سلامت الکترنيک و پزشکی از راه دور
روش تازه ای در مراقبت های بهداشتی، تشخیصی و درمانی
سلامت الکترونیک
پست الكترونيك، دولت الكترونيك و... همه واژههايي تازه اما كمابيش آشنا هستند ولي سلامت الكترونيك هنوز عبارتي ناشناخته است. سلامت الكترونيك، روش تازه ای در مراقبت های بهداشتی، تشخیصی و درمانی است که با فرایندهای الکترونیکی و ارتباطی پشتیبانی می شود . . هدف این سازوکار جدید دسترسی آسان جامعه به مراقبت های بهداشتی درمانی، بالابردن کیفیت خدمات و بهینه سازی شبکه های بهداشتی و اقتصاد آن است .
از آنجا که دسترسی سریع به مراقبتهای پزشکی از حقوق اساسی همه مردم است می توان با بهره جویی از فناوری مخابراتی و اطلاعاتی دسترسی یکسانی را به خدمان بهداشتی درمانی برای همه افراد جامعه فراهم ساخت. کاربرد اساسی دیگر این روند، کمک به پیشگیری و کنترل بیماری های واگیردار، راهنمایی منابع انسانی متخصص در درمان و تسریع در فرایند ارائه خدمات بهداشتی و پزشکی است
دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی اقدام به برگزاری نخستین همایش بین المللی تله مدیسین و سلامت الکترونیک کرد ؛ در این همایش تله مدیسین و سلامت الکترونیک، تله مدیسین و درمان، تله مدیسین و تشخیص، تله مدیسین و سیستم های اطلاعات و تله مدیسین و چالش های حقوقی و اخلاقی، مورد بررسی قرار گرفت.
تله مدیسین و سلامت الکترونیک
استفاده از فنآوريهاي ارتباط از راه دور جهت ايجاد، ارتقاء، يا تسريع خدمات سلامت را Telemedicine می گويند كه بهوسيله بانكهاي اطلاعاتي، مرتبط ساختن مراكز درماني و تيم درمان يا انتقال اطلاعات تشخيصي محقق ميشود .
پیرامون منشا تله مدیسین نظرات گوناگونی وجود دارد. شاید شروع تله مدیسین در سال 1920 باشد که از طریق علائم مورس بین بیمارستان ها و کشتی ها، توصیه های پزشکی رد و بدل می شد. برخی هم معتقدند که سرویسهای تله مدیسین پیش از اختراع تلویزیون وجود نداشته است و علت این امر اینست که در ابتدا تمرکز این فعالیت ها بر تشخیص و پیش بینی های فیزیکی امراض بود وتشخیص های فیزیکی معمولا نیازمند اطلاعات دیداری هستند .
پزشكي از راه دور يا تله مديســين در حقيقت يك مفهوم عـــام است كه براي توصيف جنبه هاي متنوعي از مراقبت هاي پزشكي از راه دور بكار مي رود . پزشكي از راه دور مهارتي است كه از ابزارهاي چند رسانه اي بهره مي برد و با استفاده از تعداد زيادي فنآوري روز ، نوعي استقلال از زمان و مكان در زمينه خدمات پزشكي بوجود مي آورد که بالطبع استفاده از اين ابزارها نيازمند مجموعه متفاوت و پرهزينه اي از زيرساخت هاي ارتباطي خواهد بود . تله مديسين در جهت آموزش، تهيه بانك هاي اطلاعاتي بيماران، هوش مصنوعي و پشتيباني مديريت سيستم هاي درماني نيز كاربرد دارد. اما آسان ترين كاربرد آن مشاوره الكترونيكي است كه به سادگي ميسر مي شود .
این تکنولوژی بیش از اینکه برای کشورهای برخوردار مفید باشد می تواند در کشورهای ضعیف تر کاربرد داشته باشد. در کشوری چون ایران که شبکه حمل و نقل کمتر توسعه یافته است و به دلیل وجود پراکندگی جمعیت در برخی نقاط از جمله مناطق کوهستانی و سخت گذر، و افزایش جمعیت سالخورده و یکسان سازی مراقبت های پزشکی دشوار است، تله مدیسین می تواند به تشخیص بهتر و سریعتر بیماری بیماران و گرفتن تصمیمات و صحیح تر در مورد درمان آنان، کاهش اتلاف وقت که در بعضی از بیماری های حیاتی است و کم کردن هزینه ها کمک کند.
