مسوولان مرکز ملی مطالعات اعتیاد از روند رو به رشد مصرف الکل در کشور خبر می دهند و به تازگی نیز نخستین کلینیک ترک اعتیاد به الکل بطور رسمی در این مرکز افتتاح شده است. ...........
افتتاح این مرکز مورد توجه رسانه های بیگانه نیز قرار گرفت زیرا با توجه به ممنوعیت مصرف الکل در ایران و عواقب قانونی و عرفی آن، رسانه های بیگانه مایلند بدانند که آیا کسی حاضر خواهد بود به کلینیک ترک الکل دولتی مراجعه کند.................
صرف نظر از این موضوع، بسیاری از افرادی که الکل مصرف می کنند، نمی دانند که معتاد هستند و چون مساله «الکلیسم» در کشور بیان نشده، هیچکس با موضوع اعتیاد آن نیز آشنایی ندارد. .........
 

متن کامل

ضرورتی به نام کلینیک ترک اعتیاد به الکل

مسوولان و متخصصان نظام سلامت، طی سال های اخیر نسبت به مصرف قابل توجه مشروبات الکلی در کشور و گاهی نیز روند رو به رشد مصرف آن هشدار داده اند.

ممنوعیت مصرف مشروبات الکلی در ایران به صراحت در قانون مجازات اسلامی تاکید شده است و مطابق این قانون، چنانچه فردی مشروبات الکلی مصرف کند به 80 ضربه شلاق محکوم شده و اگر فردی دو بار به علت نوشیدن مشروبات الکلی شلاق بخورد، در مرتبه سوم به اعدام محکوم می شود.

از سوی دیگر سالهاست که برخی، مصرف الکل در کشور را کتمان می کنند، شاید از همین روست که به رغم اینکه اخیرا تحقیقاتی در زمینه شیوع مصرف مشروبات الکلی در کشور انجام شده، اما وزارت بهداشت از اعلام رسمی آمار آن خودداری می کند.

یکی از مسوولان وزارت بهداشت در این باره پیشتر گفته بود که، طرح این موضوع با توجه به قوانین اسلامی و همچنین فرهنگ مردم، یک تابو است.

اما با مسمومیت ناشی از نوشیدن الکل در سال گذشته در یکی از شهرستان های کشور که منجر به مسمومیت تعداد زیادی از افراد آن شهر و همچنین نابینایی و مرگ شد، یکی از مسوولان وزارت بهداشت را بر آن داشت که اعلام کند: فکر نکنید در جامعه ما الکل مصرف نمی شود، مصرف الکل در جامعه ما زیاد است اما چون ضد ارزش بوده، اخبار آن بیان نمی شود.

البته برنامه های وزارت بهداشت برای پیشگیری، درمان و کاهش آسیب سوءمصرف الکل در کشور از سال 88 به طور جدی در دستور کار وزارت بهداشت قرار گرفت و از سال 89 نیز برنامه بررسی تحت عنوان «تخمین میزان سوءمصرف کنندگان الکل و مواد در کشور» آغاز شد.

همچنین برخی سایت های اینترنتی از قاچاق سالانه بین 60 تا 80 میلیون لیتر مشروبات الکلی به کشور خبر می دهند که این اعداد و ارقام، جدای از مشروبات دست ساز تقلبی است.

اکنون نیز مسوولان مرکز ملی مطالعات اعتیاد از روند رو به رشد مصرف الکل در کشور خبر می دهند و به تازگی نیز نخستین کلینیک ترک اعتیاد به الکل بطور رسمی در این مرکز افتتاح شده است.

افتتاح این مرکز مورد توجه رسانه های بیگانه نیز قرار گرفت زیرا با توجه به ممنوعیت مصرف الکل در ایران و عواقب قانونی و عرفی آن، رسانه های بیگانه مایلند بدانند که آیا کسی حاضر خواهد بود به کلینیک ترک الکل دولتی مراجعه کند.

صرف نظر از این موضوع، بسیاری از افرادی که الکل مصرف می کنند، نمی دانند که معتاد هستند و چون مساله «الکلیسم» در کشور بیان نشده، هیچکس با موضوع اعتیاد آن نیز آشنایی ندارد.

