اقدامات پیشرفته پزشکی و تکنولوژی‌های روز دنیا این امکان را به پزشکان می دهد که بسیاری از بیماران را برای مدت ها زنده نگه دارند در حالی که هیچ راه درمان قطعی برای بیماری آنها ندارد و زنده ماندن آنها همراه با رنج و تعب و آزار جسمانی برای خود و ایجاد مشکلات روانی و هزینه‌های فراوان برای خانواده آنها است ...................

متاسفانه همه تصمیم گیری‌ها در خصوص بیمار و جلوگیری از رنج کشیدن او و یا تصمیم درباره خاتمه دادن به زندگی‌اش درایران بر عهده پزشک معالج است  در حالی که  بایستی از زمینه‌های فقهی و حقوقی دراین مسئله استفاده شود ......................

برخی بزرگان دین افرادی بوده‌اند که در مراحل پایانی عمر خود وقتی دچار بیماری بودند از پزشک و طبیب خود خواسته‌اند که مداخله‌ای در جهت درمان آنها نداشته باشد ......................

شاید اگر به اتانازی از جهت پایان بخشیدن به زندگی بیماری که تنها با تجهیزات پیشرفته پزشکی زنده مانده است و در حال رنج کشیدن است در حالیکه بیماران دیگری به همان تجهیزات نیازمندند و امید به زنده ماندن دارند نگاه شود این مسئله مورد پذیرش مراجع دینی نیز قرار گیرد .....................

متن کامل

چالش تکنولوژی و اخلاقیات در درک رنج مراحل پایانی عمر بیمار

یک متخصص پزشکی اجتماعی میگوید : متاسفانه هم‌اکنون تصمیم‌گیری‌ها در خصوص بیمار و جلوگیری از رنج کشیدن او یا خاتمه دادن به زندگی‌اش در ایران بر عهده پزشک معالج است و اگر از زمینه‌های فقهی و حقوقی در این مساله استفاده شود و از نهادهایی نظیر کمیته‌های اخلاقی پزشکی در بیمارستان‌های کشور ما مورد استفاده قرار گیرد، بسیار موثر خواهد بود.

دکتر کیارش آرامش  با بیان اینکه اتانازی به طور کلی به پایان دادن به زندگی بیمار از روی شفقت و ترحم نسبت به بیمار گفته می‌شود، اظهار داشت: این عمل به دو شکل فعال و منفعل می تواند صورت گیرد به طوری که اقدام برای خاتمه دادن زندگی بیمار را اتانازی فعال و خودداری از اقدام نجات بخش برای جان بیمار را اتانازی منفعل یا غیرفعال گویند.

وی با اشاره به اینکه اتانازی به دو نوع داوطلبانه و غیر داوطلبانه صورت می گیرد، ادامه داد: اتانازی داوطلبانه با درخواست خود بیمار انجام می‌شود ولی در نوع غیر داوطلبانه به دلایلی از قبیل در کما بودن بیمار به درخواست نزدیکان به دلیل شفقت و دلسوزی که برای او دارند انجام می شود.

این متخصص پزشکی اجتماعی با تاکید بر اینکه باید اتانازی را با خودداری از درمان بیهوده افتراق داد، افزود: اتانازی زمانی انجام می شود که انجام عملی برای زنده نگه داشتن بیمار تا مدتی مفید است ولی درمان بیهوده به عملی گفته می شود که تاثیری در زنده نگه داشتن بیمار ندارد یا برای مدت بسیار کمی بعد از انجام آن بیمار قطعا از بین خواهد رفت.

این متخصص تصریح کرد: موضوعی که هم اکنون اتانازی را در دنیا خیلی مطرح کرده است پیشرفت فناوری‌ها و تکنولوژی های پزشکی و درمان‌های مختلف است که گاهی موجب می شود بیماران مدت‌های زیاد زیر دستگاه های پیشرفته به زندگی توام با درد و رنج ادامه دهند بنابراین و با توجه به اینکه که روز به روز تعداد این بیماران بیشتر می شود اتانازی در کشورهای دنیا و به تبع آن کشورهای اسلامی مطرح شده است.

وی با اشاره به دیدگاه اسلام در خصوص اتانازی گفت: زندگی انسان در دیدگاه اسلام بسیار مقدس و محترم است و هیچ کس حتی خود فرد حق ندارد به آن خاتمه دهد و بر اساس منابع اصلی اسلامی اجماعی هم که وجود دارد این است که اقدام برای خاتمه دادن به زندگی حتی از روی ترحم و شفقت و حتی بنا به درخواست خود فرد غیر قابل پذیرش است.

