مشکلات تنها مرکز خصوصی اعصاب و روان در افغانستان
«دلم خون شده!»، اصطلاحی در میان مردم افغانستان و به معنی خوشحال و شاد نبودن است و اکنون ورد زبان بیماران اولین کلینیک خصوصی اعصاب و روان در این کشور شده است.
«بیمارستان اعصاب و روان عالمی»، اولین کلینیک خصوصی در افغانستان و در شهر مزار شریف است. با شروع و تداوم جنگ‌هایی که مردم این کشور را درگیر کرده، بیماری‌های اعصاب و روان در میان افغان‌ها شیوع پیدا کرده اما از سوی دیگر خدمات و تسهیلات لازم برای کمک به این بیماران بسیار ناچیز و محدود است.
بیلبوردهای تبلیغاتی بیمارستان عالمی در اطراف شهر مزار شریف حاکی از فعالیت این کلینیک برای درمان بیماران مبتلا به مشکلات سلامت روان و اختلالات عصبی است. خشونت در افغانستان به فراگیری نهفته اختلال استرسی پس از ضایعه روانی و دیگر بیماری و اختلالات روانی ناشی از جنگ و ناآرامی منجر شده است.
مراجعه تعداد زیادی از بیماران به این کلینیک مانع از آن می‌شود که معاینه آنان به طور خصوصی و دور از حضور افراد دیگر انجام شود. تشخیص و درمان بیماری‌های مراجعه کنندگان در اتاق مشاوره و در حضور سایر بیمارانی که منتظر رسیدن نوبتشان هستند صورت می‌گیرد.
همچنین مراجعه تعداد زیادی از بیماران باعث شده دکتر نادر عالمی و همکاران جوانش در شش روز هفته روزانه 120 بیمار را ویزیت کنند. بسیاری از بیماران مسافت‌های طولانی و گاهی اوقات 700 کیلومتر را طی می‌کنند تا خود را به این کلینیک برسانند. طبق بررسی‌های انجام شده از وضعیت سلامت روان مردم افغانستان بین سال‌های 2009 تا 2014 میلادی، نیمی از تمامی افغان‌ها به بیماری‌ها و اختلالات اعصاب و روان مبتلا هستند.
از مشکلات اصلیِ این کلینیک، کمبود نیرو است. برای دکتر عالمی استخدام مشاور و پزشک متخصص برای این مرکز، کار دشواری است و از سوی دیگر برخی از پزشکان کم تجربه و جوان هم قصد دارند افغانستان را ترک کنند. کمبود نیروی انسانی یکی از مشکلات ملی در افغانستان به حساب می‌آید اما «سازمان بین المللی روانی - اجتماعی»، فعالیت‌هایی را جهت تربیت 140 مشاور روانی – اجتماعی در 34 ولایت افغانستان انجام داده است.
به گزارش روزنامه گاردین، نجیب‌الله یکی از بیماران مبتلا به شیزوفرنی است که در این مرکز نگهداری می‌شود. او به شدت رفتارهای تهاجمی پیدا کرده و با ضربات چاقو به یکی از اعضای خانواده‌اش حمله ور شده است. اگرچه برای جلوگیری از فرار، پاهای او را بسته‌اند اما می‌تواند در محوطه کلینیک رفت و آمد داشته باشد.
بستن دست‌ها و پاهای بیمارانی که رفتارهای تهاجمی دارند تنها گزینه برای خانواده‌هایی است که دسترسی به روش‌های درمانی ندارند و می‌توانند جان خود را حفظ کنند. علاوه بر آنکه تعداد مراکز خدمات رسانی به این بیماران محدود است تنها یک بیمارستان دولتی سلامت روان در افغانستان وجود دارد که در شهر کابل واقع است.
به گفته خانواده برخی از بیماران در صورتی که آنان به طور مرتب دارو دریافت کنند وضعیت جسم و روانشان بهتر می‌شود اما میزان کافی دارو هم برای این بیماران وجود ندارد و هزینه تامین آن نیز بالاست.
معمولا داروهای عمومی از هند، پاکستان یا ایران وارد می‌شوند که قابل دسترس هستند هرچند گاهی اوقات در صورتیکه داروها به محل زندگی بیماران فرستاده نشود، خانواده‌های آنها از ادامه درمان منصرف می‌شوند چرا که حتی هزینه لازم برای مراجعه حضوری به کلینیک را هم ندارند.
----------
پایان