تصویب نرخ جمع‌آوری و دفن پسماندها در تهران
عضای شورای اسلامی شهر تهران پس از بحث و بررسی درخصوص بندهای مصوبه تعیین بهای خدمات و چگونگی اعمال انظارت بر جمع‌آوری و دفن پسماندهای ویژه پزشکی، صنعتی و کشاورزی در شهر تهران نهایتا با 19 رای موافق آن را به تصویب رساندند.
جعفری رییس سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران در دویست‌وهفتادویکمین جلسه شورای اسلامی شهر تهران و در جریان بررسی مصوبه تعیین بهای خدمات جمع‌آوری و دفن پسماندهای ویژه پزشکی، صنعتی و کشاورزی گفت: پسماندهای صنعتی به دلیل عدم نظارت و ایفای وظایف دستگاه‌های ذی‌ربط در شهر تهران دچار مشکلات بسیاری هستند. برای مدیریت پسماندهای این بخش شهرداری تهران به رغم اینکه به لحاظ قانونی وظیفه‌ای ندارد، اما براساس این مصوبه پیشنهاد مدیریت این نوع از پسماندها را داده است.
وی افزود: برای استفاده از ظرفیت بخش خصوصی در این حوزه از سال گذشته مذاکراتی را با بخش خصوصی آغاز کرده‌ایم. با توجه به اینکه پسماندهای صنعتی و بیمارستانی با سایر زباله‌ها مخلوط می‌شوند، مدیریت آنها کار بیشتری دارد بر همین اساس لایحه‌ای را به شورای اسلامی شهر تهران تقدیم کردیم و در آن هزینه‌های ارائه این خدمات را مشخص کرده‌ایم.
رییس سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران تاکید کرد: البته در این لایحه پس از بررسی در کمیسیون‌های مربوطه مبلغ 130 تومان برای بهای این خدمات تعیین شد که پیشنهاد ما برای ایجاد انگیزه برای بخش خصوصی افزایش این رقم تا 200 تومان است.
در ادامه محمد حقانی رییس کمیته محیط زیست شورای شهر تهران گفت: پسماندهای پزشکی خود به چهار دسته تقسیم می‌شوند. دسته نخست پسماندهای عادی و شبه خانگی هستند که در آشپزخانه بیمارستانها و در بخش‌های دیگر تولید می‌شوند. زباله‌های عفونی تیز و برنده و شیمیایی و دارویی نیز سه بخش دیگر زباله‌های بیمارستانی را شامل می‌شوند که در این میان که زباله‌های عفونی بسیار خطرناک هستند.
وی ادامه داد: روزانه حدود 100 تن زباله پزشکی در شهر تهران تولید می‌شود که از این میان حدود 18 تن پسماند عفونی خطرناک است، لذا لازم است این زباله‌ها از مبدا تفکیک شوند.
رییس کمیته محیط زیست شورای شهر تهران با اشاره به جلسه مشترک برخی از اعضای کمیسیون سلامت شورای شهر تهران، رییس مدیریت پسماند و وزیر بهداشت گفت: در این جلسات توافقات خوبی انجام شد و با اعداد و ارقامی که شهرداری تهران اعلام کرد، موافقت شد در صورتی که شهرداری تهران تا پایان سال 96 بتواند زباله‌سوز ویژه این پسماندها احداث کند.
به گزارش ایسنا، براساس لایحه‌ای که امروز به تصویب اعضای شورای اسلامی شهر تهران رسید، هزینه جمع‌آوری و حمل پسماندهای عمده پزشکی با بیش از یک مخزن 300 لیتری مبلغ 360 تومان به ازای هر کیلوگرم در نظر گرفته شد. همچنین هزینه جمع‌آوری پسماندهای صنعتی و کشاورزی مبلغ 1300 ریال به ازای هر کیلوگرم و هزینه جمع‌آوری و حمل پسماندهای پزشکی بی‌خطر شده مبلغ 1700 ریال به ازای هر کیلوگرم تعیین می‌شود.
همچنین مقرر شد تا زمان استقرار سیستم زباله‌سوز جهت دفن پسماندهای پزشکی، بابت دفن بهداشتی پسماندهای پزشکی در سلول‌های دفن بهداشتی که مطابق دستورالعمل‌های تعیین شده میباشد، هزینه دفن آن مبلغ 4000 ریال به ازای هر کیلوگرم دفن بهداشتی علاوه بر مبالغ مندرج در بندهای قبلی دریافت خواهد شد.
امحای پسماندهای بیمارستانی هنوز به روش سنتی انجام می‌شود
روزانه تنها در تهران 100 تن زباله بیمارستانی تولید می‌شود که 18تن آنها پسماندهای عفونی خطرناک هستند؛ پسماندهایی که اگر با سایر زباله‌های شهری مخلوط شود فاجعه‌ای سلامت شهروندان را تهدید می‌کند، اما با وجود رعایت برخی موازین بهداشتی، هنوز برای امحای این زباله‌ها از روش‌های سنتی استفاده می‌شود.
