تحریم تاثیری در افزایش قیمت دارو ندارد/کیفیت داروهای ایرانی در منطقه حرف اول را می زند
این روز ها شایعه و البته در برخی موارد بالا رفتن قیمت دارو ها باعث شده تا این نگرانی در بین مردم ایجاد شود که تحریم و نوسان نرخ ارز به زودی تاثیر زیادی بر افزایش نرخ داروها حواهد داشت.
اما رهبر مژده ای آذر رئیس انجمن داروسازان می گوید: مواد اولیه اکثر داروها از کشورهای چین و هند وارد می شود.بنابراین تحریم تاثیری نخواهد داشت.البته وی در این گفت وگو به مشکلاتی که داروسازان و داروخانه ها با آن مواجه هستند اشاره می کند.
موضوع تحریم و نوسانات ارز این روزها سبب شده تا مردم نسبت به ورود دارو به ویژه داروی بیماریهای خاص نگران باشند.چند درصد داروها در کشور تولید می شود و آیا واقعا تحریم مشکلی در این زمینه ایجاد می کند؟
خوشبختانه 97 درصد داروهای مصرفی در کشور تولید داخل و تنها 3 درصد وارداتی هستند. در سال گذشته 5/3 میلیارد دلار مجموع گردش مالی در مقوله دارو داشته ایم که 3/1 میلیارد مربوط به واردات دارو در کشور بوده است که هزینه سنگینی را بر بدنه اقتصاد کشور تحمیل می کند.اکثر این داروها مختص مصرف بیماران خاص بوده و تولید آن مستلزم تکنولوژی های پیشرفته است که خوشبختانه در مسیر تولید این گونه داروها در کشور گام های موثری برداشته شده و امیدواریم در آینده ای نه چندان دور از واردات چنین داروهایی نیز بی نیاز شویم.بنابراین تصور نمی کنم که اگر تحریمی صورت گیرد مشکلی در این زمینه داشته باشیم. به ویژه که مواد اولیه اکثر داروها از کشورهای چین و هند وارد می شود.بنابراین تحریم تاثیری نخواهد داشت.البته ما تنها کشوری نیستیم که این مواد را از چین وارد میکنیم بلکه کشورهای اروپایی و امریکایی هم از هند وچین مواد اولیه وارد می کنند.
نوسان قیمت ارز هم بر قیمت دارو تاثیر داشته است؟
بله. نوسانات نرخ ارز بر داروهای وارداتی و تولید داخل آثار منفی بسیاری تحمیل میکند و مسلما رفع این معضل منوط به تسریع بانکهای عامل در اجرایی شدن تصمیم شایسته دولت در خصوص اختصاص ارز مرجه به دارو است.
نوسان قیمت ارز روی داروها تاثیرگذار است به نحوی که در پرداخت هزینه خرید دارو و تامین آن، میان شرکت های تولیدکننده،واردکننده و توزیع کننده مشکلاتی به وجود آمده است. متاسفانه کارخانجات، تولید کنندگان و وارد کنندگان به مشکل برخورد کرده‌اند و در آینده نیز مشکلات زیادی ایجاد خواهد شد چرا که شرکت‌های واردکننده به داروخانه‌ها الزام کرده‌اند که بایستی حتما خرید نقدی داشته باشند.ما هم به عنوان انجمن داروسازان به این مسئله معترض هستیم چون داروخانه‌ها قدرت خرید نقدی ندارند به این دلیل که در گذشته خرید به صورت چک‌های چند ماهه بود اما در حال حاضر این شرکت‌ها به داروخانه‌هایی که توان خرید نقدی ندارند دارو نمی‌دهند و این مسئله خود در آینده برای شرکت‌های بیمه و بیماران بیمه شده مشکلاتی را ایجاد خواهد کرد.
راهکار این موضوع چیست؟
راهکار این مسئله بازگشت به شکل سابق خرید دارو از طریق چک‌های چند ماه است واگر شرکت‌ها بر خرید نقدی اصرار داشته باشند مجبور می‌شویم از آنها خرید نداشته باشیم بنابراین از وزارت بهداشت می‌خواهیم تا شرکت‌های واردکننده دارو را تحت فشار بگذارد تا آنها به تعهد‌های خود در این زمینه عمل کنند، البته این مسئله مربوط به داروهای حیاتی و اساسی نبوده و در خصوص تامین این داروها مشکلی وجود ندارد.
با اینکه اشاره کردید مواد اولیه در ایران و کشورهای آمریکایی و اروپایی از چین وارد می شود اما حتی برخی پزشکان هم معتقدند که کیفیت داروهای خارجی بهتر است. دلیل آن چیست؟
متاسفانه کیفیت داروهای ایرانی به خاطر کمبود تبلیغات به راحتی از سوی برخی از پزشکان و مسئولین زیر سوال می رود. داروهای تولید داخل کشوراز نظر کیفیت هم سطح با داروهای خارجی است اما صرف هزینه های گزاف برروی تبلیغ داروهای خارجی باعث شده که این داروها ازنظر کیفیتی در سطح بالایی خودنمایی کنند.
