پیامدهای عدم حضور داروساز در بیمارستانها
دبیر علمی ششمین همایش داروسازی بالینی گفت: مصرف غیرمنطقی دارو، عوارض و تداخلات دارویی از پیامدهای حضور نداشتن داروساز در بیمارستانهاست. دکتر محمد سیستانیزاد افزود: از آنجا که برای بیماران پس از ترخیص از بیمارستان داروهای متعددی تجویز میشود، امروزه در اکثر کشورهای پیشرفته دنیا داروسازان پیش از ترخیص بیماران به آنها در زمینه نحوه مصرف صحیح داروها آموزش میدهند. این درحالیست که بیش از 95 درصد بیمارستانهای ما برای ارایه خدمات مشاوره دارویی فاقد داروساز هستند. وی با اشاره به اینکه حضور داروسازان در سیستم درمانی، منطقی شدن مصرف دارو و کاهش تداخلات دارویی را به همراه دارد، تصریح کرد: به دلیل ارایه نشدن خدمات مشاوره دارویی، بیماران پس از ترخیص از بیمارستانها از نظر مصرف داروها سرگردان میشوند. به گفته سیستانیزاد از آنجا که نحوه صحیح مصرف دارو بخشی از فرآیند درمان به شمار میرود و بهبود بیمار در گرو مصرف صحیح دارو است، در جوامع پیشرفته این امر برعهده داروساز گذاشته شده و بر آن تاکید میشود. وی افزود: متاسفانه در کشور ما تاکنون به نقش داروسازان در سیستم درمان چندان پرداخته نشده است که انتظار میرود در طرح تحول نظام سلامت، این امر مورد تاکید مسئولان وزارت بهداشت قرار گیرد. وی ادامه داد: طی یک پژوهش انجام شده در کشور در زمینه بررسی نحوه صحیح مصرف داروها از سوی بیماران پس از ترخیص از بیمارستان، مشخص شد که در بیمارانی که توسط داروساز مشاوره نشدهاند در هفته اول ترخیص از بیمارستان حدود 50 درصد و در ماه اول ترخیص حدود 70 درصد بیماران به دلیل اطلاع رسانی نشدن در مورد نحوه صحیح مصرف دارو، داروهای خود را از نظر دفعات مصرفی، زمان و نحوه مصرف به اشتباه مورد استفاده قرار میدهند. این در حالیست که در افرادی که توسط داروساز قبل از ترخیص مشاوره دارویی شدهاند، میزان مصرف نادرست دارو در هفته اول پنج درصد و در ماه اول 15 درصد بوده است. وی گفت: حضور داروسازان در سیستم درمان بیماران منجر به منطقی شدن مصرف دارو، کاهش تداخلات دارویی و عوارض جانبی دارویی، کاهش طول مدت درمان و زمان بستری در بیمارستانها و مراکز درمانی و در نهایت کاهش هزینههای درمانی میشود.گفتنی است؛ ششمین همایش داروسازی بالینی ایران از سوی انجمن متخصصین داروسازی بالینی و با حمایت دانشگاههای علوم پزشکی شهید بهشتی و تهران 26 تا 28 فروردین ماه امسال در مرکز همایشهای رازی تهران برگزار میشود
برخی بیمارستانها فاقد حتی یک داروساز هستند/
۲۵ سال طول میکشد تا هر بیمارستان یک داروساز داشته باشد
رئیس سازمان غذا و دارو با انتقاد از تعداد محدود داروسازان بالینی گفت: 550 بیمارستان داریم اما برای این تعداد داروساز تربیت نشده بیمارستانهایی داریم که یک نفر داروساز دارد، برخی حتی بدون داروساز هستند. رسول دیناروند در ششمین همایش داروسازی بالینی ایران، گفت: داروسازان در عرصههای مختلف به وظایف خود عمل کرده و نسبتاً موفق بودند چرا که با هزینه بسیار کم نیازهای دارویی را در کشور تأمین کردهایم. وی ادامه داد: رقم گردش دارویی کشور 4 میلیارد دلار است که نسبت به کشورهای همسایه کمتر است و این به دلیل عدم دسترسی به دارو نیست بلکه قیمت داروی ایرانی مناسب بوده و این یک عملکرد مثبت است. دیناروند گفت: شاهد ارتقای جایگاه داروسازی در کشور در سال گذشته بودهایم که در 15 سال اخیر بیسابقه بوده به طوری که سهم صنعت داروسازی از نظر درصد کل بازار افزایش یافته است. در سال 92، 62 درصد و در سال 93 به 63.5 درصد افزایش یافته است. رئیس سازمان غذا و دارو گفت: در حوزه علم و فناوری داروسازی بسیار خوب عمل کرده به