روزنامه فرهیختگان در ادامه می نویسد:گرچه طبق قانون، تمامی مراکز درمانی باید نسبت به بی‌خطرسازی و امحای زباله‌های عفونی خود اقدام کنند، گاهی خبرهایی از بی‌توجهی برخی مراکز نسبت به این موضوع منتشر می‌شود و هرازگاهی عضوی از شورای شهر یا نماینده‌ای از مجلس نسبت به امحا‌نشدن تمامی این زباله‌ها ابراز نگرانی می‌کنند.
دیروز همایون یوسفی، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس نسبت به بی‌توجهی برخی مراکز درمانی به بی‌خطرسازی پسماندهای عفونی و آلودگی آب‌های زیرزمینی هشدار داد. نگرانی این نماینده درحالی مطرح می‌شود که هفته پیش شورای شهر تهران نسبت به اقدام مشترک شهرداری و مراکز درمانی، مصوبه‌ای جدید تصویب کرد تا وضعیت نه‌چندان بسامان زباله‌های بیمارستانی سر و سامانی بگیرد.
قانون چه می‌گوید؟
پسماند بیمارستانی به تمامی زباله‌هایی اطلاق می‌شود که در فرآیند درمان در بیمارستانها مورد استفاده قرار می‌گیرند و خطر عفونی‌بودن آنها بسیار بالاست و ضمن اینکه نباید با سایر زباله‌ها مخلوط شوند، امحای آنها باید با روش‌های ویژه‌ای انجام شود. براساس ماده «هفت» قانون مدیریت پسماند، مدیریت اجرایی تمامی پسماندها غیر از صنعتی و ویژه در شهرها و روستاها و حریم آنها به عهده شهرداری‌ها و دهیاری‌ها و در خارج از حوزه و وظایف شهرداری‌ها و دهیاری‌ها به عهده بخشداری‌هاست. این درحالی است که مدیریت اجرایی پسماندهای صنعتی و ویژه به عهده تولیدکننده خواهد بود که در صورت تبدیل آن به پسماند عادی به عهده شهرداری‌ها، دهیاری‌ها و بخشداری‌هاست.
ضرورت ساماندهی وضعیت نابسامان مدیریت پسماندهای بهداشتی و درمانی شهر تهران موجب شد اواخر سال 83، شورای شهر تهران و دادستانی کل کشور به موضوع ورود کند و کمی پس از آن دستور به ورود شهرداری به این موضوع و امحای آن به روش‌های خاص داد.
حسین جعفری، مدیر امور پسماند شهرداری تهران در این‌باره می‌گوید: «طی سالیان گذشته زباله‌های بیمارستانی از سوی شهرداری جمع‌آوری و به روش سلول دفن بهداشتی در مراکز امحای زباله دفن می‌شد. اما این روش با توجه به جمعیت و بالا‌رفتن میزان تولید زباله‌های عفونی نیامند تغییراتی است که با مصوبه جدید شورای شهر امیدواریم تغییراتی در آن ایجاد شود.»
در همین راستا هفته پیش در جریان بررسی لایحه «اصلاحیه مصوبه تعیین‌بهای خدمات و چگونگی نظارت بر جمع‌آوری و دفع پسماندهای ویژه پزشکی، صنعتی و کشاورزی در شهر تهران» رئیس کمیسیون برنامه و بودجه، از توافق مدیریت شهری و وزارت بهداشت درباره جمع‌آوری و دفن بهداشتی پسماندهای بیمارستانی بعد از سال‌ها خبر داد. براساس مصوبه جدید حمل‌ونقل زباله‌های بیمارستانی نسبت به گذشته تغییر کرد و مرکز مدیریت پسماند متعهد شد مخازن حمل زباله‌های بیمارستانی را شست‌وشو کند و از سوی دیگر بیمارستانها نیز باید زباله‌های شناسنامه‌دار به مرکز پسماند تحویل دهند، به‌طوری که تفکیک زباله از همان ابتدا صورت گیرد.
مدیر امور پسماند شهرداری تهران با بیان اینکه از حدود هفت‌هزار تن زباله که در روز جمع‌آوری می‌شود، 100 تن آن زباله پزشکی است، می‌گوید: «روزانه 18 تن پسماندهای عفونی و خطرناک در شهر تهران جمع‌آوری می‌شود که لازم است این پسماندها در مبدا تفکیک شوند. اما متاسفانه درحال حاضر این تفکیک به درستی انجام نمی‌شود. این درحالی است که در صورت اختلاط زباله‌های بیمارستانی با سایر زباله‌ها، آنها نیز آلوده شده و باید به روش پسماند بیمارستانی دفع شوند.» جعفری ادامه می‌دهد: «براساس قراردادهایی که با مراکز درمانی بسته شده است، زباله‌های عفونی تفکیک‌شده، از بیمارستانها تحویل گرفته می‌شود و به روش‌های موجود امحا می‌شود اما هنوز برخی مراکز درمانی با مرکز پسماند شهرداری قرارداد ندارند.»
به گفته او، برخی مرکز جراحی سرپایی، برخی کلینیک‌ها و مطب‌ها و آزمایشگاه‌ها که روزانه مقادیر زیادی زباله‌های عفونی تولید می‌کنند، هنوز به چرخه امحای بهداشتی زباله وارد نشده‌اند.
