متن کامل

مجموعه 5 جلدی بیمارستانسازی

تحقیق و تدوین :

مهندس محمد رضا اردلانی + مهندس هدی اردلانی

کتاب طراحی بیمارستان

فصل اول  A   :  مبانی مطالعه برای طراحی بیمارستان

فصل دوم B :  شاخص های طراحی بیمارستان

فصل سوم C :  نکات اختصاصی در طراحی هریک از بخش های بیمارستان

کتاب احداث بیمارستان

فصل چهارم  D :  مبانی نظری در عملیات احداث بیمارستان

فصل پنجم  E  :  نکات اجرایی در عملیات احداث بیمارستان

فصل ششم  F  :  ویژگی های خاص برای مصالح مصرفی بیمارستان

کتاب توسعه و بازسازی بیمارستان

فصل هفتم   G :  مبانی نظری در عملیات توسعه و بازسازی بیمارستان

فصل هشتم   H  :   نکات اجرایی در عملیات توسعه و بازسازی بیمارستان

کتاب نگهداری بیمارستان

فصل نهم  K :  مبانی نظری در عملیات نگهداری بیمارستان

فصل دهم   L  :  نکات اجرایی در عملیات نگهداری بیمارستان 

کتاب ارتقای بیمارستان

فصل یازدهم   M  :  ساماندهی و کنترل سهم فیزیکی در بخش های بیمارستان

فصل دوازدهم  N  :  چگونگی استفاده از نظام ارزشیابی بیمارستانی در ارتقای کیفیت فیزیکی بیمارستان

فصل سیزدهم   P  :  نکات اختصاصی برای ارتقای کیفیت انواع بیمارستانها

جلد یکم

کتاب طراحی بیمارستان

فصل سوم  : نکات اختصاصی در طراحی هریک از بخشهای بیمارستان

C1 - نکات اختصاصی در طراحی فضاها و نماهای ورودی بیمارستان

C2 - نکات اختصاصی در طراحی لابی و پذیرش بیمارستان

C3 - نکات اختصاصی در طراحی هتلینگ بیمارستان 

C4 - نکات اختصاصی در طراحی دفتر پرستاری بیمارستان 

C5 - نکات اختصاصی در طراحی اورژانس بیمارستان 

C6 - نکات اختصاصی در طراحی  تالار اطاقهای عمل

C7 - نکات اختصاصی در طراحی زایشگاه

C8 - نکات اختصاصی در طراحی ICU

C9 - نکات اختصاصی در طراحی CCU + PCCU

C10 - نکات اختصاصی در طراحی بخش تشخیص طبی

C11 - نکات اختصاصی در طراحی بخش توانبخشی بیمارستان

C12 - نکات اختصاصی در طراحی بخش تصویربرداری بیمارستان

C13 - نکات اختصاصی در طراحی درمانگاههای بیمارستان

C14 - نکات اختصاصی در طراحی استرلیزاسیون مرکزی C.S.R 

C15 - نکات اختصاصی در طراحی رختشویخانه بیمارستان 

C16 - نکات اختصاصی در طراحی آشپزخانه - غذاخوری بیمارستان 

C17 - نکات اختصاصی در طراحی فضاهای اداری بیمارستان 

C18 - نکات اختصاصی در طراحی رختکن ها یا پاویون های پرسنل بیمارستان 

C19 - نکات اختصاصی در طراحی اماکن انتظامات ، نگهبانی و پلیس در بیمارستان

C20 - نکات اختصاصی در طراحی مراکز خرید مایحتاج خاص بیماران و همراهان 

C21 - نکات اختصاصی در طراحی فضای سبز بیمارستان

C22 - نکات اختصاصی در طراحی پارکینگ های بیمارستان 

C23 - نکات اختصاصی در طراحی انواع انبارهای تدارکاتی بیمارستان 

C24 - نکات اختصاصی در طراحی محل سردخانه جسد بیمارستان

C25 - نکات اختصاصی در طراحی محل نگهداری زباله های سرد + عادی بیمارستان

C2

نکات اختصاصی در طراحی لابی و پذیرش بیمارستان :

