استاندارد کمیتههای بیمارستانی
یکی از سیاستهای وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی در ارائه بهترو ارتقا کیفی وکمی خدمات رسانی در مراکز درمانی ، طرح کمیتههای بیمارستانی میباشد که با توجه به ساختار و اهداف در نظر گرفته شده در قالبهای برنامهریزی و بهبود کیفی مورد بحث قرار میگیرند.
کمیتههای بیمارستانی، میتوانند بین دیدگاههای هیأت مدیره، کادر درمانی، مدیریت وسایر گروههای اصلی هم در داخل و هم در خارج بیمارستان تعادل برقرار نمایند و این تبادلات میتوانند در تصمیم گیری برنامههای اختصاصی تاثیر مهمی بر اجرای راهبردها داشته باشد.
معیارهایی برای برنامهریزی کارساز کمیتههای بیمارستانی مطرح میباشد. شامل:
1ـ تحلیل وضعیت؛
2ـ شناسایی مساله دارای اولویت؛
3ـ تنظیم اهداف ویژه؛
4ـ تعیین هدفهای اصلی و نهایی؛
5ـ بررسی محدودیتها و موانع؛
6ـ اجرای سیاست عملیاتی و نظامها؛
7 ـ نوشتن برنامه؛
در این کمیتهها برنامهریزی موثر بر چند گام استوار میباشد اینکه:
الف) به فرصتها توجه نماییم؛
ب) اهداف ویژه و نهایی را تنظیم کنیم؛
ج) میخواهیم چه کاری انجام دهیم و کی؟
د) راههای دیگر را پیدا کنیم؛
هـ) انتخاب راههای بهتر برای رسیدن به اهداف ویژه؛
و)یک راه مناسب انتخاب کنید. انتخاب مسیر عملی؛
ز) برنامههای انشقاقی را تنظیم کنید مانند برنامهی: خرید تجهیزات ـ خرید لوازم ـ استخدام و آموزش کارمندان.
کمیتههای اجرایی نه تنها برنامه استانداردی در راستای کاری وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی قراردارد بلکه در سایر مراکز درمانی در کشورهای دیگر نیز یکی از قالبهای اجرایی و ارزشیابی بیمارستانی را به خود اختصاص میدهد. بعنوان نمونه: در بررسی انجام شده از بیمارستان روزولت دانشگاه کلمبیا ایالت متحده امریکا، برنامهریزی کمیتههای بیمارستانی در قالب کمیتههای اخلاق پزشکی و مدیریت کیفی و کمیتههای زیر شاخه در بیمارستانهای دولتی و غیر دولتی با اهدافی مشترک انجام میشود.
به عنوان مثال، در کمیته اخلاق پزشکی معیارها و نحوه برنامهریزی این کمیته با توجه به استاندارد تعیین شده از سوی وزارت بهداشت ـ درمان و آموزش پزشکی حمهوری اسلامی ایران و استاندارد جامع دنیا بر اساس 3 اصل بیان میشود:
1ـ آموزش (گروه هدف: اعضای کمیته، استافها و پزشکان بیمارستان، بیماران و خانواده
هایشان و ارتباط هیأت مدیره با بیمارستانهای دیگر)؛
2ـ معرفی استراتژیها و خط مشیها (خط مشی و راهنمایی برای مراقبت سلامت حرفهای و تصـمیمگیری در موارد حاد و حساس و موارد نادر)؛
3 ـ نتیجهگیری و بررسی موارد ( بررسی موارد قابل پیشبینی و غیر قابل پیشبینی)؛
ساختار کمیته:حداقل سه اصل در ساختاراین کمیته بیان میشود:
الف) اختصاص یک گروه بازرسی مشخص، با ضوابط روشن برای بررسی و پیگیری موارد بالینی؛
ب) در نظر گرفتن هیأت علمی اخلاق پزشکی برای امکان استفاده از تمامی جنبههای بالینی مطالب مطروحه؛
ج) در نظر گرفتن موارد مراقبت ویژه و خاص در این کمیته شامل: مراقبتهای خاص و ویژه بالینی، بیماران سرطانی و سوانح
و مواردی که باید در این کمیته به صورت مستقل و یا در ارتباط با کمیتههای مرتبط با آن مطرح و اقدام شود، شامل:
1ـ دستورات پیشرفته در ارتباط با بیماران محتضر،
2 ـ مرگ مغزی،
3ـ موارد سری،
4 ـ موارد پیگیری برای HIV،
5 ـ بیمارانی که برای تصمیم گیری باید وکیل داشته باشند،
6ـ بیماران فاقد هویت،
7 ـ دنورها و دنورهای جراحی،
8 ـ پیوند اعضا و یا ســلولهای بنـیادی،
9 ـ استفاده از داروهای خاص،
10 ـ پیشبینی منابع تغذیهای و آب درمــانی،
11ـ قطع ادامه درمان،
12ـ مشاوره القایی،
13ـ انتقال دستورات داخل سازمانی،
14ـ انتخاب بیماران IVF،
15ـ مشکلات مادری ـ جنینی و مشاورههای خاص دوران بارداری،
16 ـ تجویز مسکن و ضد درد،
17ـ قبول نکردن ترانسفوزیون،
18ـ عقیم سازی،
19ـ تصمیم درمان برای نوزادان با بیماری جدی،
20ـ تخلف و قصور پزشکی.
با توجه به اینکه استانداردهای کمیتهها یکی از شاخصهای ارزشیابی مراکز درمانی در دنیا میباشد، جهت تنظیم برنامه برای هر کمیته، باید به موارد مطروحه درکتاب استاندارد ارزشیابی و شرح وظایف کمیتهها توجه خاص نمود.
سعیده تقدیسی زنجانی - رابط ارزشیابی و هماهنگ کننده کمیتههای بیمارستانی معاونت درمان