزشک مجاز است که دستور عدم احیا را صادر کند؟....................

متن کامل

طبیب به شرافتش قسم خورده، برای راحتی زندگی و مرگ بیمار تلاش کند

آیت‌الله محقق داماد گفت: طبیب بر اساس قراردادهایی که دارد و سوگندی که به شرافت خود خورده است باید حداکثر تلاش خود را در جهت رضایت بیمار انجام دهد و کاری کند که بیمار راحت زندگی کند و راحت بمیرد.

‌آیت‌الله محقق داماد در اولین سمپوزیوم بررسی جنبه‌های فقهی، حقوقی و اخلاقی مراقبت‌های پایان حیات بیماران طلب مرگ را حق بیمارانی دانست که امیدی به زنده ماندن ندارند و در شرایط سخت زندگی می‌کنند.

وی گفت: پیشنهاد من این است که مراقبت‌های پایانی حیات بیماران به صورت وسیع‌تر تعریف شود و 20 سال آخر عمر انسان را شامل شود.

این استاد حوزه و دانشگاه افزود: امروز میانگین عمر طولانی‌تر شده و 20 سال آخر زندگی در کشور به مسئله‌ای بزرگ تبدیل شده، ما نباید مراقبت‌های پایان حیات را تنها به قسمت بیمارستانی سالمندان مرتبط کنیم.

وی با اسف‌بار خواندن وضعیت سالمندان در خانه‌های سالمندی گفت: من چندین بار به بازدید از خانه‌های سالمندان رفتم و با فضای غمبار این مراکز روبرو شدم به همین دلیل به فکر تاسیس شهرک پرطراوت و پرنشاطی برای سالمندان افتادم که در این شهرک ضمن زندگی با نشاط سالمندان از خدمات پزشکی برخوردار شوند.

محقق داماد افزود: به عنوان یک معلم شرمنده‌ام که در زمانه‌ای زندگی می‌کنم که مهربانی و دوستی کم شده و خشونت از در و دیوار کشور می‌ریزد؛ من علت این را می‌دانم و با تمام وجود خود، آن را حس می‌کنم که چرا کشور این چنین شده و جامعه ما دیگر مهربانی و دوستی ندارد.

وی مهربانی را یک رفتار جمعی دانست و گفت:‌نمی‌شود در جامعه‌ای که همه خشن رفتار می‌کنند یک فرد مهربان باشد.

وی با انتقاد از سخنرانی‌های خشن در رادیو و تلویزیون گفت: در تلویزیون شخصی هست که مدام در سخنرانی‌های خود به ملت توهین می‌کند و خشونت را ترویج می‌دهد این فرد در تلویزیون خطاب به زنان می‌گوید «از زنان می‌پرسیم چرا حامله نمی‌شوید به ما پاسخ می‌دهد که ترکیبم به هم می‌ریزد. ای مرده‌شور ترکیبت را ببرند» وای بر ما که این چنین در تلویزیون به ملت توهین می‌شود و ما سکوت می‌کنیم.

محقق داماد افزود: خوشبختانه این فرد در لباس روحانیت این حرف‌ها را نمی‌زند و گرنه من از خجالت می‌مردم؛ چند وقت پیش هم به مقامات مسئول و ارشد نظام نامه‌ای نوشتم و گفتم که چرا به این فرد اجازه سخنرانی داده می‌شود.

استاد حوزه و دانشگاه وظیفه متقابل بیمار و طبیب را این گونه بیان می‌کند که طبیب بر اساس قراردادهایی که دارد و سوگندی که به شرافت خود خورده است باید حداکثر تلاش خود را در جهت رضایت بیمار انجام دهد و کاری کند که بیمار راحت بزید و راحت بمیرد.

وی افزود:‌ باید شرایطی را فراهم کنیم که فرد در هنگام مرگ آسوده باشد و نگرانی خاصی نداشته باشد و این وظیفه طبیب است.

محقق داماد به بیماران صعب‌العلاج و کسانی که به سختی در حال زندگی هستند اشاره کرد و گفت: آنچه که یقیناً ممنوع، حرام، جرم و کار زشتی است انجام عمل خودکشی است؛ کشتن دیگری با کشتن خود فرقی ندارد و هر دو قتل نفس محسوب شده و حرام است.