درحال حاضر داروهای تولید داخل کشوراز نظر سطح کیفیت فاصله جزئی با کشورهای اروپایی دارد که به خاطر نبود یا کمبود تبلیغات در زمینه تولید داروها از نظر کیفیت پائین تر از آنچه که هست به نظر می رسد. داروها برطبق کتاب مرجع و استاندارد بین المللی تولید می شود و هیچ کم و کاستی از نظر کیفیت در تولید دارورا قبول نمی کنیم . درسطح منطقه از نظر کیفیت داروها حرف اول را می زنیم ، درحال حاضر 97 درصد از داروهای مورد نیاز بیماران در داخل کشور تولید می شود و تنها چهار تا پنج درصد از داروها از کشورهای اروپایی وارد می شوند.
همچنین قیمت داروها درایران یک دهم قیمت کشورهای اروپایی و یک بیستم قیمت کشورهای امریکایی است . داروها تنها کالایی موجود درکشور است که قیمت ثابت شده ای دارد و هیچ نوسان قیمت در داروها مشاهده نمی شود و باتوجه به اینکه در قبال دریافت دارو به مصرف کنندگان رسید پرداخت می شود به راحتی می توان جلوی گران فروشی یا حتی کم فروشی را گرفت.
داروهای خارجی با داروهای داخلی از نظر کیفیت هیچ فرقی ندارند، تولیدات کارخانجات داخلی به طور دقیق مورد بازرسی قرار می گیرند، مهم نیست مواد اولیه ای که تهیه می شود از کدام کشور تهیه شده باشد اما در نهایت دارویی که به مردم ارائه می شود باید درجه یک باشد، اینکه پزشکان ما داروهای خارجی را تجویز می کنند دلایل متعددی را دربرمی گیرد. کشورهای مطرح در داروسازی ضمن داشتن سابقه 100 ساله و شاید بیشتر، به پژوهش در این صنعت می پردازند و با نوآوری و تبلیغات گسترده جای خود را در نسخه های پزشکان بین المللی پیدا می کنند این در حالی است که داروهای آنها با داروهای ما هیچ تفاوت کیفی ندارد.
سوالی که برخی از کاربران دارند این است که چرا هنوز هم در کشور ما نسخه پیچی به شیوه همان گذشته انجام می شود و از کامپیوتر و شیوه های مدرن استفاده نمی شود؟
به دلیل همان مشکلات اقتصادی که اشاره کردم داروخانه ها توان رشد در این زمینه را ندارند البته اکنون خیلی شیوه ها پیشرفت کرده است. روز به روز عرصه بر داروخانه های کشور تنگ تر می شود و در شرایط نامطلوبی به سر می برند و مسوولان نیز هیچ توجهی به مشکلات عدیده این صنف ندارند. حدود 10 هزار داروخانه کشور تقریبا ورشکسته شد ه اند؛ حتی برخی از آنها نسخ بیمه
تامین اجتماعی را از بیماران قبول نمی کنند. مسوولان باید بدانند که مشکلات مالی داروخانه های کشور بسیارجدی و فراتر از ورشکستگی است. بسیاری از آنها درتامین هزینه کارکنان که آنها هم هزینه خانه و خانواده دارند و هزینه های آب و برق داروخانه ناتوان شد ه اند.
برخی معتقدند که حق فنی داروخانه ها مربوط به زمان جنگ است و اکنون باید حق فنی حذف شود.از آنجا که شما با داروخانه ها و داروسازان در ارتباط هستید این موضوع را چگونه ارزیابی می کنید؟
مخالفت با دریافت حق فنی به دلیل عدم آگاهی مسئولان و همچنین کسانی است که وظایف خودشان را درست انجام نمی دهند.سازمان بیمه خدمات درمانی که قرار بود در پایان برنامه چهارم توسعه سهم مردم از پرداخت هزینه های درمانی را کاهش دهد ، متاسفانه بیمه ها در اجرای این قانون ناتوان بودند در حالی که حق فنی نسخ دارویی حق مسلم داروسازان و جزو حقوق ذاتی آنها است.
همانطور که می دانید حق فنی داروخانه ها مصوبه وزارت بهداشت را دارد ، داروسازان در مقابل سلامت بیمار مسئول هستند و آنچه با عنوان حق فنی دریافت می کنند، حقوق مسلم مسئولان فنی داروخانه ها است.ما از افرادی که داروخانه های خود را اجاره می دهند به هیچ وجه حمایت نمی کنیم، متاسفانه این روند در کشور به دلیل برخی از سیاستها در حال افزایش است.