خبرنگار سلامت ایرنا با مراجعه به کلینیک ترک اعتیاد به الکل متوجه شد که این کلینیک هنوز حتی یک مراجعه کننده هم ندارد، اما مسوولان کلینیک می گویند که هر مطب یا مرکز درمانی که به تازگی راه اندازی شده باشد مشتری ندارد و در هفته اول شروع کار هر مطبی باید نشست کتاب «صدسال تنهایی» گابریل گارسیا مارکز را خواند اما همانگونه که اکنون در بخش اعتیاد مواد مخدر 200 تا 300 بیمار ثابت -تحت درمان نگهدارنده متادون داریم (چون پنج سال است افتتاح شده است)، کلینیک ترک اعتیاد به الکل نیز مراجعه کنندگان زیادی طی ماه ها و سال های آینده خواهد داشت.



** مصرف الکل در کشور

مسوول کلینیک ترک اعتیاد به الکل به خبرنگار سلامت ایرنا درمورد مصرف الکل در کشور می گوید: در گفتمان اجتماعی کشور دو نوع گفتمان عمومی و کارشناسانه وجود دارد که در گفتمان عمومی به مردم می گوییم «الکلیسم» (اعتیاد به الکل) در کشور نداریم اما در گفتمان کارشناسانه همه ما می دانیم سالهاست مساله الکلیسم در کشور وجود دارد.

دکتر «محمدرضا سرگلزایی» می افزاید: خیلی افراد و خانواده ها در کشور گرفتار الکل هستند، البته سطح گرفتاری ما با کشورهایی که در آن الکل آزاد هست قابل مقایسه نیست.

وی ادامه می دهد: بطور مثال طبق آمارها، 10 درصد نیروی کار صنایع فرانسه در صنعت الکل مشغول کار بوده و 10 درصد مرگ ومیر فرانسوی ها به خاطر عوارض مصرف الکل و 30 درصد تخت های بیمارستانی در اشغال معتادان الکل است یا در آمریکا که مصرف الکل مشکل قانونی و عرفی ندارد، مسوول یک سوم کل تصادفات رانندگی و دو سوم تصادفات رانندگی آخر شب، الکل بوده و دو سوم قتل ها تحت تاثیر الکل قرار دارد و 50 درصد خانواده ها با مساله الکلیسم به نوعی درگیر هستند.

مسوول کلینیک ترک اعتیاد به الکل تاکید می کند: محدودیت الکل به نفع ایران است اما مساله اینجاست که آدم هایی که ژن اعتیاد دارند به هرحال به یک ماده، معتاد می شوند و چون محدودیت الکل در ایران وجود دارد اعتیاد به مواد مخدر در کشور بیشتر است و ما بزرگترین مصرف کننده مواد افیونی در دنیا هستیم اما در فرانسه که مشکل الکلیسم دارند، مشکل مواد افیونی ندارند.

سرگلزایی خاطرنشان می کند: محدودیت یک ماده منجر به رهایی جامعه از اعتیاد نمی شود، مگر آنکه یک جامعه بتواند همه مواد را محدود کند که آن هم یک جامعه آرمانی است.



** چرا به رغم ممنوعیت مصرف الکل در کشور، کلینیک آن راه اندازی می شود؟

مسوول کلینیک ترک اعتیاد به الکل با اشاره به روند رو به رشد مصرف الکل در کشور می گوید: وجود چنین کلینیکی و رسمیت دادن به درمان الکلیسم لازم است، چون وقتی کلینیک درمان الکلیسم نداریم، مردم تصور می کنند پس الکل ماده ای نیست که وابستگی داشته باشد و مصرف آن یک تفریح است.

سرگلزایی می افزاید: با راه اندازی این کلینیک به مردم اعلام می کنیم، الکل یک ماده «وابستگی زا»، «عوارض دار» و خطرناک است؛ هر وقت ماده ای را مصرف کنیم که به بدن ما آسیب وارد کند دیگر نامش «مصرف» نیست، «سوء مصرف» است حتی اگر این ماده، چای باشد.



** خدمات ارائه شده در کلینیک ترک اعتیاد به الکل

مسوول کلینیک ترک اعتیاد به الکل با دسته بندی خدمات ارائه شده به معتادان الکل در این مرکز به دو گروه خدمات طبی و خدمات روانپزشکی می گوید: برخی معتادان الکلی، آنچنان وابستگی شدیدی به الکل دارند که باید بستری شوند، در اینصورت ما آنها را به بیمارستان های دارای بخش های روانشناسی یا سم شناسی بالینی، معرفی می کنیم.

سرگلزایی می افزاید: در ارائه خدمات طبی، عوارض طبی ایجاد شده توسط الکل را درمان می کنیم، بطور مثال بسیاری از الکلی ها دچار عوارض کبدی و گوارشی می شوند و باید درمان شوند.

