با اینکه هنوز سازمان انرژی اتمی موضع خود را تغییر نداده و اعلام کرده است که ورود این دستگاه‌ها ممنوع است اما عرضه این دستگاه در نمایشگاه‌ها دیده شده است. از سویی هنوز واردات آن هم ادامه دارد. این دستگاه‌ که بسیار شبیه به دوربین‌های عکاسی هستند، به گفته برخی تحت همین عنوان وارد کشور می‌شوند. با این حال مسئله‌ای که وجود دارد این است چرا با وجود موضع شفاف سازمان انرژی اتمی، این دستگاه در نمایشگاه‌ها دیده می‌شود؟  .......................

متن کامل

آیا دندانپزشکان از ممنوعیت دوربینهای جدید رادیوگرافی دندان مطلع اند؟

روند ممنوعیت واردات دستگاه‌های رادیوگرافی پورتابل که بسیار شبیه دوربین‌های عکاسی هستند، هنوز در پیچ‌و‌تاب اما و اگرهایی است که هنوز برطرف نشده است

اردیبهشت‌ماه سال جاری بود که سازمان انرژی اتمی ایران در سایت رسمی خود اعلام کرد که ورود هرگونه تجهیزات رادیوگرافی تک‌دندان دستی تا اطلاع ثانوی ممنوع است.

در این اطلاعیه ذکر شده بود که «با توجه به درخواست تعدادی از شرکت‌های واردکننده تجهیزات پزشکی در خصوص واردات دستگاه‌های رادیوگرافی تک دندان دستی (Hand held denta- X-ray Generator) با توجه به اینکه استفاده از این‌گونه دستگاه‌ها، مستلزم قرارگیری دستگاه در دست اپراتور و عدم وجود فاصله مناسب است و نتایج حاصل نیز هیچ‌گونه برتری نسبت به روش‌های استفاده از دستگاه‌های رایج رادیوگرافی دندان ندارد، بر این اساس تا اطلاع ثانوی ورود این دستگاه‌ها ممنوع شد.»

در اواخر مرداد ماه سال جاری بود که مرکز نظام ایمنی هسته‌ای کشور خطاب به اداره‌کل تجهیزات پزشکی نامه‌ای فرستاد که در آن ذکر شده بود توجیه‌پذیری دستگاه‌های تصویربرداری قابل‌حمل تک دندان که ظاهری شبیه دوربین عکاسی دارند، در دست بررسی است و تا زمانی که تعیین تکلیف شوند، باید از ورود آن‌ها جلوگیری به عمل آید.

با این حال بسیاری معتقدند که ممنوعیت ورود این دستگاه‌ها به دلیل زیاده‌خواهی برخی از شرکت‌های واردکننده سایر دستگاه‌های رادیوگرافی است. آنها می‌گویند برخی از این شرکت‌ها ابتدا با ایجاد ترس در میان دندانپزشکان سعی داشتند تا این دستگاه را از رده خارج کنند اما موفق نشدند و این بار از سوی سازمان انرژی اتمی اقدام کرده تا جلوی واردات این دستگاه را بگیرند.

گفتنی است این دستگاه به دلیل استفاده آسان، وزن پایین، قیمت پایین‌تر نسبت به سایر دستگاه‌ها و دیگر مزیت‌ها در میان دندانپزشکان مورد استقبال خوبی قرار گرفته بود.

از سوی دیگر هنوز شک و شبهه‌ای در خصوص بی‌خطر بودن این دستگاه‌ها وجود دارد و برخی از صاحب‌نظران معتقدند که یک سازمان مانند سازمان انرژی اتمی فقط با بسنده کردن به چند شرکت وارداتی، واردات یک دستگاه را ممنوع نخواهد کرد.

میزان تشعشعات معکوس هنوز مشخص نیست

در این راستا بابک شهبازیان، مشاور اتحادیه توزیع‌کنندگان مواد و تجهیزات دندانپزشکی،  می‌گوید: «معمولا در تجهیزات رادیوگرافی دندانپزشکی دوز اشعه پایین است. به عنوان مثال دستگاهی که هد آن 70 کیلو ولت ولتاژ و 8 میلی‌ آمپر جریان داشته باشد، با یک ورقه نازک آلومینیوم به قطر یک میلی‌متر فیلتر می‌شود. این مسئله باعث می‌شود که در پشت دستگاه اشعه‌ای تشعشع نکند. در نتیجه دندانپزشک یا دستیار دندانپزشک می‌تواند در فاصله یک تا دو متری از بیمار خود عکس بگیرد، بدون آنکه به آنها اشعه‌ای برسد یا حتی لباس مخصوصی بپوشد.»