دستگاه زباله‌سوز تا سال 96
درحالی که زباله‌ها، به‌ویژه زباله‌های بیمارستانی در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته به برق تبدیل می‌شود، در کشور ما هنوز این تکنولوژی وارد نشده و همچنان از روش‌های سنتی برای امحای زباله بهره گرفته می‌شود. حسین جعفری در این‌باره می‌گوید: «در این‌باره با چند شرکت در بخش خصوصی توافقاتی انجام شده است تا درباره زباله‌سوزهای بیمارستانی اقداماتی را انجام دهند.»
کم‌کاری بیمارستانهای دولتی در تفکیک زباله‌های عفونی
بیش از یک دهه از تصویب قانون مدیریت پسماند در کشور می‌گذرد؛ اما هنوز به اذعان متولیان امر، هنوز بخش‌های زیادی از آن اجرائی نشده است. بخشی از این وظایف روی‌زمین‌مانده، به‌صورت کوهی از زباله در گوشه جنگل‌ها و حاشیه شهرها تلمبار شده و رود شیرابه‌هایشان روان است؛ اما بخش مهم‌تری هم هست که در معابر و خیابان‌های شهرهای بزرگ و کوچک مردم را تهدید می‌کند، زباله‌های بیمارستانی که درون مخازن عمومی شهر ریخته و با تخلفی انکارنشده در کمال خونسردی رها می‌شوند.
روزنامه شرق در ادامه می نویسد: بارها مسئولانی از درون سیستم اجرائی درباره همکاری‌نکردن و تخلفات بسیار بیمارستانها در تفکیک و جمع‌آوری و امحای زباله‌های عفونی هشدار داده‌اند. رحمت‌الله حافظی، رئیس کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری شورای شهر پایتخت، در چند مورد متوالی اعلام کرده هیچ نظارتی در این حوزه وجود ندارد و بارها شاهد بوده‌ایم بیمارستانها زباله‌های عفونی را داخل زباله‌های شهری و درون مخازنی که در سطوح شهر وجود دارد می‌ریزند.
برای قانون وظیفه فشرده‌سازی زباله‌ها، جداسازی زباله‌های حاوی خون و بافت و به‌طورکلی زباله‌های عفونی از سایر زباله‌های بیمارستانی بر عهده بیمارستان است؛ به عبارتی زباله‌های عفونی باید از سایر زباله‌های داخل بیمارستان تفکیک و بی‌خطر شود و بعد برای جمع‌آوری و امحا فرستاده شود. زباله‌های عفونی شامل زباله‌های خشک و پساب‌های عفونی است، پساب‌های عفونی بیشتر بعد از شست‌وشوی اتاق عمل و شستن بخش‌ها ایجاد می‌شود که در صورت نبود نظارت و ایزوله‌بودن ممکن است وارد فاضلاب و جوی آب شود و همین موضوع به انتقال میکروب و آلودگی منجر خواهد شد. زباله‌های خشک عفونی شامل پنبه، سر سوزن یا سرنگ است که باید در ظرف مخصوصی و با علامت‌گذاری مشخص جمع‌آوری و انتقال داده شود تا در دستگاه‌های زباله‌سوز به پودر تبدیل شوند.
پایتخت با بیمارستانهای دولتی و خصوصی‌ای که در ارتباط مستقیم با مردم هستند باید بیش از آنچه سایر ارگان‌ها مسئولیت دارند، درباره زباله‌های عفونی تولیدشده حساسیت داشته باشد؛ اما واقعیتی که هرکدام از ما در داخل بیمارستانها و معابر اطراف آنها دیده‌ایم، حکایت دیگری دارد. واقعیت این است که بخش کمی از بیمارستانها، کلینیک‌ها و مطب‌ها اصول اولیه در مراقبت از زباله‌های عفونی و تفکیک و جمع‌آوری آنها را رعایت می‌کنند.
حسین جعفری، مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند، از تغییراتی امیدوار‌کننده درباره زباله‌های بیمارستانی خبر می‌دهد و می‌گوید: خدمات جدید، هزینه و بهای بیشتری دارد و خوشبختانه دراین‌باره بین وزارت بهداشت و شهرداری تهران توافق خوبی شده است. افزایش قیمت برای ارائه خدمات جدیدی است که حداقل تا شش ماه آینده و با ورود سیستم حمل‌ونقل پیشرفته و تجهیزات جدید فعال می‌شود. برای اجرای این لایحه با ١٣ کشور خارجی ارتباط داریم و حداکثر در ١٦ ماه آینده زباله‌سوز مترکز را در شهر تهران فعال خواهیم کرد. این زباله‌سوز در مجموع صد تن ظرفیت دارد و به‌این‌ترتیب امکان نظارت بیشتری فراهم می‌شود. فعلا این زباله‌سوز برای دو ماژول ٥٠ تنی به ظرفیت صد تن است و اگر زباله‌های پزشکی مراکز درمانی و مطب‌ها هم افزوده شود، امکان افزایش ظرفیت تا ٥٠ تن دیگر را هم دارد.