C2-1 - لابی اصلی بیمارستان

C2-2 - لابی های فرعی بیمارستان

C2-3 - پذیرش و ترخیص بیمارستان

C2-4- انواع فضاها و خدمات داخل لابی بیمارستان

  C2

  نکات اختصاصی در طراحی لابی و پذیرش بیمارستان   

C2-1 - لابی اصلی بیمارستان :

C2-1-1 -   سرسرا یا لابی اصلی بیمارستان معمولا در مرکز ثقل رفت و آمد های بیمارستانی است . تقریبا کل مسیرهای دسترسی داخلی و برون بخشی یک بیمارستان از لابی بیمارستان عبور خواهد نمود . این لابی  در بیمارستانهای کوچک می تواند به صورت مشترک با اورژانس و درمانگاه ها باشد ولی در بیمارستانهای متوسط (بیش از یکصد تختخوابی) به صورت مستقل طراحی میشود . اگر چنان چه لابی اصلی بیمارستان با لابی اورژانس و درمانگاه ها مشترک باشد ، می بایست با تمهیداتی از قبیل چینش صندلی ها و مبلمان داخلی و  یا باجه های اداری ، تا حد امکان ، عملکرد های مربوط به هر کدام از کاربری ها ،  جدا سازی شوند.

C2-1-2 -  برای تعیین حدود اندازه یک لابی بیمارستانی ،  ، از یک طرف ، در نظر گرفتن پیک ملاقات کنندگان در ساعت ملاقات با توجه به فرهنگ محل وقوع بیمارستان ، الزامی بوده ، و از طرف دیگر ، ظرفیت و حجم کانترها و باجه های مورد نیاز بیماران و کارکنان برابر تعاریف سیکل درمانی هر بیمارستان ، در طراحی لابی بایستی بعنوان یک معیار، مد نظر باشد . البته در یک نگاه کلی ، معمولا اندازه لابی یک بیمارستان از سرانه یک متر مربع به ازای هر تخت بستری ، تبعیت خواهد کرد ، معیار متوسطی که برای طراحان بیمارستانساز و بسته به نوع و حجم و ظرفیت هر بیمارستان میتواند عدد کف در ظرفیت لابی باشد .

C2-1-3 -   سالن انتظار اصلی و عمومی بیمارستان باید نزدیک درب اصلی ساختمان بیمارستان و همچنین نزدیک فضای اورژانس بیمارستان باشد .  البته حتی المقدور مجاورت درمانگاه های بیمارستان با این فضا هم نکته مثبتی در طراحی خواهد بود .

C2-1-4 -   از طرف دیگر همه امکانات اداری مورد نیاز بیمار و تشکیل پرونده و تسویه حساب بیماران باید در فضای لابی فراهم شود . این نکته اساسی است که ارجاع بیمار یا همراهان وی برای کار اداری به طبقات و بلوک های دیگر بیمارستان ، یک نقطه ضعف در طراحی بیمارستان و یا مدیریت دوران بهره برداری از بیمارستان محسوب می گردد .

C2-1-5 - کارکنانی هم که در لابی ها مشغول خدمت رسانی هستند بایستی در فضایی جانمایی شوند که ضمن در دسترس بودن برای خدمت گیرنده ، تصویر وهن یا بی ارزشی برای خدمت دهنده حادث نشود  . محل کارکنان در لابی بیمارستان باید متعادل بوده و معماری فضای آن ، زمینه ساز رفتار مودبانه ، گرم و عاطفی با بیمار و همراهان وی باشد . گفتنی است در مواردی سیستم کارت خوان حضور و غیاب پرسنل نیز در حاشیه این مجموعه منظور میگردد ولی این محل نصب با شئونات پرسنلی در ساعات پیک ورود و یا خروج بدلیل ازدحام ایشان همخوانی ندارد . بهتر است از این گونه موارد در لابی ها و محل های خدمات دهی به مشتریان ،  خود داری شود.

C2-1-6 -   در طراحی فضای لابی ها ، باید به وسیله گستردگی و باز کردن افق دید داخلی ، امکان تامین احساس دل پذیری و رضایت مندی برای بیمار و همراهان وی و همچنین کادر بیمارستانی فراهم گردد .این موضوع با مواردی مثل استفاده از هر گونه پارتیشن های غیر شفاف در داخل لابی ها بخصوص بالاتر از تراز افق دید انسانی (165سانتیمتر) در مغایرت میباشد.