طوری که نیمی از 25 دانشمند برتر در حوزه تولید علم در کشور را داروسازان تشکیل میدهند. وی بر توسعه خدمات دارویی و مراقبتهای دارویی تأکید کرد و گفت: در این حوزه ضعف داریم باید خدمات بهتر و حرفهایتر شود و حضور فعالتری داروسازان در بیمارستانها داشته باشند. دیناروند ادامه داد: 550 بیمارستان و 120 هزار تخت بیمارستانی داریم یعنی باید تعداد بالایی از داروساز در بیمارستانها حضور داشته باشند اما این گونه نیست بیمارستانی داریم که یک نفر داروساز دارد یا اگر داروساز را به صورت طرحی به بیمارستان نفرستیم آن بیمارستان داروساز نخواهد داشت. رئیس سازمان غذا و دارو گفت: به نظر میرسد عدم حضور داروساز در بیمارستانها یا به دلیل این است که به خدمات ما احساس نیاز نمیشود یا بدون داروساز کارها پیش میرود. وی گفت: تعداد داروساز بالینی در کشور بسیار محدود است و نمیتوانیم در ارتقای این حوزه به جایی برسیم و باید 20 درصد داروسازان برای در ارائه خدمت در بیمارستانها آماده شوند. دیناروند ادامه داد: طرحی را در حوزه داروسازی داشتیم که داروسازان پس از گذراندن 140 واحد میتوانستند گرایشهای بالینی، علم و فناوری، صنعت و ... را انتخاب کنند اما متأسفانه اولین سطح این رشته دکترای حرفهای است و برای داشتن دوره فلوشیپ نمیتوانیم نیروی زیادی در سال داشته باشیم. رئیس سازمان غذا و دارو گفت: 25 نفر از در این رشته پذیرش داشتهایم که اگر 25 سال آینده هم به این روند پذیرش ادامه دهیم به هر بیمارستان یک داروساز میرسد. وی تصریح کرد: باید مراقبت دارویی را انجام دهیم تا جایگاه داروسازی در نظام سلامت ارتقا یابد.
بیمارستانها از کمبود جدی داروساز بالینی رنج میبرند
رئیس همایش داروسازی بالینی گفت: با وجود پتانسیل محیط در بیش از 20 دانشکده داروسازی کشور و بخشهای بالینی بیمارستانها که از کمبود جدی متخصصان داروسازی بالینی رنج میبرند هنوز از ایدهآلهای خود فاصله داریم . جمشید سلامزاده گفت: سال گذشته خدمات فنی داروسازان تأیید شد و ضریب K خدمات دارویی وارد کتاب ارزشگذاری نسبی شد بنابراین امیدواریم چالشهای حق فنی را که در گذشته داشتیم رفع شود. وی ادامه داد: همچنین خدماتی که توسط داروسازان بالینی در مراکز درمانی ارائه میشود در کتاب تعرفهگذاری وارد شد و امیدواریم در بازبینیهای تعرفهای تعرفههای مناسب برای این گروه در نظر گرفته شود. سلامزاده گفت: صدور کارت هوشمند سلامت در حوزه دارو، امنیت بازار و راهاندازی نسخه الکترونیک از جمله برنامههایی است که در سال جاری دنبال میشود. رئیس همایش داروسازی بالینی افزود: در بیش از 20 دانشکده داروسازی کشور در بخشهای بالینی مراکز درمانی از کمبود جدی متخصصان داروسازی بالینی رنج میبریم و هنوز از ایدهآلهای خود بسیار فاصلهایم. سلامزاده افزود: طی سالهای گذشته با بازنگری در برنامه آموزش داروسازی بالینی سعی شد تا تناسب بیشتری بین فرایندهای آموزشی دستیاران و نیازهای نظام سلامت برقرار شود و باید این رشته به روز شده و نیازهای واقعی را تأمین کند. این استاد گروه داروسازی بالینی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی گفت: در شرایطی که ما هنوز از تعداد کافی داروساز بالینی برای پوشش بیمارستانها و حتی دانشکدههای داروسازی خود برخوردار نیستیم نمیتوانیم بگوییم نظام سلامت جایگاهی برای داروسازان بالینی در نظر نگرفته است چرا که همین تعداد داروساز بالینی نیز توانسته شایستگیهای خود را نشان دهد. وی افزود: در سال گذشته دوره فلوشیپ داروسازی با گرایش مراقبتهای ویژه راهاندازی شد و امیدواریم این رشته زمینهساز برگزاری دورههای فوق تخصصی و فلوشیپ بیشتر برای رشته تخصصی داروسازی بالینی باشد.