جعفری با بیان اینکه انتظار ما این است که بیمارستانها همکاری کنند و زباله تفکیک‌شده را تحویل دهند، افزود: شهرداری طبق قانون اجازه ندارد زباله‌های بیمارستانی را تفکیک کند؛ در بیمارستانها این امکان فراهم است که زباله بخش اداری را که با بیمارستان ارتباطی ندارد، از هم جدا کنند و تحویل دهند، چراکه با قیمت‌های جدید به‌نفع خودشان خواهد بود و حتما نرخ زباله‌های بیمارستانی ویژه با زباله‌های بیمارستانی خانگی متفاوت خواهد بود. درعین‌حال زباله‌هایی که در هر شرایطی در بیمارستان مخلوط شود، به‌طورکلی طبق مصوبه سازمان محیط زیست، زباله عفونی محسوب می‌شود و برخورد مطابق با همان خواهد بود. او می‌گوید برخی از بیمارستانها که برایشان از نظر اقتصادی مهم نیست، تفکیک را انجام نمی‌دهند. او گفت: درباره بیمارستان‌هایی که زباله‌های خودشان را جدا می‌کنند، در دو حالت از آنها زباله را دریافت می‌کنیم؛ زباله شبه‌خانگی که معادل زباله مراکز دیگر و با قیمت پایین است و زباله‌های عفونی جداشده که قیمت مجزایی دارد. آنهایی که این تفکیک را انجام ندهند همه زباله را یکجا عفونی محسوب می‌کنیم.
جعفری می‌گوید اختلاط انواع زباله‌های عفونی و عادی در بیمارستانهای دولتی بیشتر دیده می‌شود. او افزود: در گزارش‌های مختلفی که ماهانه از بیمارستانها به دست ما می‌رسد، مشخص شده بیمارستانهای دولتی این موضوع را کمتر رعایت می‌کنند، البته مواردی از تخلف اختلاط زباله‌ها در بیمارستانهای خصوصی هم وجود دارد.
مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهر تهران اضافه می‌کند: به نظر می‌رسد علت همکاری‌نکردن بیشتر بیمارستانهای خصوصی دراختیارنداشتن اتوکلاو (وسیله‌ای برای استریل‌کردن لوازم پزشکی و آزمایشگاهی در فشار و دمای بالا و با استفاده از بخار آب) یا خراب‌بودن این دستگاه است. معمولا این بیمارستانها چون نمی‌خواهند هزینه‌ای برای این دستگاه بپردازند ترجیح می‌دهند زباله‌ها را از ابتدا تفکیک کنند و به شهرداری تحویل بدهند.
او در پاسخ به اینکه اعضای شورا درباره همکاری‌نکردن بیمارستانها و اجرانشدن برخی از وظایف مرتبط سازمان پسماند در این زمینه هشدار داده‌اند و برای این امور از سوی هر دو طرف چه الزامی وجود دارد؟ گفت: طبق قانون، پسماند پزشکی و بیمارستانی و بخش‌های وابسته، ارتباطی به شهرداری ندارد و باید توسط همان بخش‌ها انجام شود؛ اما ما برای حفظ سلامت شهروندان و کارکنان بیمارستانها و حفظ محیط زیست ورود داوطلبانه و براساس مصوبه شورای شهر داشته‌ایم. خوشبختانه در تهران با تمام بیمارستانها قرارداد داریم. درباره اعتبارات هم سختگیری‌هایی شده و اگر بیمارستانی با سازمان مدیریت پسماند قراردادی درباره پسماند نداشته باشد، پرداخت اعتباراتشان توسط وزارت بهداشت با مشکل مواجه می‌شود.
وی تصریح کرد: بیمارستان‌هایی که با وجود این، زباله‌های خودشان را جدا نمی‌کنند، خودشان هم متضرر می‌شوند و همه زباله‌هایشان به‌عنوان زباله عفونی جمع‌آوری شده و هزینه زباله عفونی از آنها دریافت می‌شود. جعفری در پاسخ به این سؤال که ما با بیمارستانهای دولتی مواجه هستیم که با بودجه عمومی اداره می‌شوند و ممکن است برایشان اهمیتی نداشته باشد چه مبلغی را برای زباله پرداخت کنند، چه اینکه شما هم گفتید بیمارستانهای دولتی کمتر رعایت می‌کنند، دیگر چه قانونی رعایت می‌شود؟ گفت: در هر حال این زباله باید امحا شود و طبق قانون هم باید جمع‌آوری شود و ما هم این کار را می‌کنیم. برای ما هم مطلوب است که به جای روزانه صد تن زباله پزشکی و عفونی زباله کمتری تولید شود، ولی اگر مخلوط شد و تفکیک نکردند، ما مجبوریم برخورد با زباله عفونی را داشته باشیم.