C2-1-7 -  در طراحی فضای لابی می بایست تفکر طراحان به استفاده جانبی از این فضاها برای مواقع بحران به عنوان بخش نقاهت خانه و حتی بستری و تریاژ هم بوده باشد . ضمن آن که همین لابی در غیر بحران ها هم می بایست بتواند سر ریز نوبت های درمانگاهی و بیماران سرپایی را جواب دهد . برای این منظور دسترسی های عریض و جانمایی مبلمان داخلی در طراحی اولیه  ، بهترین کمک را به انطباق سریع این فضاها در سناریوهای مختلف بحران و حوادث ، خواهد نمود .

C2-1-8 -  بیمار و همراهان وی در بدو ورود به بیمارستان مغموم ، ناراحت ، گیج و مضطرب هستند . برای رفع تک تک موارد مذکور در فضای لابی باید پیش بینی لازم در طراحی ها صورت گیرد . استفاده از انواع المان های معماری + استفاده از رنگ های مختلف و متنوع + استفاده از تابلوهای نقاشی یا خط برای فانتزی شدن محیط پراسترس بیمارستان و....  از انواع ترفند های خوب جهت رفع این دغدغه هاست که  طراحان نباید از آنها  غافل باشند .

C2-1-9 - بایستی به نکته مهم دیگری هم توجه نمود که فضای لابی برای کارکنان بیمارستان نیز یک زنگ تفریح برای دورشدن از محیط خاص درمانی منظور میگردد .  لابی در بیمارستان تنها محل مجاز به بازی با رنگ در معماری داخلی بیمارستان است و  میتواند جبرانی برای محیط های یکنواخت اجباری موجود در مراکز درمانی باشد . به همین دلیل طراحان با تجربه بیمارستانی ، این فرصت برای ایجاد تفاوت ها را به ساده گی از دست نمی دهند .

C2-1-10 -   سلب امکان تردد بیماران بستری به لابی بیمارستان ( که در مواقعی خواسته بعضی از کارفرمایان ناوارد میباشد) در حقیقت سلب مشاهده زندگی و فعالیت برای یک بیمار محسوب می شود . بیماران باید با امکان تردد به لابی بیمارستان ، فرصت مشاهده کردن و نیز مشاهده شدن را ، به عنوان یک فعالیت مفید روحی و روانی داشته باشند . حتی در مواقعی ، طراحان مجرب برای بیمارستانهایی که مدت درمان بیماران آن طولانی است ، سیکل عبور بیماران در بین بخش ها را به گونه ای ساماندهی می نمایند که ناخود آگاه ولی به راحتی ، اینگونه بیماران از لابی بیمارستان عبور نمایند .

C2-1-11 -  سالمندان و ناتوانایان جسمی باید مهم ترین مخاطبان طراحان بیمارستانی در استفاده از لابی ها  باشند که متاسفانه بعضا مورد غفلت قرار می گیرند . فراهم کردن فضاهایی مصنوعی یا طبیعی ، برای  جلب نظر و تشویق به نشستن این افراد مقابل آن و خیره شدن به آن منظره  و یا طرح نوستالژیک ، برای یک سالمند ، میتواند جزیی از یک پروسه درمانی بوده و  موجب کسب رضایتمندی بیمار گردد .

C2-1-12 -  کودکان نیز اگر چه نبایستی وارد بیمارستان شوند ، ولی چه به عنوان همراه و چه به عنوان ملاقات کننده و چه بعنوان بیمار ، بالاخره به بیمارستانها تردد دارند . اگر بتوانیم تصور آنها از بیمارستان را از موارد و مفاهیم ترسناکی نظیر درد و آمپول و شلوغی ، به زیبایی ها و حتی سرگرمی های یک لابی خوب و متفکرانه در بیمارستان معطوف نماییم ، کار بزرگی را انجام داده ایم . فراهم کردن فضاهایی مجهز برای سرگرمی و یا شادی این افراد  منظره  بسیار دلنشینی را برای همگان ایجاد خواهد نمود . همچنین کودکان تاثیرپذیرترین اقشار از نظر سلامت جسمی و روحی در بیمارستان محسوب می گردند . همان طوری که محیط فیزیکی بیمارستان را برای جسم کودک پاکیزه نگه میداریم ، می بایست برای فضای روحی کودک هم هر گونه محدودیت و خشونت را ، از نظر کودکانه وی برطرف نماییم.