دکتر آرامش گفت: جان انسان در دین اسلام یک ودیعه مقدس است و هیچ کس حتی خود فرد مگر در موارد کاملا مشخصی که در دین آمده است نمی‌تواند به زندگی کسی خاتمه دهد که این مسئله در خصوص اتانازی فعال قابل تامل و مورد بحث است.

این متخصص پزشکی اجتماعی با اشاره به اینکه در مورد اتانازی غیر فعال هیچ حد و مرز و شاخصی به عنوان معیار عمل وجود ندارد، گفت: اقدامات پیشرفته پزشکی و تکنولوژی‌های روز دنیا این امکان را به پزشکان می دهد که بسیاری از بیماران را برای مدت ها زنده نگه دارند در حالی که هیچ راه درمان قطعی برای بیماری آنها ندارد و زنده ماندن آنها همراه با رنج و تعب و آزار جسمانی برای خود و ایجاد مشکلات روانی و هزینه‌های فراوان برای خانواده آنها است.

دکتر آرامش ادامه داد: هیچ شاخصی وجود ندارد برای دانستن اینکه وقتی بیماری دچار سرطان پیشرفته ای است که امید به زندگی حتی برای 1 تا 3 هفته هم برای او نیست و نیاز به دارویی با هزینه بسیار هنگفت پیدا می کند که خرید آن دارو می تواند خانواده او را از هستی ساقط کند چه تصمیمی باید گرفته شود بنابراین در این حوزه اخلاق پزشکی با تردیدها و چالش‌هایی رو به رو می‌شود که شاید تاکنون جواب درستی به آنها داده نشده است.

وی در ادامه اظهار داشت: متاسفانه همه تصمیم گیری‌ها در خصوص بیمار و جلوگیری از رنج کشیدن او و یا تصمیم درباره خاتمه دادن به زندگی‌اش درایران بر عهده پزشک معالج است و اگر از زمینه‌های فقهی و حقوقی دراین مسئله استفاده شود و از نهادهایی نظیر کمیته های اخلاقی پزشکی در بیمارستان‌های کشور ما مورد استفاده قرار گیرد بسیار موثر خواهد بود.

وی اظهار داشت: برخی بزرگان دین افرادی بوده‌اند که در مراحل پایانی عمر خود وقتی دچار بیماری بودند از پزشک و طبیب خود خواسته‌اند که مداخله‌ای در جهت درمان آنها نداشته باشد.

وی ادامه داد: شاید اگر به اتانازی از جهت پایان بخشیدن به زندگی بیماری که تنها با تجهیزات پیشرفته پزشکی زنده مانده است و در حال رنج کشیدن است در حالیکه بیماران دیگری به همان تجهیزات نیازمندند و امید به زنده ماندن دارند نگاه شود این مسئله مورد پذیرش مراجع دینی نیز قرار گیرد.

دکتر آرامش با اشاره به اینکه در کشورهای دیگر دنیا، نظزات متفاوتی در خصوص اتانازی دیده می‌شود، گفت: کشورهای بسیار کمی نظیر هلند، بلژیک و سوئیس اتانازی غیرفعال داوطلبانه را تا حدودی به علت تدوین قانون اصالت آزادی‌های فردی، پذیرفته‌اند که البته این کار نه تنها با خواست بیمار بلکه با شرایط ویژه و بررسی‌های مختلف از لحاظ سلامت روانی بیمار، تایید پرونده‌های پزشکی و غیره صورت می گیرد. البته در اکثریت این کشورها هنوز اتانازی فعال پذیرفته نشده است.

این متخصص پزشکی اجتماعی با بیان اینکه در برخی کشورها نظیر انگلستان و بیشتر ایالت‌های آمریکا مراکز درمانی پروتکل‌هایی را دارند که بر اساس آن تصمیم گیری می‌کنند، گفت: این پروتکل‌ها به صورتی است که خود فرد در زمان هوشیاری اعلام می‌کند که در صورتی که بیهوش شد یا در حالت کما رفت و نیاز به درمان های پیشرفته‌ای پیدا کرد چه اقداماتی برای او انجام یا از چه اقداماتی خودداری شود و در صورت بروز تعارض نیاز کمیته های اخلاقی بیمارستانی هستند که رسیدگی می‌کنند.

-----------------------

پایان