وی با اعلام اینکه درحال‌حاضر روزانه ٧٠ تا صد تن زباله پزشکی و عفونی دریافت می‌کنیم، افزود: حتما پس از اجرای مصوبه اخیر شورای شهر تهران و افزایش بهای خدمات در جمع‌آوری و دفن پسماندهای ویژه پزشکی، صنعتی و کشاورزی در شهر تهران افزایش تفکیک زباله‌های بیمارستانی را شاهد خواهیم بود چراکه بیمارستانها به دلیل این افزایش قیمت مجاب می‌شوند زباله را تفکیک و کمتر کنند. این روند برای ما، هم از نظر جمع‌آوری و دفن بهداشتی و در مجموع کاهش میزان این زباله‌های خطرناک شرایط بهتری خواهد داشت. این مقام مسئول تأکید کرد که طبق قانون هیچ‌یک از بیمارستانهای دولتی و خصوصی در تهران نمی‌توانند زباله‌سوز در محوطه خود داشته باشند و تنها مجاز هستند از اتوکلاو برای بی‌خطرکردن موقت استفاده کنند. او افزود: طبق توافق با وزارت بهداشت، بیمارستانهای تهران در جمع‌آوری و امحای زباله‌ها دخالتی ندارند و این زباله‌ها باید تفکیک‌شده به ما سپرده شود. مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهر تهران در ادامه افزود: شرکت‌هایی که در این مسیر با ما همکاری می‌کنند، باید تأییدیه‌های لازم را از وزارت بهداشت و سازمان حفاظت محیط زیست داشته باشند. درعین‌حال درباره هزینه زباله‌سوزهایی که قرار است وارد شود نیز هنوز نمی‌توان رقمی را اعلام کرد چراکه در حال مذاکره با شرکت‌های خارجی هستیم. این هزینه با توجه به تکنولوژی‌هایی که وجود دارد و مورد استفاده قرار میگیرد، متفاوت خواهد بود و به همین دلیل ما رقمی را به‌عنوان پایه قرار داده‌ایم اما می‌تواند تغییر کند.
رحمت‌الله حافظی به «شرق» می‌گوید: تا حدود یک سال قبل که بازدیدی از کهریزک داشتیم، حتی زباله‌های تفکیک‌شده بیمارستانی هم در سلول دفن بهداشتی در کنار سایر زباله‌های شهری و خانگی دفن می‌شد. این روند مورد اعتراض و پیگرد قرار گرفت. بعد از حضور مدیرعامل جدید این مجموعه در این مدت، سلول دفن بهداشتی مجزایی برای زباله‌های بیمارستانی ایجاد شد. وی با اشاره به بازدید یک ماه قبل خود از این مجموعه گفت: درحال‌حاضر زباله‌های بیمارستانی در این محل به شکل اختصاصی دفن می‌شوند. حافظی با تأیید اینکه برای شهرداری می‌صرفد زباله مخلوط و بیشتری را جمع‌آوری و حمل کند تا پول بیشتری دریافت کند، افزود: اگر بیمارستانها زباله‌ها را تفکیک کنند، قطعا هزینه کمتری برای حمل می‌دهند و کمتر متضرر می‌شوند.
وی به تفاهم صورت‌گرفته با وزارت بهداشت درباره جمع‌آوری و حمل و هزینه‌های آن اشاره کرد و گفت: سازمان مدیریت پسماند متعهد شده در حدود سه ماه آینده ظروف و مخزن‌های مشخص و استانداردی را برای حمل زباله‌های بیمارستانها تهیه کند که از آن به بعد زباله دریافت‌شده در همان زمان تحویل پلمب شده و در کهریزک باز می‌شود و در این شرایط مشخص خواهد بود که کدام بیمارستان چه زباله عفونی‌ای داشته است. در این شرایط استاندارد حمل زباله‌های بیمارستانی بیشتر رعایت می‌شود.
این عضو شورای شهر تهران همچنین اظهار امیدواری کرد که با فعال شدن زباله‌سوز متمرکز برای زباله‌های بیمارستانی تا پایان سال ٩٦ (طبق قول شهرداری تهران) مشکل همیشگی درباره امحای زباله‌های بیمارستانی برطرف شود.
حمل زباله های بیمارستانی با خودروهای ویژه
مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران از تکمیل مراحل نهایی تفاهم نامه میان شهرداری تهران و وزارت بهداشت در خصوص حمل پسماند پزشکی خبر داد.
حسین جعفری گفت: به زودی پسماند پزشکی با به کار گیری خودروهای خاص و مخازنی که قابل رهگیری است جابه جا می شود به طوری که زباله ها به صورت پلمپ شده از بیمارستان تحویل گرفته می شود و بعد در زباله سوزی که استانداردهای لازم را از وزارت بهداشت و سازمان محیط زیست دارا است، امحاء شده و تبدیل به انرژی می شود .
مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران با ابراز خرسندی از اینکه توان مهندسی داخلی برای تولید خودروهای ویژه حمل پسماند پزشکی وجود دارد، افزود: طراحی این خودروها از الگوهای پیشرفته جهان نمونه برداری شده است و این در حالی است که این روش در اکثر کشورهای پیشرفته جهان همانند کشورهای اروپایی و حاشیه خلیج فارس بهره برداری می شود.
وی افزود: برای یکارگیری این روش حمل پسماند پزشکی حداقل 15 هزار مخزن در شهر تهران نیاز است تا در سه مرحله نصب در بیمارستان در حال حمل و بخشی در کارواش و مرحله ضدعفونی بکار گرفته شود.