14 هزار داروساز جدید در کشور نیاز داریم
رئیس دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی تهران گفت: برای دستیابی به هدف 1404 باید 14 هزار داوساز دیگر تربیت شود تا به استاندارد جهانی که 32 داروساز به ازای هر صد هزار نفر است برسیم. شریفزاده گفت: آموزش داروسازی باید پاسخگوی نیاز جامعه، گروه پزشکی، صنعت و دانشگاهها باشد. اساس دانشکده داروسازی بر اساس پژوهش و تحقیق بوده اما آنچه باید امروز بیشتر به آن توجه شود آموزش داروساز است. وی برگزاری دورههای آموزش بالینی و دکترا را برای کسب مهارتهای حرفهای داروسازی مؤثر دانست و گفت: در عرصههای بیمارستانی نمیتوانیم توان خود را نشان دهیم و بیمارستانهای کشور نیازمند داروساز بالینی هستند و باید هیأت بورد داروسازی بالینی شرایط را برای پذیرش بیشتر فراهم کند. شریفزاده تصریح کرد: سرانه تربیت هر داروساز عمومی 120 تا 150 میلیون و هزینه تأسیس یک دانشکده داروسازی 100 میلیارد تومان است در حال حاضر 22 دانشکده داروسازی وجود دارد که 18 دانشکده دولتی، 3 دانشکده آزاد و یک دانشکده زیرنظر بقیةالله است، 14 دانشکده خودگردان هستند و 3 دانشکده نیز در سال جدید با دریافت موافقت راهاندازی میشوند. وی ادامه داد: در سال 92، حدود 1800 دانشجوی داروسازی پذیرش شدند که متأسفانه در سال گذشته به 1300 نفر کاهش یافتند بنابراین اگر با این روند پیش برویم طبق تخمینها 29 هزار دانشجو تا سال 1404 خواهیم داشت که با توجه به استاندارد جهانی که 32 داروساز به ازای هر صد هزار نفر است میتوانیم تا سال 1404 به این هدف برسیم. رئیس دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی تهران گفت: طبق آمار سازمان نظام پزشکی تا سال گذشته 18 هزار داروساز داشتهایم که از این تعداد 15 هزار و 500 داروساز در عرصههای مختلف فعال بودند اما نیازمند به افزایش حدود 14 هزار داروساز دیگر تا سال 1404 هستیم. وی عملکرد داروسازی را در کشور قابل قبول دانست و گفت: نگاه کیفی در آموزش بسیار اهمیت دارد و باید نگاه کمی را تا حدی کاهش دهیم به مهارتهای حرفهای نیازمند هستیم و تعهد حرفهای نیز ضروری است چرا که نیاز است بهتر و قویتر شود.
