وقتی گفته میشود یکسالگی اورژانس هوایی شاید برخی متذکر شوند که چند استان سالهاست این خدمت را کم و بیش وناقص و کامل به مردم ارائه داده اند و یکسالگی درست نباشد اما ما یکسالگی را انتخاب کردیم چون مسوولان وزارت بهداشت خود با این ادبیات از اورژانس هوایی نام میبرند و سال گذشته درچنین روزی افتتاحیه بسته خدمتی اورژانس هوایی در چهارده استان همزمان برگزار شد ............

متن کامل

بررسی نقاط ضعف و محدودیتهای اورژانس هوایی

وقتی گفته میشود یکسالگی اورژانس هوایی شاید برخی متذکر شوند که چند استان سالهاست این خدمت را کم و بیش وناقص و کامل به مردم ارائه داده اند و یکسالگی درست نباشد اما ما یکسالگی را انتخاب کردیم چون مسوولان وزارت بهداشت خود با این ادبیات از اورژانس هوایی نام میبرند و سال گذشته درچنین روزی افتتاحیه بسته خدمتی اورژانس هوایی در چهارده استان همزمان برگزار شد.

به گزارش سلامت نیوز دراین مقاله به نقاط قوت و ضعف و کمبودها وافقهای پیش روی این طرح خواهیم پرداخت.

اهدافی که وزارت بهداشت برای رسیدن به آن این طرح را اجرا کرد:

• ارتقاء رتبه بهداشت عمومی در سطح جهانی
• بهبود نگرش مردم و مسوولان استانی نسبت به عملکرد اورژانس
• افزایش ضریب سلامتی ،وکاهش مرگ و میر بخصوص آمار مرگ و میر حین انتقال در حوادث جاده ای
• افزایش توانایی اورژانس در ارایه خدمات به بیماران مناطق صعب العبور و دور از دسترس
•  

اینکه آیا این وزارتخانه با این همه زحمت و خرج هنوز به ادامه این طرح مصر است و کم کم استانهای دیگر را تحت پوشش این طرح میبرد به این معنی است که از ٱن راضی است اما در اینجا میخواهیم از زوایای دیگر ضعفهای این طرح را در اجرا نگاه کنیم.نقاط ضعفی که باید برای بهبود وارتقااین طرح هرچه زودتر برطرف شود.

الف؛نداشتن نیروی متخصص و مجرب برای انجام اقدامات حمایتی_ درمانی در آسمان همراه عملیات تخصصی نجات در شرایط سخت و کوهستان

پرسنل فعلی شاغل در این مراکز برای کار در بخشها واتاق عمل بیمارستانها وآمبولانس آموزش دیده اند وبرای شرایطی که کار امداد ونجات هوایی برای آنها بوجود خواهد آورد آموزش خاص وتجربه ای ندارند.

ب:نداشتن بالگرد مناسب برای انتقال مصدوم و حتی امداد و نجات

بالگردهای موجود کشور اکثرا کاربرد پشتیبانی - جنگی دارند و در بهترین حالت سازمان هلال احمر مالک آنهاست که برای امداد و نجات تخصصی و انتقال مصدوم وبیمار طراحی نشده اند. این بالگردها برای استفاده در ارتفاعات کارایی لازم را ندارند . اکثرشان تک موتوره اند و پرواز آنها برفراز کلانشهرهایی مثل تهران ممنوع شده است.

همچنین هیچ کدام از این بالگردها توانایی دریافت وانتقال مصدوم بدون فرود ( راپل ) را ندارند و طبق اخبار برای رسیدن به برخی نقاط تکنیسینها ناچار به راهپیمایی و کوه پیمایی دو ساعته شده اند و فرد مصدوم و یا بیمار را تا کیلومترها فاصله روی زمین حمل کرده اند. همچنین مدلهای بالگرد مورد استفاده در این طرح توانایی مانور پایینی دارند.

ازدیگر مشکلات بالگردهای فعلی عدم توانایی پرواز شبانه وعدم توانایی پرواز در شرایط جوی نامساعد وارتفاعات بالاست.
همچنین تخلیه بیمار توسط این بالگردها به علت عظمت وسروصدای زیاد باعث آزار بیماران بستری در بیمارستان و مردم ساکن در محله های مجاور بیمارستان خواهد بود.

استهلاک و عمر بالای این بالگردها هم باعث ضعف در عملکرد آنها شده است.

ج: نبود زیرساختهای لازم در مبدا و مقصد

اصلی ترین نقطه ضعفی که طرح اورژانس هوایی را از رسیدن به اهداف آن بازمیدارد نبود زیرساختهای زمینی لازم بخصوص پد در بیمارستانهای اصلی مراکز استانهاست. این بیمارستانها در سالهای دور و نزدیک در مرکز شهر های بزرگ ساخته شده و تمامی مساحت زمین آنها مورد استفاده قرار گرفته است و در حال حاضر قابلیت ساخت پد فرود بالگرد درآنها وجود ندارد.

