تخت‌های آی‌سی‌یو در وضعیت بحرانی
چندی پیش دکتر سید شهاب‌الدین صدر، رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس در کنگره بین‌المللی مراقبت‌های ویژه پزشکی گفت: مرگ‌و‌میر بیماران در بخش‌های آی‌سی‌یو در جهان نزدیک به 4درصد و در ایران حدود 18درصد است.
براساس آمار انجمن بیهوشی و مراقبت‌های ویژه ایران، سالانه 1/5 تا 2میلیون نفر به‌خاطر حوادث ترافیکی و غیرترافیکی به بیمارستان مراجعه می‌کنند که 20 تا 30درصد آنها به خدمات آی‌سی‌یو نیاز دارند.
از سوی دیگر انواع سکته‌ها در کشور افزایش یافته و حتی سن سکته پایین آمده است. مصدومان حوادث ترافیکی هم اغلب جوان هستند و به خاطر ضربه به سر باید در بخش آی‌سی‌یو بستری شوند، در نظر گرفتن این شرایط نشان می‌دهد هر چقدر هم که وزارت بهداشت برنامه‌هایی برای بهبود وضعیت کمی و کیفی بخش‌های مراقبت‌های ویژه داشته باشد، باز هم سرعت‌بخشی به این برنامه، یک نیاز ملی است.
بیماران همچنان چشم‌انتظار تخت های آی‌سی‌یو هستند و اگر هم به تعدادی که وزارت بهداشت قول داده‌بود، تخت اضافه شده باشد، نحوه توزیع نامناسب آنها باعث شده مردم تفاوتی بین گذشته و حال حس نکنند.
به‌رغم نقش حیاتی بخش مراقبت‌های ویژه در بیمارستانهای عمومی، کمبود تخت و پزشکان و متخصصان مربوطه، از بزرگ‌ترین ضعف‌های مراکز درمانی کشور است که همواره مورد انتقاد مردم بوده است.
بنا بر اعلام وزارت بهداشت، تعداد تخت‌های آی‌سی‌یو از هزار و 514تخت در سال83 به 3هزار و 965تخت در سال86 رسیده است اما با وجود این افزایش چشمگیر، گذشته از نبود تخت آی‌سی‌یو در بیمارستانهای دولتی، این نوع تخت‌ها در بیمارستانهای خصوصی نیز در مواردی به سختی یافت می‌شوند و افرادی که از نظر مالی مشکلی ندارند، از بستری کردن بیماران خود که در وضعیت بحرانی هستند، نا امید می‌شوند و متأسفانه هر روز شاهد مرگ تعداد زیادی از شهروندان ایرانی در آمبولانس‌ها و راهروهای بیمارستانها هستیم؛ مرگ‌هایی که تنها به‌دلیل دست‌نیافتن به تخت‌های آی‌سی‌یو رخ می‌دهد.
سال85 وزارت بهداشت در برنامه سطح‌بندی تخت‌های مراقبت‌های ویژه، گزارشی منتشر کرد که براساس آن تعداد تخت‌های آی‌سی‌یو در کشور تا سال1393 باید 7هزار تخت باشد ولی از آن سال تاکنون سالانه فقط 300تخت آی‌سی‌یو به نظام سلامت کشور اضافه شده است و در حال حاضر تعداد تخت‌های آی‌سی‌یو در کشور فقط 4500تخت است و مشکلات کمبود 2هزار تخت آی‌سی‌یو قابل تامل خواهد بود. خبر کمبود 2هزار تخت آی‌سی‌یو در کشور زمانی مهم جلوه می‌کند که خدای نکرده یکی از عزیزان ما به‌دلیل تصادف یا ضربه مغزی و بیماری‌های دیگر نیاز به مراقبت‌های ویژه داشته باشد، اما مراکز درمانی و بیمارستانها اعلام کنند که تخت خالی آی‌سی‌یو ندارند. قیمت بستری در بخش مراقبت‌های ویژه در بیمارستانهای خصوصی تهران نیز هر شب حدود یک‌میلیون تومان است و این درحالی است که ثانیه‌ها برای این دست از بیماران، ارزشی فراتر از اعداد و ارقام دارند.
دکتر محمدمهدی قیامت، رئیس انجمن بیهوشی و مراقبت‌های ویژه ایران در این خصوص به همشهری می‌گوید: از نظر تعداد تخت آی‌سی‌یو طی چند سال گذشته تعداد این تخت‌ها 1/5 برابر شده است، اما با توجه به این فرمول که باید 10درصد تخت‌های بیمارستانی فعال هر کشور تخت آی‌سی‌یو باشد، با وجود حدود 100هزار تخت بیمارستانی فعال در کشور باید 10هزار تخت آی‌سی‌یو داشته باشیم که اکنون حدود 5هزار تخت است و باید 2برابر شود.