پرونده الكترونيك بيمار
سلامت الکترونیک بر انتقال الکترونیکی اطلاعات بیماران در قالب پرونده الکترونیک استوار است و موفقیت در اجرای HER راه را برای سلامت الکترونیک هموار می کند . دسترسي تيم درماني به دادههاي بيمار در هر كجا، تحليل درست و دقيق شركتهاي بيمه، ايجاد روندهاي خودكار جهت اعلام حساسيتها و تداخلات دارويي، يادداشتهاي باليني، نسخههاي الكترونيك، برنامهريزي و ارسال درخواست به آزمايشگاه و دريافت نتايج از مواردی است که با اجرایی شدن پرونده الکترونیک بیماران امکان پذیر می شود.اما تغییر از پرونده های کاغذی به سمت ایجاد پرونده الکترونیک سلامت بر اساس سطوح مختلف و پیچیده صورت می گیرد. تعریف HER در درون سازمان، تعیین انتظارات مناسب از HER ، انتخاب آگاهانه و عاقلانه تکنولوژی و شرکای تکنولوژِی، پذیرش و مدیریت تغییر فرایندها و برنامه ریزی دقیق مراحل تبدیل و انتقال از فرایندهای دستی به فرایندهای الکترونیک، پنج گام مهمی هستند که سازمانهای مراقبت بهداشتی باید در راستای اجرای موفق پرونده الکترونیک سلامت به کار گیرند.
تله مدیسین و درمان
تيمهاي مجازي پزشكي شامل متخصصاني ميشود كه به صورت مشترك بر روي بيماران با كمك وسايل ارتباطي ديجيتال، فرآيند تشخيص و درمان انجام ميدهند. اين متخصصان ممكن از نظر جغرافيايي، فرسنگها باهم فاصله داشته باشند كه با دادن كنترل ابزارهاي طراحي رباتيك به پزشكان انجام ميشود. رشد بي وقفه تكنولوژي و دسترسي همگاني به سيستم هاي ارتباطي و كامپيوتري، افق هاي جديدي را در علم پزشكي گشوده است که غير ممكن ها را ممكن مي سازد
براي اولين بار عمل جراحي از راه دور با كمك ربات بر روي يك زن شصت و هشت ساله انجام گرفت در اين عمل جراحي حدود هفت هزار كيلومتر بين تيم جراحي در نيويورك و بيمار بستري شده در بيمارستاني در شرق فرانسه فاصله وجود داشت. پزشك مستقر در نيويورك وسايل جراحي نهاده شده دراتاق عمل توسط ربات را کنترل ميكرد و اين عمل با استفاده از سيستم جراحي رباتيك به مدت پنجاه و چهار دقيقه به طول انجاميد در اين عمل بيمار بعد از يك هفته فعاليت عادي خود را از سر گرفت.
با وجود اينكه جراحي از راه دور فوايد زيادي دارد مشكلاتي را نيز به دنبال دارد از جمله اينكه هر چه فاصله بين پزشك و بيمار زياد شود سرعت ارتباط با تجهيزات و مانيتورها كمتر ميشود و در چنين شرايطي ممكن است پزشكان درگير يك تاخير بيست و پنج ثانيهاي روي مانيتورها شوند كه همين ثانيههاي اندك در شرايطي خاص براي بيمار حكم مرگ يا زندگي را خواهد داشت. همچنین موانع مهمی برای کار کردن این روش وجود دارد.این موانع شامل فاصله میان نیازهای بهداشتی وتکنولوژی ،مقاومت بیمار ،مقاومت درمانگر،محرمانه بودن وامنیت اطلاعات وسیستم مدیریت خدمات بهداشتی است.
تله مدیسین و چالش های حقوقی و اخلاقی
با فراگیر شدن پزشکی از راه دور سوالات زیادی درباره مسایل اخلاقی و حقوقی در این روش مطرح می شود که باید به آن پاسخ داد.
تله مدیسین نیاز به دسترسی پیشرفته به اطلاعات بالینی بیمار دارد و باید حمایت از مصونیت بیمار و محرمانه بودن اطلاعات وی در نظر گرفته شود. همچنین مسولیت خطاهای پزشکی ازدیگر ابهامات است چون ممکن است پزشک در آن کشور نباشد، تعهدات پزشکی نیز تعریف واضحی در این ساختار ندارد. مطمئنا به کارگیری این تکنولوژی نو که ساختار سنتی درمان را متحول می کند نیازمند تدوین مقررات اخلاقی و تعهدات پزشکی جدیدی است .
--------------------------------