C2-2 -   لابی های فرعی بیمارستان :

در  مواقعی طراحان بیمارستان بنابر خواسته کارفرما و  مدیریت بیمارستان ، و یا بدلیل نوع سایت و شکل زمین ، و یا احداثات و کاربری هایی که قبل از طراحی وجود داشته است (در پروژه های توسعه ) میبایستی به جای یک لابی بزرگ و همه کاره ، تعداد دو لابی و یا بیشتر  را در طراحی منظور نمایند . در چنین مواردی ، رعایت نکات زیر اجتناب ناپذیر است:

C2-2-1 - در چنین مواقعی تقسیم لابی ها بر مبنای خدمات ارایه شده در هر یک از آنها خواهد بود که شاخص ترین تقسیم بندی ، معمولا پنج گانه خواهد بود :

• لابی بیماران بستری (و ملاقات کنندگان)
• لابی بیماران سرپایی (درمانگاهها)
• لابی اورژانس
• لابی پاراکلینیکها ( تصویربرداری ، آزمایشگاهها ، فیزیوتراپی ها)
• لابی دی کلینیک ( بیماران و همراهان بیماران جراحی محدود)

البته سه مورد اول برای هر بیمارستان بالای یکصد تحتخوابی قابل انجام بوده ولی دو مورد آخر برای بیمارستانهای بالای سیصد تختخوابی قابل طرح و بعضآ  لازم الاجرا خواهد بود .

C2-2-2 -  در مواقعی نیز ترکیبی از دو یا سه مورد از موارد بالا در لابی ها اجرا خواهد شد که در آن صورت آن کارکردی که بیشترین سهم را در عملکرد دارد بیشترین سهم هم در فضاها خواهد داشت و بیشترین نزدیکی هم به بخش پشتیبان خود خواهد داشت . ولیکن هیچکدام از عملکردها سهمشان به صفر نزدیک نخواهد شد.

C2-2-3 - در هریک از لابی های فوق الذکر سیکل انجام مراحل کاری برای یک بیمار (سرپایی و یا بستری و یا همراه بیمار و یا ملاقات کننده)  از ابتدای ورود تا انتهای کار ، تعیین مینماید که حجم و جانمایی و روابط درون بخشی و برون بخشی آن  لابی چگونه و به چه ترتیبی باشد.

C2-2-4 - بحث مهم دیگر گم نشدن بیمار در بین تعدد لابی هاست . نحوه چینش و تقدم و تآخر هر کدام از لابی ها و نیز شکل و شمایل داخلی و حتی حجم و فرم کلی فضاهای هر کدام از لابی ها میتواند بیمار و یا همراه وی را در این سرگردان نشدن کمک نماید . (شرح حال و هوای حاکم بر معماری داخلی و مبای نظری دیزاین هر کدام از لابی ها ، از مباحث ذکر شده در قسمت لابی اصلی بیمارستان تبعیت مینماید که برای جلوگیری از اطاله کلام ، این موارد مجددا ذکر نمیگردند)

C2-2-5 - بیمارستانهایی دچار تعدد لابی میشوند که حجم بالایی از مراجعین را داشته باشند که در چنین مواقعی یعنی این بیمارستان جوابگویی فقط یک منطقه فرهنگی نیست و تعدادی استان و شهر را پوشش میدهد ، در چنین مواقعی ، معماران بایستی از عناصری در رنگ و حجم و نمادها استفاده نمایند که فرامنطقه ای و کلی تر از سلایق بومی محل وقوع بیمارستان باشد.

C2-3 -   پذیرش و ترخیص بیمارستان :

در اصطلاح بیمارستان سازی به مجموعه فضاهای فیزیکی مربوط به خدماتی نظیر  باجه های اطلاعات ، صندوق ، ترخیص بیماران بستری ، پذیرش بیماران بستری ، پذیرش بیماران سرپایی ، سرپرست پذیرش ، بیمه گری ها و ...  پذیرش بیمارستان گفته میشود.

