علیرضا فرید خمامی ، پرستار بخش سرطان ، طی یادداشتی در سایت ایران آنکو ، مطالب جالبی در باره پرسش متداول پرستارانی که در بخش های شیمی درمانی فعالیت دارند ، تهیه و تدوین نموده است که در ادامه تقدیم میگردد: :

متن کامل

مشکلات پرستاران شاغل در بخش شیمی درمانی

آیا پرستارانِ باردار میتوانند در بخش آنکولوژی کار کنند؟

 تقریبا همه پرستاران شاغل در بخش شیمی درمانی می خواهند بدانند: برای پرستاران باردار،آیا کار با داروهای شیمی درمانی در طول بارداری ، به جنین آسیب می زند؟

آیا این خطر شامل تمام محوطه و فضای بخش ( از جمله تخت بیمار ، میزها ، سرویس بهداشتی ) می شود یا فقط محدود به محل آماده سازی داروهای شیمی درمانی است؟ به عبارت بهتر: آیا یک پرستار باردار می تواند در بخش شیمی درمانی به کارهایی غیر از آماده سازی بپردازد؟

متاسفانه منابع تحقیقاتی و منتشر در این زمینه بسیار محدود است.

خطر آسیب طبق بررسی موسسات معتبر ، با رعایت اصول ایمنی بسیار کم است . اما … به صفر نمی رسد.

این مقاله پیرامون موضوعات مربوط به پرستاران باردار شاغل در بخش شیمی درمانی فراهم شده است.

آماده سازی داروهای شیمی درمانی توسط پرستار باردار تا چه اندازه ایمن است؟

پاسخ این سوال چندان واضح نیست. مادر اینجا سعی می کنیم با بررسی منابع معتبر و علمی جواب را پیدا کنیم. مراکز شیمی درمانی طی سالهای اخیر بطور گسترده افزایش یافته است.

کلینیک ها ، بیمارستانها و مطب های خصوصی مبادرت به اجرا شیمی درمانی می نمایند. اکثر داروهای شیمی درمانی یاخته آزار ، هستند. این یعنی اینکه داروهای شیمی درمانی ماهیت موتاژنیک ، کارسینوژنیک و تراتوژنیک دارند.

اینکه در طول بارداری چقدر می توانند مضر باشند کاملا مشخص نیست. بنابراین ، کار با چنین داروهایی در طول بارداری نمی تواند ۱۰۰٪ ایمن باشد.

به همین دلیل است که کار با داروهای شیمی درمانی در همه کشورهای دنیا دارای دستورالعمل است.

انجمن پرستاران انکولوژی انگلستان می گوید: خطر کار با چنین داروهایی هرگز به صفر نمی رسد . حتی اگر شما در فرآیند آماده سازی دستورالعمل را مو به مو رعایت کنید.

در تایید این جمله انجمن سلامت داروسازان آمریکا می گوید: پرسنل ممکن است طی فرآیند آماده سازی ، حمل ، انبار کردن ، تزریق و حتی دفع وسایل یکبار مصرف آلوده ، دچار آلودگی شوند.

معتبرترین سازمان مرتبط با سلامت و ایمنی شغلی آمریکا می گوید: غلظت قابل اندازه گیری یک تا پنج داروی شیمی درمانی در سطوح هود ، کف زمین ، تریتمنت و ترالی حمل ، محل نگهداری ، میزها و صندلی ها گزارش شده است.

حداقل تماس در سطوح یاد شده تماس پوستی است. بنابراین کسانی که با داروهای شیمی درمانی سر و کار دارند بطور دایم با آن در تماسند.

این تماس می تواند با رعایت اصول ایمنی ، سیستم تزریق بدون سوزن و تهویه مناسب به حداقل برسد ، اما حذف کامل خطر غیر ممکن است.

اثرات جانبی داروهای شیمی درمانی بر بارداری

داروهای شیمی درمانی بر روی سلولهای سریع تکثیر تاثیر می گذارند. تماس با چنین داروهایی موجب رشدهای غیر طبیعی در جنین می شود. همچنین در صورت تماس پوستی ، گوارشی و استشاقی مادر با چنین مواد شیمیایی موجب افزایش میزان متابولیتها می شود.

بارداری دارای سه فاز است و اثرات شیمی درمانی در هر کدام از فازها متفاوت است:
Embryogenesis : در روز چهاردهم جنینی خاتمه می یابد . آسیب های سلولی در این فاز موجب مرگ جنین می شود.

Organogenesis : اندامها و سیستم های مختلف بدن در این فاز تشکیل می شود و تا هفته دوازدهم طول می کشد، آسیب ها در این فاز منجر به سقط یا ناهنجاری می شود.

Foetal growth : از هفته دوازدهم تا زمان تولد است. آسیب ها در این فاز موجب ناهنجاریهای ذهنی و فیزیولوژیک می شود.

در تحقیقی که به تازگی در نشریه ژنیکولوژی امریکا منتسر شد : مطالعه در ۷۵۰ پرستار باردار درگیر با شیمی درمانی نشان می دهد ، مقداری افزایش احتمال سقط در این گروه مشاهده می شود.

این گروه از پرستاران دستورالعمل کار با داروهای شیمی درمانی را رعایت می کردند.

ایمنی کار با داروهای شیمی درمانی

انجمن سرطان آمریکا توصیه می کند: همه کسانی که قصد بچه دار شدن دارند باید از کار با داروهای شیمی درمانی احتراز نمایند ، و این شامل همه پرستاران زن و مرد می شود.

همچنین مادران شیرده هم نباید با داروهای شیمی درمانی سروکار داشته باشند.

در طول ۸۴ روز اول بارداری هر گونه تماس با داروهای شیمی درمانی ممنوع است. اما بعد از ۸۴ روز می تواند با رعایت استانداردها در بخش شیمی درمانی کار کند.

نکته نگارنده: طی سالیان کار بالینی وقتی همکاران با بنده در این خصوص صحبت میکردند ، همواره توصیه می کردم حداقل از سه ماه قبل از تصمیم به بارداری ، در بخش شیمی درمانی کار نکنند. این توصیه مبتنی بر تحقیقات گسترده ای نبود ، تنها با توجه به شرایط فیزولوژیک بدن انسان و رفع تردید های روحی به همکاران توصیه می شد.

البته تحقیقات در زنان مبتلا به سرطانی که حین بارداری تحت شیمی درمانی قرار گرفتند ، به نتایج دیگری رسیدند. اما من عرض میکنم ، آنها به خاطر بیماری مجبور بودند. اما یک پرستار مجبور نیست ، حین بارداری در بخش شیمی درمانی کار کند.

-------------------------

پایان