داروسازان بعد از طرح تحول سلامت به چرخه ارائه خدمات تجهیزات پزشکی بازگشتند
رئیس انجمن داروسازان بالینی گفت: پس از اجرای طرح تحول نظام سلامت دارو و تجهیزات پزشکی در بیمارستانها باید از سوی داروخانه و تحت نظارت داروساز انجام شود و دیگران حق ندارند به خرید و فروش این اقلام در بیمارستانها اقدام کنند. خیرالله غلامی گفت: طرح تحول نظام سلامت افقهای تازهای را در عرصههای بیمارستانی ایجاد کرد و تجهیزات پزشکی که متولیان بسیاری دارد با اجرای این طرح داروسازان نیز که از چرخه متولی بودن در تجهیزات پزشکی حذف شده بودند به چرخه بازگشتند و به عنوان مسئول فنی تجهیزات پزشکی فعال شدند. وی ادامه داد: تمام دارو و تجهیزات پزشکی در بیمارستانها باید از سوی داروخانه و تحت نظارت داروساز باشد بنابراین اگر افرادی در بیمارستانها به خرید و فروش این اقلام میپردازند درست نیست و باید بدانیم که این فعالیت جزو وظیفه داروسازان است. غلامی گفت: طرح تحول سلامت باعث توسعه خدمات دارویی در بیمارستانها شد این در حالی است که داروسازان باید بدانند اساس فعالیتهایشان بالینی است چرا که به بیمار خدمت میکنند اما متأسفانه داروسازان ما میترسند که وارد عرصه بیمارستان میشوند و به ارائه خدمت بپردازند. رئیس انجمن داروسازان بالینی ادامه داد: با این وجود 80 درصد کارهایی که داروساز بالینی در بیمارستانها انجام میدهند داروسازان عمومی میتوانند انجام دهند به شرط آنکه به کسب مهارتها پرداخته و نترسند. وی ادامه داد: اگر توسعه خدمات دارویی را در بیمارستانها ارتقا ندهیم حذف شدنمان از حلقه درمان میتواند راحت باشد. غلامی تصریح کرد: تصویب تعرفه خدمات دارویی در کتاب ارزشگذاری نسبی به معنی قانونی شدن خدمات دارویی بوده است.
هر ایرانی ماهی یک بار به داروخانه مراجعه میکند
رئیس سازمان غذا و دارو گفت: افرادی که به بیمارستانها مراجعه میکنند کمتر از 10 درصد جمعیت مردم کشور هستند و مردم به طور میانگین تقریبا ماهانه یک بار به داروخانهها مراجعه میکنند. رسول دیناروند گفت: همه مردم به داروخانه و آن هم به صورت چندین بار مراجعه میکنند و ماهانه تقریبا یک مرتبه به داروخانهها مراجعه میکنند. بنابراین در حوزه خدمات غذا و دارو خدمت بهتر ما میتواند موثر و کیفیت خدمات را بهتر کند. وی ادامه داد: رسیدن به کیفیت سخت است و تلاش حرفهای و علمی نیاز دارد. این در حالی است که به مقوله کیفیت در سیاستهای اقتصاد مقاومتی و در سیاستهای کلان سلامت توجه شده و مردم نیز نسبت به این مقوله حساس شدهاند. دیناروند افزود: برای اینکه بتوانیم از یک کشور متکی به واردات به کشوری متکی به صادرات تبدیل شویم، باید بتوانیم کیفیت محصولات را ارتقا دهیم و این امر بدون توجه به استانداردها و نظارت میسر نیست. رئیس سازمان غذا و دارو گفت: نتیجه ارتقای استانداردها ایجاد سازمان استاندارد نیست بلکه باید در حوزههایی که محصولات مهم تولید میشود دستگاه تخصصی مربوطه نیز تقویت شود. دیناروند گفت: اگر بخواهیم اقتصادی فکر کنیم، 20 درصد صنعت به حوزه دارو بستگی دارد و اگر سلامتمحور نگاه کنیم،می بینیم که این حوزه جزء اولویتهای اول و دوم ما است. وی تصریح کرد: همچنین زمانی که صادرات افزایش مییابد، اعتماد مردم به محصولات نیز بیشتر میشود به همین دلیل کیفیت محصول در افزایش صادرات اهمیت زیادی دارد.
------------------
پایان