C2-3-1 - همانطور که از عناوین این کانترها مشخص است  ، همگی آنها  در خط مقدم جوابگویی به مراجعین خواهند بود . این مجموعه که شامل چند کانتر مستقل از نظر عملکردی است ، بسته به بزرگی یا کوچکی بیمارستان ، می تواند در کنار هم و یا به صورت جداگانه در طراحی ها لحاظ شود ولی در هر حالتی بهترین محل استقرار آن ها در لابی اصلی بیمارستان خواهد بود .

C2-3-2 - اصلی ترین فاکتور در طراحی محل این مجموعه در دسترس بودن و معنی دار بودن  محل آن ها در سیکل کاری تعریف شده توسط مدیران بیمارستانی ، در نسبت نزدیکی به بخش ها یا درمانگاه ها و ... میباشد . این جانمایی می تواند در دراز مدت قابل گسترش و یا جابه جایی باشد . به همین منظور طراحان بیمارستانی پیش بینی سناریو توسعه این محل و تغییر جانمایی آن ها را در محل های مختلف لابی از روز اول طراحی خواهند نمود . به گونه ای که با تعویض سلایق و یا عملکردها ، بتوان هر یک از این عناوین را در طول مدت عمر بهره برداری از بیمارستان ، براحتی جابجا و یا ادغام و یا مستقل نمود .

C2-4 -   انواع فضا ها و خدمات  داخل لابی بیمارستان :

C2-4-1 - محل فضاهای عمومی و لابی بیمارستان معمولا محل فعالیت های مختلف و طیف گسترده ای از کاربری های اداری ، درمانی ، فرهنگی و خدماتی می باشد . منظور نمودن چند فضا در لابی ها اجباری است . نظیر : سرویس های عمومی ( مردان – زنان ) ، صندوق و پذیرش . ولی می توان با تعدادی کانترهای خدمات دهی حس سرزندگی و پویایی را به داخل بیمارستان هدایت نمود . همچنین گنجاندن فضاهایی نظیر محل نگهداری کودکان  و یا اطاق بازی برای کودکان همراهان بیماران ، در ساعات ملاقات و... به نوعی مظهر احترامی است که طراح و یا کارفرمای یک طرح بیمارستانی ،  برای راحتی و رعایت شخصیت مراجعین  بیمارستان در نظر گرفته است.

نکات اختصاصی در طراحی مراکز خرید مایحتاج خاص بیماران و همراهان بیمار در بخش C20 به تفصیل آمده است

C2-4-2 - بیمارستان معمولا محلی است که افراد مختلف و با نیازهای متفاوتی به آن تردد دارند ، اما بعضی از نیازها در بیمارستان اجتناب ناپذیر است و طراحان و مدیران بیمارستانی بایستی آنهارا شناخته و درصدد رفع شان برنامه داشته باشند .

تعدادی از مشهور ترین خدمات مورد نیاز در بیمارستان موارد زیر میباشند:

• در بعضی از بیمارستان های بزرگ باجه ای از بانک ها و در بعضی به صورت دستگاه خود پرداز بانک
• محل تلفن های عمومی شهری و بین شهری
• محل تعویض پوشاک بچه
• محل شیر دهی به کودکان
• محل شارژ تلفن همراه
• محل استفاده از اینترنت
• محل دستگاه واکس کفش
• محل آبسردکن 

 . . . .  ادامه دارد  . . . .

بهتر است مطالب را  save   نکنید ، چون دائمآ در حال  edit   نمودن و به روز کردن آنها هستیم

 در لحظه مورد نیازتان ، به روزشدهء آنها را مجددا و در همان لحظه میتوانید در این سایت مطالعه بفرمائید 

مطالب این مجموعه حاصل 22 سال تحقیق و تجربه شخصی مهندس محمد رضا اردلانی است که با زحمات 7 ساله  مهندس هدی اردلانی

ویرایش ، دسته بندی و تدوین شده است . هرگونه نقل مطالب این مجموعه بدون ذکر منبع  ، ضمن ظلم به پدید آورندگان این اثر ،

قطعآ نزد دست اندرکاران بیمارستانی کشور ،  نشانگر رذالت شخصیتی سارقین خواهد بود.

  کلیه فایل های جلد اول  (38بخش - 3فصل)  کتاب طراحی بیمارستان را در اینجا مشاهده بفرمائید