وی ادامه داد: «نظریه‌ای دارم که شاهدش را هم از دلایل فقهی می‌آورم. خداوند در قرآن مجید می‌گوید که خوردن گوشت میت(مرده) حرام است، اما در آخر می گوید اگر کسی مضطر شد و میت(گوشت مرده) خورد گناه نکرده است. توجه کنیم که نمی‌گوید واجب است می‌گوید گناه نکرده است.»

آیت‌الله محقق داماد گفت: «از عبارات قرآن اسفاده می‌شود که  فرد حق دارد گوشت میت را بخورد و خودش را حفظ کند و حق هم دارد نخورد؛ اگر نخورد و مرد، پیش خدا مسئول نیست. خب من مانند این، شواهد زیادی دارم که در جای خودش هم نوشته‌ام و گفته‌ام.»

وی یادآور شد: به هر حال این یک نظریه شخصی است و من در این جلسه علمی آن را مطرح می‌کنم شما آن را نقد کنید یا قبول نکنید و آن را رد کنید.

این استاد حوزه و دانشگاه افزود: من می‌گویم اگر فردی به طبیب همانی را گفت که آن خانم خارجی در مقاله «اجازه بده تا بمیرم» (let me to die) گفت؛ که داستان مرگ به همین صورت است باید به آن توجه کنیم.

وی ادامه داد: مثلاً فردی دکتر به او می‌گوید تو سرطان داری، سرطانت پیشرفته است و چنان و چنان است. یک وقتی هست که بیمار می‌گوید «دکتر هر دارویی هست برای من تجویز کن و تمام تلاش را برای زنده ماندن من بکن» و طبیب هم باید آن را انجام دهد.

وی گفت: اما زمانی هست که بیمار می‌گوید دکتر اقدام دیگری نکن من نمی‌خواهم بیشتر از این رنج بکشم. در صورتی که برای طبیب اثبات شود که دیگر شرایط عادی بازنمی‌گردد و فقط دارد جان می‌کَنَد، این حق بیمار است که بخواهد زنده نماند. حق را می‌شود اعمال کرد و می‌شود اعمال نکرد.

آیا پزشک می‌تواند دستور عدم احیاء بیمار مبتلا به سرطان پیشرفته را صادر کند؟

مشاور حقوقی رئیس سازمان نظام پزشکی با بیان اینکه امروزه موضوع اصلی این است که آیا اگر یک بیمار سرطان پیشرفته دچار ایست قلبی شد پزشک می‌تواند دستور عدم احیاء او را صادر کند؟ گفت: این موضوع نیاز به کار و تهیه دستور‌العمل دارد.

محمود عباسی مشاور حقوقی رئیس سازمان نظام پزشکی در اولین سمپوزیوم بررسی جنبه‌های فقهی، حقوقی و اخلاقی مراقبت‌های پایان حیات بیماران، گفت: علم پزشکی در حال زایش و نو شدن است و این علم مصون از خطا و خطر نیست.

وی افزود: یکی از شاکله‌های اصلی پزشکی مسائل حقوقی است به طوری که هر پزشک باید در تخصص خود تبدیل به یک فقیه شده باشد و در لحظات حساس جراحی بتواند بهترین تصمیم را بر طبق اصول شرعی و اخلاقی بگیرد.

عباسی ادامه داد:‌ باید تلاش زیادی انجام شود تا آن طور که شایسته یک نظام اسلامی است عمل کنیم. در این زمینه باید دست به دست هم دهیم تا راه‌های جدید را پیدا کنیم.

وی خاطرنشان کرد: امروزه پزشکان ما در موضوع بیماران پایان حیات نمی‌توانند رفتار مناسبی را داشته باشند چرا که هیچ پرتکلی وجود ندارد و تنها یک رساله دکتری در حوزه اخلاق پزشکی توسط دکتر شمسی و تحت نظارت آیت‌الله محقق داماد نوشته شده که امیدواریم از این رساله پروتکل‌های تکمیلی استخراج شود.

مشاور حقوقی رئیس سازمان نظام پزشکی تأکید کرد: امروز این موضوع مطرح است که اگر یک بیمار سرطان پیشرفته دچار ایست قلبی شد آیا پزشک مجاز است که دستور عدم احیا را صادر کند به طور قطع این موضوع نیاز به کار و تهیه دستور‌العمل دارد.

----------------------

پایان