بر اساس ادعای مسئولین وزارت بهداشت، تعداد تخت‌های آی‌سی‌یو افزایش داشته است ولی این افزایش نه اثربخش بوده و نه قابل لمس، چون کمبود ما در این حوزه خیلی بیشتر از اینهاست.
این پزشک متخصص بیهوشی با اشاره به اینکه بسیاری از تخت‌های آی‌سی‌یو در بیمارستانهای ما استاندارد لازم را ندارند و برای ارائه خدمات درمانی کامل، تجهیزاتشان تکمیل نیست، می‌افزاید: 2هزار تخت آی‌سی‌یو اگر اضافه شده باشد، در مناطق محروم و مناطقی که اساسا چنین امکانی نداشته‌اند، مستقر شده و از همین رو، افزایش این امکانات در شهرهای بزرگ کمتر حس می‌شود.
رئیس انجمن بیهوشی کشور با اشاره به اینکه در حال حاضر پیداکردن تخت آی‌سی‌یو در بیمارستانها درصورت داشتن رابطه ممکن است، می‌افزاید: درغیر این صورت بیمارانی که حامی در بیمارستانها و تشکیلات نظام درمانی ندارند، جان خود را از دست می‌دهند.
وی می‌گوید: در موارد زیادی شاهدیم که یک بیمار نیازمند به تخت آی‌سی‌یو در آمبولانس است و همین‌طور در شهر می‌چرخد، اما تخت آی‌سی‌یو پیدا نمی‌کند و فوت می‌کند، ضمن اینکه اگر خدمات تخت آی‌سی‌یو هم استاندارد نباشد و از نظر پایش بیمار، تغذیه و سطح هوشیاری خدمات لازم را نگیرد خطر مرگ بیمار افزایش می‌یابد و ما با موارد متعدد مرگ بیماران روی تخت آی‌سی‌یو به همین علت مواجه هستیم.
سامانه هوشمند؛ ضرورتی انکارناپذیر
دکتر سروش، متخصص جراحی نیز با بیان‌اینکه وجود سامانه هوشمند در مراکز درمانی امری ضروری است می‌گوید: اورژانس با بهره‌گیری از این سامانه می‌تواند مراکز درمانی و بیمارستان‌هایی که تخت آی‌سی‌یو خالی دارند را گزینش کند تا بیماری که نیازمند مراقبت‌های ویژه است و دقایق برای حیات وی بسیار اهمیت دارند، مجبور نباشد کل شهر را بگردد و یا به بیمارستانی مراجعه کند که تخت خالی ندارد. به اعتقاد وی، حل این مشکلات نیازمند نگاه بالاتری در سطح کلان است؛ مجلس شورای اسلامی، معاونت برنامه‌ریزی رئیس‌جمهور و بسیاری از سازمان‌های دیگر نیز باید در حل این مشکل کمک کنند.
هر تخت آی‌سی‌یو 250میلیون تومان
دکتر صدر، رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس یکی از مشکلات بخش درمان را کمبود تخت‌های آی‌سی‌یو در بیمارستانها ذکر کرد و گفت: حدود 5درصد از 120هزار تخت بیمارستانی در اختیار بخش‌های آی‌سی‌یو است که به این ترتیب با استانداردهای جهانی فاصله زیادی داریم. وی هزینه بهره‌برداری از یک تخت آی‌سی‌یو را 250میلیون تومان اعلام کرد.
دکتر احمد رضا سروش، متخصص جراحی بیمارستان دولتی شریعتی تهران، در این خصوص به همشهری می‌گوید: استقرار یک تخت آی‌سی‌یوی استاندارد با در نظر داشتن چند فاکتور از قبیل فضا، نیروی انسانی و تجهیزات مکمل این تخت‌ها، بالای 200میلیون تومان هزینه می‌برد؛ لذا نگاه مسئولان در تخصیص بودجه باید معطوف به این موضوع باشد.
کارشناسان می‌گویند تهران شهری بزرگ و مهاجرپذیر است و مهاجران ضمن اینکه خودشان خدمات درمانی و بهداشتی را دریافت می‌کنند والدین و اقوام‌شان را نیز روانه تهران می‌کنند. از سوی دیگر، امید به زندگی نیز افزایش یافته و بیمارانی که قبلا فوت می‌شدند در حال حاضر با داشتن گاهی چندین بیماری پیچیده، زنده می‌مانند و به این ترتیب نیاز به بستری در این نوع تخت‌ها نسبت به سال‌های قبل، افزایش یافته است.
دکتر سروش اضافه می‌کند: یک دلیل مهم دیگر درخصوص ضرورت افزایش تخت‌های آی‌سی‌یو، بحث پیوند اعضا و شیمی درمانی و... است که در حال حاضر نسبت به زمان قبل افزایش داشته و همه این موارد به نوعی به مراقبت‌های ویژه نیازمندند.
منبع : همشهری آنلاین - مریم غفاری