او درباره دستگاه‌های پرتابل رادیوگرافی دندانپزشکی توضیح می‌دهد: «یکی از مشکلاتی که با دستگاه‌های مولد اشعه داریم این است که تشعشعات معکوس هم تابیده می‌شود. زمانی که اشعه ایکس تابیده می‌شود پشت دستگاه نیز به صورت بک فلو اشعه دارد که میزان آن مهم است. مشکل اساسی این دستگاه‌ها این است که هنوز مطالعه‌ای روی آنها صورت نگرفته است.»

شهبازیان با بیان اینکه عمده تولیدکنندگان این دستگاه کره‌ای هستند، می‌گوید: «نسل جدید این دستگاه‌ها نیاز به مطالعه دارد. با این حال می‌بینیم که شرکت‌ها مطالعه‌ای ندارند و حتی دوز اشعه آن را محاسبه نمی‌کنند. با اینکه کار دشواری هم نیست و شرکت‌ها می‌توانند میزان نشتی اشعه و بک فلو را محاسبه کنند تا اگر دستگاه مجاز است، آن را وارد کنند.»

به گفته او، در نتیجه به دلیل اینکه این روند باعث می‌شود که واردات دستگاه سخت شود، برخی از شرکت‌های واردکننده به صورت قاچاق چمدانی، این دستگاه‌ها را وارد می‌کنند و موجب بروز چنین مشکلاتی می‌شوند.

شهبازیان معتقد است که همه تجهیزات و دستگاه‌های پزشکی باید از مجاری قانونی وارد شوند تا دستگاه‌ها و سازمان‌های ذی‌ربط بتوانند نظارت کنند. او می‌گوید: «در خصوص این دستگاه‌ها حتما باید آزمایش استانداردی از جمله ELC انجام شود تا مطمئن شویم که این تشعشعات ضرری ندارند.»

دوربین عکاسی یا دستگاه پرتابل رادیوگرافی دستی!

با اینکه هنوز سازمان انرژی اتمی موضع خود را تغییر نداده و اعلام کرده است که ورود این دستگاه‌ها ممنوع است اما عرضه این دستگاه در نمایشگاه‌ها دیده شده است. از سویی هنوز واردات آن هم ادامه دارد. این دستگاه‌ که بسیار شبیه به دوربین‌های عکاسی هستند، به گفته برخی تحت همین عنوان وارد کشور می‌شوند. با این حال مسئله‌ای که وجود دارد این است چرا با وجود موضع شفاف سازمان انرژی اتمی، این دستگاه در نمایشگاه‌ها دیده می‌شود؟! همچنین بسیاری از واردکنندگان این دستگاه مدعی هستند که مجوز رسمی را کسب کرده‌اند، در حالی که آنها را نداشته‌اند. این مسئله نشان می‌دهد که اداره‌کل تجهیزات پزشکی هنوز در نظارت بر این امور به خوبی عمل نمی‌کند و تنها به صدور مجوز بسنده کرده است.

شهبازیان در این خصوص می‌گوید: «به نظر من فقط اداره‌کل تجهیزات پزشکی باید بر نمایشگاه‌های تجهیزات نظارت کند. البته آنها همیشه از نمایشگاه‌ها بازدید می‌کنند. اما به نظر می‌رسد که با توجه به اینکه ممنوعیت واردات این دستگاه از سوی سازمان انرژی اتمی بوده ناهماهنگی میان دو دستگاه سازمان انرژی اتمی و اداره‌کل تجهیزات و ملزومات پزشکی دیده می‌شود.»

مشاور اتحادیه توزیع‌کنندگان مواد و تجهیزات دندانپزشکی تاکید می‌کند: «من واقعا نمی‌دانم که این دستگاه برای دندانپزشک خطر دارد یا خیر؟ اما قطعا برای بیمار خطری ندارد زیرا زمان خیلی کوتاه است. با این حال دندانپزشک یا دستیار دندانپزشک که به صورت مداوم از این دستگاه استفاده می‌کنند ممکن است در خطر اشعه باشند.»

---------------------

پایان