وی خاطرنشان می کند: همچنین برای بیماران معتاد باید داروهایی تجویز شود که علائم ترک الکل را کاهش دهد، چون کسی که به معنای واقعی کلمه «الکلیک» است، در ترک حتما علائم ترک جسمانی از جمله خشم، بی قراری، تعریق، لرزش و حتی در موارد شدید تشنج و تشنج طولانی مدت خواهد داشت.

مسوول کلینیک ترک اعتیاد به الکل می گوید: تشنج های طولانی و مداوم موسوم به «استاتوس اپیلپتیکوس» اگر قطع نشود منجر به مرگ خواهد شد؛ در موارد دیگر ممکن است برای فرد در ترک الکل، وضعیتی به نام «دلیریوم ترمنس» ایجاد شود که این وضعیت نوعی اختلال شناختی در عملکرد مغز است که منجر به مرگ هم می شود، بنابراین برای جلوگیری از این وضعیت ها دارو تجویز می شود.

سرگلزایی در ادامه به خدمات روانشناسی ترک اعتیاد الکل اشاره می کند و می گوید: بسیاری از افراد وابسته به الکل، مشکلات روانپزشکی زمینه ای مانند اضطراب، افسردگی دردهای روانی دارند که برای تسکین آنها سراغ الکل و مواد رفته اند، بنابراین این مشکلات روان نیز باید حل شود.

وی خاطرنشان می کند: الکل، مسکنی قوی است، اما مشکل اینجاست که الکل که به عنوان مسکن درد مصرف می شود، به «درد» تبدیل می شود.

مسوول کلینیک ترک اعتیاد به الکل با اشاره به اینکه خدمات روانشناسی کمک می کند که فرد در درمان و پاکی از اعتیاد بماند، می گوید: گروه درمانی، روان درمانی فردی و آموزش خانواده و همچنین معرفی به گروه های خودیاری از جمله خدمات روانپزشکی به معتادان الکل در این مرکز به شمار می رود.



** میزان موفقیت درمان

مسوول کلینیک ترک اعتیاد به الکل می گوید: برای ارائه آمار، توجه به این موضوع لازم است که آمارها در صورتی قابل استناد خواهند بود که برای جمعیت زیادی به کار گرفته شوند.

سرگلزایی با بیان اینکه آمار همیشه راجع به کلیات است، می افزاید: فردی که برای درمان مراجعه می کند، ممکن است احتمال موفقیت درمان، صد در صد یا هیچ باشد.

وی خاطرنشان می کند: افرادی که برای درمان مراجعه می کنند، ظرف شش ماه 66،6 درصد آنان، دوباره به مصرف الکل رو می آورند و فقط یک سوم آنان در درمان باقی می مانند اما یک سال بعد که وضعیت آنان را پیگیری می کنیم، 80 درصد این یک سوم نیز دوباره به سمت مصرف الکل رفته اند.



** افزایش امکانات، شانس موفقیت درمان را بیشتر می کند

مسوول کلینیک ترک اعتیاد به الکل می گوید: هرچه امکانات درمانی افزایش یابد، شانس موفقیت درمان نیز بیشتر می شود.

سرگلزایی می افزاید: بطور مثال شانس موفقیت فردی که خود می خواهد سیگار را ترک کند، 10 درصد و با کمک پزشک و استفاده از جایگزین های نیکوتین (شامل چسب، آدامس و اسپری نیکوتین) و داروها، 25 درصد است.

وی خاطرنشان می کند: شانس موفقیت فرد سیگاری در ترک با کمک از رفتاردرمانی، 25 درصد و شانس موفقیت او با استفاده توامان از روش های رفتاردرمانی و مصرف جایگزین های نیکوتین 50 درصد می شود، یعنی شانس موفقیت درمان را از 10 درصد با امکانات درمانی می توانیم به 50 درصد برسانیم.

وی تصریح می کند: استفاده از داروهای جدید نیز میزان موفقیت را از 20 درصد به 40 درصد افزایش می دهد.



** داروهای اعتیاد به الکل

مسوول کلینیک ترک اعتیاد به الکل می گوید: متاسفانه داروهایی که خاص درمان الکلیسم هستند - مانند داروهای انزجار درمانی - هنوز در کشور وجود ندارد.

سرگلزایی می افزاید: اما داروهای کلی اعتیاد مانند داروهای آرامبخش و ضدتشنج برای آن وجود دارد.

وی تصریح می کند: با این وجود داروهایی که بر روند درمانی اعتیاد به الکل تاثیرگذار بوده و باعث می شود که بیمار به اعتیاد برنگردد در ایران وجود ندارد، اما وعده داده اند که این داروها وارد شود اما هزار وعده خوبان یکی وفا نکند.

----------------------------

سادات حسینی خواه