جعفری درباره وضعیت کنونی جمع آوری پسماند های پزشکی در شهر تهران اظهار کرد : با هماهنگی خوبی که بین شهرداری تهران و وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی و دانشگاه های سه گانه علوم پزشکی در شهر تهران، پسماندهای پزشکی در کلیه بیمارستان ها بر اساس قرار داد بین شهرداری تهران و بیمارستان ها با خودروهای خاص که برای این موضوع پیش بینی شده است و آموزش هایی که به عوامل این خودروها داده شده، جمع آوری می شود.
مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران اعلام کرد: خوشبختانه تمام پسماندهای پزشکی شهر تهران در سلول دفن بهداشتی مخصوص این کار که در مجموعه ابرکوه پیش بینی شده است، ذخیره سازی می شود و با روش های مشخص و ابلاغ شده وزارت بهداشت، بی خطر سازی می شود تا مشکلی را برای محیط زیست ایجاد نکند.
8 سال پس از تصویب قانون امحا پسماندهای بیمارستانی این کار جدی گرفته نمی شود
سرنگی که به تازگی تخلیه شده است، چند خشاب قرص خالی و چند بانداژ خونین، این‌ها پسماندهایی بیمارستانی است که باید دفن شوند اما در کشور ما تنها بخشی از آن دفن می شود، برخی به رودخانه ریخته و یا در پیشرفته ترین حالت ممکن سوزانده می‌شود.
روزنامه ابتکار می نویسد: براساس آمارهای جهانی بین 10 تا 25 درصد زباله‌های بیمارستانی عفونی هستند. زباله های که بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت بسیار خطرناک است. این وسایل حتی در صورت بازیافت نیز ممکن است باعث انتقال بیماریهای واگیردار شوند. براساس آمارها حدود 21 میلیون نفر دچار هپاتیت "ب" و 2 میلیون نفر هپاتیت "سی" و حدود 260 هزار بیمار دچار HIV بر اثر برخورد سهوی با زباله‌های عفونی بیمار شده اند. اتفاقی که در ایران نیز افراد را تهدید به مرگ می کند. موضوعی که برای حلش 8 سال پیش قانون تصویب کردند اما هنوز هم برخی شهرهای کشور با آن دست به گریبان هستند.
روش های منسوخ امحا زباله عفونی در کشور
پسماندهای بیمارستانی به دلیل خطرناک بودن آن ها باید به روش‌های نوین و دستگاه های مخصوص از بین روند، اما در ایران همچنان شاهد استفاده از روش دفن برای نابودی زباله ها هستیم. این نوع نابودی نه تنها آب های زیر زمین و محیط زیست را آلوده می کند بلکه اگر در جایگاه درست امحا نشود باعث ایجاد بیماری های خطرناک می شود. پس ماندهای عفونی بهداشتی بیشتر متعلق به مراکز بهداشتی درمانی، مطب ها، آزمایشگاه ها و از همه مهمتر بیمارستان ها است. هرچند استفاده از روش «زباله سوزی» و «پلاسما کردن» نیز در بسیاری از نقاط جهان منسوخ شده است با این حال در ایران همچنان این روش استفاده می شود.
موضوعی که شمس الله شریعت نژاد نماینده مجلس نیز در آخرین اظهار نظر آن را تائید می کند.او در گفت و گو با باشگاه خبرنگاران جوان با اشاره به مشکلات بی شمار امحا زباله در کشور از خطرآفرین بودن این زباله ها می گوید و می افزاید:« ضعف تکنولوژی در امحا و تفکیک زباله موجب بروز بیماری و افزایش مرگ و میر شده است.»
ضعف تکنولوژی امحا و تفکیک زباله را محمد رضا تابش، رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس شورای اسلامی رد می کند. او در واکنش به این اظهار نظر می گوید: «امحا پسماندهای بیمارستانی بر عهده وزارت بهداشت و درمان است. این کار با نظارت سازمان حفاظت و محیط زیست کشور صورت می گیرد. در همین راستا در سال های گذشته دستگاه هایی برای از بین بردن زباله ها خریداری شد.» وی در پاسخ به این سوال که با گذشت بیش از 8 سال از تصویب قانون امحا پسماندهای بیمارستانی هنوز هم برخی شهرها درگیر این معضل هستند، می‌افزاید:«دستگاه هایی که خریداری شده است در اکثر بیمارستان ها وجود دارد و یا در نزدیکی آن بیمارستان حتما دستگاهی موجود است تا پسماندهای بیمارستان دیگر به آن آورده شده و در آنجا فرآیند نابودسازی انجام شود. سعی شده است تا دستگاه ها با استانداردهای جهانی مطابقت داشته باشد.
استاندارهایی که وزارت بهداشت برای امحا پسماندها عفونی بیمارستان در نظر گرفته است به طور کامل در آیین‌نامه مدیریت زباله‌های بیمارستانی آورده است؛ که با توجه به آن بیمارستان ها موظف هستند زباله های خود را امحا کنند.»
