نگاهی به منسوجات بیمارستانی
مهندس رضا وهاب
امروزه استفاده از منسوجات در حوزه‌هاي مختلف بشري چنان گسترده گرديده كه هيچ بخشي از جنبه‌هاي زندگي انسان بدون استفاده مؤثر از آنها امكان‌پذير نيست. بر همين اساس در چند دهه اخير مواد نساجي در ارايه خدمات پزشكي نقش مهمي يافته‌اند، به طوري كه عنوان منسوجات پزشكي (Medical Texliles) دايره مصرف عظيمي را در بر خواهد گرفت. اين گستره وسيع، از منسوجات عمومي بيمارستاني، تا الياف و پارچه‌هاي به كار رونده به عنوان بافت‌هاي پيوندي (نظير رگ و تاندون‌هاي مصنوعي) فيلترهاي خون و ... را شامل مي‌گردد.
در اين بين منسوجات عمومي بيمارستاني (Healthcare Textiles) سهم قابل توجهي را هم از حيث تنوع و هم از نقطه‌نظر حجم مصرف، به خود اختصاص داده‌اند.
اين بخش از منسوجات پزشكي، با انواع زياد خود كاربردهاي گوناگوني را پوشش مي‌دهند. به عنوان مثال‌هايي از اين منسوجات مي‌توان به البسه جراحي (شامل گان، كلاه و ماسك)، كاورهاي جراحي شامل (درب و لباس بيمار)، ملزومات بستر (شامل پتو، ملحفه و روبالشي)، البسه محافظتي كادر بيمارستان و انواع فراوان ديگري از لوازم و البسه اشاره نمود.
اين دسته وسيع، نقش بسيار عظيمي در ارايه خدمات پزشكي به بيماران بر عهده داشته و بدون استفاده از اين منسوجات، امكان انجام خدمت بيمارستاني ميسر نخواهد بود. بر همين اساس بيمارستانها و ساير مراكز خدمات درماني هر ساله هزينه‌هاي گزافي را جهت تأمين اين بخش از نيازهاي خود مي‌پردازند.
با توجه به اهميت حياتي رعايت دقيق كليه نكات بهداشتي و وجود دستورالعمل‌هاي بسيار سختگيرانه در اين حوزه، انجام شست‌وشوهاي مرتب و عميات گندزدايي بعدي اين البسه و منسوجات ضروري است كه انجام اين مهم نيازمند خريد تجهيزات گرانقيمت بوده و اجراي روزانه و پيوسته اين فرايندها نيز بسيار هزينه‌بر است. علاوه بر اين، انجام پيوسته عمليات شست‌وشو و گندزدايي، عمر مفيد منسوجات را كاهش خواهد داد.
بر اين اساس استفاده از البسه و منسوجات بيمارستاني يك بار مصرف مي‌تواند بخش بزرگي از هزينه‌هاي مستقيم و غيرمستقيم اين قبيل خدمات را كاهش دهد. به علاوه نگراني‌هاي مربوط به صحت و دقت عمليات اتوكلاو و گندزدايي نيز مرتفع خواهد بود.
منسوجات بيمارستاني يك بار مصرف بايستي بر اساس كاربرد تعريف شده، واجد خواص مناسب بوده و استانداردهاي مرتبط با موارد مصرف را دارا باشند. اين دسته از منسوجات بايد ويژگي‌هاي عمومي ذيل را دارا باشند:
-
مقاومت در برابر نفوذ آب و مايعات،
-
مقاومت مناسب در برابر احتراق،
-
مقاومت در برابر جرخوردگي،
-
راحتي مصرف و پوشش،
-
زيبايي،
-
مقاومت در برابر رشد و تكثير ميكروارگانيسم‌ها،
-
سازگاري با بدن و عدم ايجاد حساسيت،
-
عدم ايجاد پرز و كرك و غبار،
-
مقاومت سايشي مناسب،
-
عدم ايجاد الكتريسته ساكن
-
و عدم سميت
-
و ...
هر يك از اين ويژگي‌ها، براي انواع مختلف منسوجات بيمارستاني از درجات اهميت متفاوتي برخوردار خواهد بود.
با گسترش بيماري ايدز و ساير عفونت‌هاي مسري خطرناك، البسه محافظتي بهداشتي (Protective Healthcare Garments) پرسنل بيمارستاني بايد علاوه بر عاري بودن از هر نوع آلودگي، امكان انتقال بيماري از بيماران به پرسنل درماني و يا ساير بيماران را منتفي نمايند.
بر اساس تعريف اداره ايمني و بهداشت حرفه‌آي ايالات متحده (OSHA)، خون يا ساير ترشحات خطرناك بيمار، تحت شرايط عادي و طي مدت استفاده نبايستي از البسه محافظتي بهداشتي عبور نموده و با لباس كار، يا لباس‌هاي زير پوست، چشم‌ها، دهان، يا ساير اجزاي بدن پرسنل درماني تماس حاصل نمايند.
اين البسه بايد با استانداردهاي DIN 13795، NFPA-99-1984، AORN Standard و نيز دستورالعمل‌هاي كميته جراحان آمريكا منطبق بوده و كليه آزمايشات انجام شده طي استانداردهاي ES-21-1992 (روش آزمون مقاومت در برابر عبور خون)، ES021-1992 (روش آزمون مقاومت در برابر رشد قارچ و كپك)، AATCC147 و AATCC 100 (آزمون‌هاي رشد باكتري) و نيز بسياري از آزمون‌هاي ديگر اندازه‌گيري خواص فيزيكي، نتايج قابل قبول حاصل نمايند.
انتخاب مواد اوليه مناسب برای توليد هر يك از اقلام منسوجات بيمارستاني نيازمند دقت نظر و به كارگيري تخصصي عميق در حوزه‌هاي مهندسي پزشكي، مهندسي نساجي و نيز علوم پزشكي و پيراپزشكي خواهد بود تا پس از شناسايي دقيق نيازمندي‌ها و انتظارات كاربران انتخاب گرديده و علاوه بر آن اين مواد در قالب الگو و فرم مناسب و قابل مصرف، تبديل به محصول مورد نظر گردند. تا ضمن برآوردن نيازمندي مربوطه، حداكثر راحتي مصرف را نيز به همراه داشته باشند.
با توجه به اين اصل ضروري است تا شركت‌هاي در زمينه توليد منسوجات بيمارستاني از متخصصان مجرب در علوم مذكور برخوردار باشند.
----------------------------------
پایان