از سوی دیگر بیمارستانهای جدیدی که دراین شهرها دارای بالگرد میباشند هدف اصلی انتقال نیستند و مجددا انتقال زمینی مورد نیاز است تا مصدوم توسط آمبولانس به مرکز درمانی هدف انتقال داده شود.

د: عدم اختصاص اولویت به نقاط نیازمندتر

اورژانس هوایی برای پوشش نقاط دور از دسترس خدمات زمینی فوریتها و سرعت بخشیدن به این امر راه اندازی شده است اما در اولویت دادن به نقاط تمرکز بالگرد بیشتر توجه شده است.

در حالی که مناطق صعب العبور و محرومی چون ارتفاعات ایلام و زنجان، جنوب کرمان وسیستان، مناطق کویری یزد و سمنان و یا شمال خوزستان باید با این طرح تحت پوشش قرار میگرفت، اولویت به شهرهای دارای هوانیروز و پایگاه هلال احمر داده شد.به ابن ترتیب استانهای با تراکم پایگاه زمینی بالا و مسافتهای انتقال زیر صد کیلومتر تا مرکز استان زودتر از مناطق محروم به این خدمت مجهز شده اند.

ه: هزینه وخطر بالای این خدمت

گفته میشود هر ساعت پرواز بالگرد اورژانس هوایی شش میلیون تومان هزینه در بر دارد که این امر مدیران استانی را در استفاده و عدم استفاده دچار دوگانگی میکند. همچنین استهلاک بالگردها باعث میشود که هر پرواز اورژانس هوایی برای پرسنل و مدیران استرس زا باشد و چند مورد سقوط بالگرد در سال گذشته و امسال هم براین استرس افزوده است و استانهای مختلف در استفاده و عدم اسنفاده دچار تردید شده اند. بخصوص در زمانهایی که دسترسی زمینی به نقطه مورد نظر وجود دارد.

درسال گذشته گهگاه صحبتهایی از مقامات وزارت بهداشت مبنی بر واگذاری این خدمت به طور کل به سازمان هلال احمر به گوش رسیده است وگهگاهی هم حرف از خرید بالگرد تخصصی امداد و نجات از کشورهای اروپایی به میان آمده که این دوگانگی در اظهار نظرها نشان از سردرگمی مدیران دارد واستانها هم دراین شرایط تکلیف خودرا در طرز برخورد با این پدیده نمیدانند. و تلاشی برای حل مشکلات زیربنایی صورت نگرفته است.

در شرایطی اورژانس هوایی وارد دومین سال همه گیر بودنش میشود که از مقامات بالای وزارتخانه تا تکنیسینهای شاغل در آن از آینده این طرح اطمینان ندارند و صحبت در رده های مختلف سازمانی در مورد لزوم وجود یا عدم وجود وموارد استفاده از آن و آینده محتمل آن ادامه دارد.

در بسیاری از استانها اورژانس هوایی خودرا به عنوان نعمتی بزرگ نشان داده است. در ارتفاعات دور از دسترس زاگرس پایگاههایی مانند لرستان و خوزستان و کرمانشاه خدمتهایی بزرگی به نقاط محروم انجام داده اند ازجمله نجات جان مادران عشایر درزمان زایمان و یا در زمان ترافیک جاده های چالوس و هراز و عدم امکان انتقال سریع مصدومان در استانهای تهران و البرز ومازندران و خدمت رسانی به مناطق محروم کرمان وسیستان

اما برخی استانهاهم در استفاده از این آمبولانس پرخرج افراط کرده و انتقالهای بین بخشی را به آن سپرده اند یا آنکه برای سرعت بخشیدن به انتقال آمبولانس در بسیاری موارد غیرضروری هم از بالگرد استفاده کرده اند و بیمارانی را انتقال داده اند که انتقال به وسیله بالگرد نمیتوانسته کمکی به سیر درمان آنها داشته باشد.این تناقصهای موجود باعث شده نتوان به آمارهای ارائه شده تکیه کرده و این طرح را درغالب آمار کارامد یا اضافه بار خواند.

از ابتدای مرداد تاکنون دو زایمان موفق و تولد چهار نوزاد سالم درون بالگرد از عوامل نیرو بخش به حامیان این طرح است. اما باید به این حامیان متذکر شد که باید قبل از هرکار به ایجاد زیرساختهای لازم و تخصصهای کافی و خرید بالگرد تخصصی تکیه کرد نه به آمارهای استفاده استانها

این طرح با اصلاح و بازنگری و دریافت حمایت و بودجه لازم برای خرید بالگرد تخصصی امداد و نجات و تمرکز بیشتر در مناطق محروم میتواند مکمل خوبی برای طرح تحول نظام سلامت در دوران پس از تحریم و حتی باعث افزایش رضایت مردم از وزیر بهداشت و دولت تدبیر وامید باشد.

درکنار همه این بحثها جای آن است از ایثار تکنیسینهای شاغل در این پایگاهها تقدیر کرد که باوجود مشاهده نقصها و کمبودها در پرداخت حقوق همچنین خطرهای موجود دراین شغل و حتی خطرهای امنیتی کماکان عاشقانه و مشتاق به خدمت مشغولند .

--------------------

پایان