وزارت بهداشت مسوول اصلی
براساس قانون تصویب شده در مجلس شورای اسلامی، جمع آوری پسماندها و امحای زباله‌های بیمارستان بر عهده تولید کنندگان آن است. به عبارت دیگر بیمارستان تولید کننده زباله های عفونی خود جمع آوری و با توجه به آیین نامه پسماندهای وزارت بهداشت منتقل و سپس امحا خواهند کرد. کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی که مبادرت به تاسیس مرکز درمانی اعم از بیمارستان، درمانگاه و کلینیک می‌کنند، موظفند برنامه مدیریت اجرایی پسماند واحد یاد شده را به تایید وزارت بهداشت برسانند. با رویکرد مراکز درمانی و بیمارستانی کشور که بیشتر درمانی بوده و نگاه بهداشتی ندارند، بیشتر دست به تولید زباله زده و در فکر امحا آن نیستند. بر اساس آمار ارائه شده در شهر تهران 333 مرکز بهداشتی درمانی وجود دارد که روزانه بیش از 80 تن تولید پسماندعفونی دارند. آنگونه که نماینده مردم تنکابن در مجلس عنوان کرده است بیش از همه استان های مازندران و گیلان را دچار بحران و سلامت ساکنان این مناطق را با خطر مواجه کرده است.
تابش نماینده مردم ادرکان در مجلس شورای اسلامی با واکنش به اینکه استان گیلان و مازندران بیشترین آسیب را از پسماندهای بیمارسانی می‌بینند، می افزاید: «اینکه می‌گویند در استان مازندران زباله‌ها به رودخانه‌ها ریخته می‌شود اصلا درست نیست و من قویا این موضوع را رد می‌کنم؛ بلکه در استان‌های مازندران و گیلان با توجه به وضعیت آب و هوایی آسیب ناشی از بازیافت زباله ها بالا است.»
بهداشت محیط و درمان بیمار در کنار هم
میانگین سرانه تولید زباله هر ایرانی روزانه ۶۶/۰ کیلوگرم است. بسیاری از زباله های بیمارستانی با این مقدار زباله ادغام می‌شود و پس از بازیافت دوباره مورد استفاده قرار می‌گیرند. کارشناسان خطرات جبران ناپذیر ادغام و استفاده از زباله‌های بیمارستانی را بارها مطرح کرده‌اند اما در بعضی از نقاط ایران از همین شیوه استفاده می‌شود.
این موضوع در کنار شیوه های اشتباه امحا زباله مساله زباله های بیمارستانی را بیش از پیش بغرنج می کند.
گاهی خبرهایی از مرگ بیماران به دلیل عدم وجود بهداشت در محیط بیمارستان ها به گوش می رسد، عواملی که مستقیم و یا غیر مستقیم از عدم وجود بهداشت کافی در بیمارستان نشات گرفته است. هرچند ایران در پروسه امحا و بازیافت زباله هنوز فاصله های زیادی با معیارهای جهانی دارد اما می شود با توجه به مساله «بهداشت محیطی» در کنار «درمان بیمار» که در نظام پزشکی کشور کمرنگ بوده است از تلفات داخلی و با امحا صحیح پسماندها در خارج از محیط پزشکی مبارزه کرد.
چالش جمع آوری پسماندهای بیمارستانی در اصفهان
جمع آوری پسماند بیمارستانی و بی خطر کردن آن موضوعی است که هرازگاه بحث آن میان شهرداری و دانشگاه علوم پزشکی اصفهان بالا می گیرد و این بار نوبت تعرفه حمل و انتقال این پسماندهاست.
پسماند(پزشکی) به پسماندهای عفونی و زیان آور ناشی از بیمارستان ها گفته می شود.
بر اساس ماده هفت قانون مدیریت پسماند، مدیریت اجرایی کلیه پسماندها غیر از صنعتی و ویژه در شهرها و روستاها و حریم آنها بر عهده شهرداری ها و دهیاری ها و در خارج از حوزه و وظایف شهرداری ها و دهیاری ها بر عهده بخشداری هاست.
مدیریت اجرایی پسماندهای صنعتی و ویژه بر عهده تولیدکننده و در صورت تبدیل آن به پسماند عادی بر عهده شهرداری ها، دهیاری ها و بخشداری ها خواهد بود.
بر اساس آمار اعلام شده، روزانه حدود 40 تُن پسماند پزشکی در سطح استان و حدود 20 تُن در کلانشهر اصفهان تولید و پس از بی خطرکردن توسط شهرداری جمع آوری می شود.
از ابتدای سالجاری تعرفه حمل و انتقال پسماند بیمارستانی افزایش و همین امر باعث ایجاد مشکلاتی از جمله تاخیر در انتقال زباله های برخی بیمارستان های اصفهان شد.
یک عضو شورای اسلامی شهر اصفهان در گفتگو با یکی از روزنامه های اصفهان، تعرفه های جدید برای انتقال پسماندهای بیمارستانی را منطقی خوانده است.
علیرضا نصر اصفهانی گفته است: استانداری و سایرین به این قیمت اعتراض کردند اما پس از مشاهده آنالیز قیمت ها و نظر کارشناسان، آنها نیز اذعان داشتند که این قیمت اصولی است.
مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری اصفهان نیز در این زمینه اظهار کرده است: عددی که پارسال شورای شهر برای امحای پسماند ویژه بیمارستانی در شش ماه نخست امسال مصوب کرده 40 درصد هزینه تمام شده بود و 60 درصد را شهرداری بصورت سوبسید می پردازد.
امیرحسین کمیلی افزود: اگر بیمارستان ها و دانشگاه علوم پزشکی اصفهان اعتقاد دارند که هزینه جمع آوری زیاد است، خودشان این وظیفه را بر عهده بگیرند.
یک عضو شورای سیاستگذاری دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در این باره به ایرنا گفت: دانشگاه متولی سلامت جامعه است و بر اساس وظیفه و مسئولیت خود امکانات لازم برای بی خطر کردن پسماندهای پزشکی در همه بیمارستان های کلانشهر اصفهان را فراهم کرده است.
کیانوش جهانپور افزود: همه بیمارستان های زیر پوشش دانشگاه علوم پزشکی در کلانشهر اصفهان مجهز به دستگاه بی خطرسازی زباله و پسماند پزشکی شده اند.
دستگاه بی خطر ساز زباله بیمارستانی به روش های مختلف از جمله اتوکلاو (دمای بالای) یا اشعه، زباله های عفونی را بی خطر می کند.
وی گفت: زمانی که پسماند پزشکی به پسماند عادی و بی خطر تبدیل شد، بر اساس ماده 68 ضوابط و روش های مدیریت اجرایی پسماندهای پزشکی و پسماندهای وابسته، سازوکار مدیریت آن مانند پسماند عادی صورت میگیرد.
وی با بیان اینکه مدیریت پسماند عادی در هر شهر بر عهده شهرداری است، گفت: لازم است شهرداری به این موضوع بعنوان یک خدمت اجتماعی نگاه کند زیرا حفظ سلامت شهروندان، جزئی از فرایند توسعه اجتماعی است.
جهانپور با تاکید براینکه دانشگاه علوم پزشکی وظیفه خود را در باره پسماندهای بیمارستانی طبق قانون انجام داده است، افزود: انتظار دانشگاه علوم پزشکی این است که شهرداری نیز در این موضوع در کنار آن قرار گیرد و همکاری بیشتری داشته باشد.
وی با اشاره به تعرفه های بالایی که امسال از سوی شهرداری اصفهان برای جمع آوری زباله های عادی شده بیمارستان ها مصوب و اعلام شده است، گفت: تعیین این تعرفه های سنگین که چند برابر نرخ تورم است، به صلاح شهر و سلامت شهروندان نیست.
عضو شورای سیاستگذاری دانشگاه علوم پزشکی اصفهان تاکید کرد: ما از شهرداری و نهادهای وابسته به آن انتظار داریم که نگاه اقتصادی و انتفاعی به موضوع پسماندهای بیمارستانی نداشته باشد.
وی در پاسخ به سوال خبرنگارما که آیا بالا رفتن تعرفه ها مشکل ساز شده است، توضیح داد: در مواردی در جمع آوری و انتقال زباله ها از بیمارستان تعلل شده است که پذیرفتنی نیست.
وی هشدار داد: تاخیر و تعلل در انتقال زباله ها باعث به خطر افتادن سلامت شهروندان می شود.
وی با بیان اینکه دانشگاه علوم پزشکی مشکلی با اعمال تعرفه های معمول ندارد؛افزود: افزایش بی رویه تعرفه ها برای بخش خصوصی نیز مشکل ساز خواهد شد زیرا منجر به افزایش نرخ خدمات درمانی و بهداشتی می شود.
جهانپور در باره وضعیت سایر بیمارستان ها از جمله بیمارستان های خصوصی،خیریه ها یا وابسته به نهادهای دیگر نیز گفت: این بیمارستان ها نیز بر اساس قانون موظف به بی خطر کردن پسماندهای پزشکی هستند و مرکز بهداشت استان بر روی آنها نظارت مستمر دارد.
جهانپور در باره سایر شهرستان های استان اصفهان نیز خاطرنشان کرد: این موضوع در بیشتر شهرستان ها از طریق توافق سازمان نظام پزشکی با شهرداری ها حل شده است.
به گفته وی، مشکل اصلی در باره پسماندهای پزشکی در استان مربوط به کلانشهر اصفهان است.
معاون توسعه مدیریت و منابع دانشگاه علوم پزشکی اصفهان نیز گفت: پسماند های عفونی در بیمارستان ها تبدیل به پسماند بی خطر می شود و از نظر ما این پسماندها مشکلی ندارد.
علیرضا یوسفی با بیان اینکه زباله ها در بیمارستان ها به دو دسته عادی و عفونی تقسیم و تفکیک می شود، افزود: در سال های دور، زباله های عفونی سوزانده می شد اما امروز آنها توسط دستگاه های مخصوص در بیمارستان ها به زباله بی خطر تبدیل می شود.
وی با تاکید براینکه زباله بی خطر شده در بیمارستان ها نسبت به زباله های جمع آوری شده از محله ها و خانه ها، آلودگی کمتری دارد، گفت: شهرداری موظف به جمع آوری این زباله های بی خطر است.
وی با تاکید براینکه دانشگاه علوم پزشکی، زباله جمع کن نیست، افزود: ما ادعا داریم زباله بی خطری که از بیمارستان ها بیرون می آید از زباله خانه های مردم بی خطرتر است.
حدود 30 بیمارستان در استان اصفهان زیر نظر دانشگاه علوم پزشکی اصفهان است.
-------------------
پایان