باید توجه داشت که ارائه خدمات دارویی، داروسازان را از سایر ارائه دهندگان خدمات مجزا می کند یک داروساز خدمتی ارائه می دهد که چنانچه قصوری در آن رخ دهد مستلزم پرداخت دیه است.مشکلی که ما داریم حق فنی نیست بلکه نوع بیمه است.
شما اشاره کردید که بیمه در کشور ما مشکل دارد.در این زمینه ممکن است بیشتر توضیح دهید؟
هم اکنون متاسفانه با وجود پرداخت هزینه بیمه، دارندگان بیمه بیش از 70 درصد از هزینه ها را به صورت آزاد پرداخت می کنند. سیاست هایی دارویی کشور توسط وزارت رفاه و تامین اجتماعی اعمال می شود. متاسفانه تعدادی از داورها دیگر مشمول بیمه نیست به عبارتی طی سیاست خاصی از پوشش بیمه خارج می شود و و اگر توسط دکتر تجویز شود، با نرخ آزاد برای بیمار محاسبه می شود. بارها ازسازمان تامین اجتماعی خواسته شده است تا در زمان از رده خارج کردن دارویی از فهرست بیمه نظر انجمن داروسازان را جویا شود و بر اساس تفاهم نامه ای مشترک در این زمینه اقدام شود.اما تاکنون سازمان تامین اجتماعی نظرات خود را برما تحمیل کرده است، و به نظر من از رده خارج کردن داروهای عادی توسط سازمان های ذی ربط نوعی بی عدالتی اجتماعی است.
ما بیمه‌های ضعیف و ناتوانی داریم که یا به علت ضعف مدیریت یا نداشتن اعتبار، توان پوشش مناسب داروها را ندارند و به این واسطه موجبات نارضایتی مردم ،داروخانه ها و تامین کنندگان داروفراهم می‌شود. باید برای اقتصاد دارو و داروخانه چاره ای مناسب اندیشید.
در این شرایط هدفمندی یارانه ها مشکلات آنها را بیشتر کرده است؟
درقانون برنامه پنجم توسعه آمده است به خاطر حفظ مصالح مردم، یارانه داروها حذف نمی شود که ظاهرا به نفع مردم است اما اگر تمام این فرآیند را درنظر بگیریم به این نتیجه می رسیم که با این قانون تولیدکننده نمی تواند وظیفه خود را به نحو احسن انجام دهد و این اتفاق آرا م آرام می افتد.
در سال 89 افزایش نرخ مشهودی درصنعت داروسازی نداشتیم و با توجه به قانون هدفمندی یارانه ها و تاثیرات مستقیم و غیرمستقیم آن بر افزایش قیمتها نیز باز شاهد افزایش قیمتی در داروها نبودیم،با مطالعه اثرات هدفمندی یارانه ها به این نتیجه رسیدیم که به جز بخش توزیع، در تولید دارو نیز به طور مستقیم اثرات معناداری را شاهد نبودیم اما اثرات غیرمستقیم آن باعث شده صنعت داروسازی با مشکلات عدید ه ای روبه رو شود به طوری که در حال حاضر خریدهای خارجی ما که قبلا مد ت دار پرداخت می شد در حالحاضر مجبوریم نقدی پرداخت کنیم .اما در عوض دارو در قیمتی ثابت نگه داشته شده که این کارضربه به تولید می زند.
به عنوان رییس انجمن داروسازی فکر می کنید مشکلاتی که دارو سازان دارند چیست؟
این مشکلات در درجه نخست، مشکلاتی است که فارغ التحصیلان بعد از دوران تحصیل با آن مواجه هستند. بیشتر فارغ التحصیلان جذب داروخانه می‌شوند یا تلاش می کنند که داروخانه تاسیس کنند که با نداشتن سرمایه کافی، ناگزیر جذب فعالیت هایی غیر از حرفه خود می شوند.
متاسفانه حساسیت شغلی داروسازان در بین مردم و دولت ناشناخته است، حاصل تلاش داروسازان، تولید بیشتر داروهای مورد نیاز بیماران در داخل کشور است بطوریکه اکنون 97 درصد از داروها در داخل کشور تولید می شود.
داروسازان ایرانی در طول این سالها با بهره مندی از فناوری های پیشرفته توانسته اند داروهای بیماری های خاص را نیز تولید کنند.بنابراین دولت و بانک ها باید تسهیلاتی در اختیار آن دسته از داروسازان که قصد تاسیس داروخانه را دارند، قرار دهند تا این حرفه به دست افراد سودجو نیفتد. .در گذشته به علت کافی نبودن تعداد داروسازان، داروخانه‌ها به دست افراد غیر متخصص اداره می‌شد اما اکنون در خصوص تعداد داروسازان در کشور به حد خودکفایی نزدیک شده‌ایم.وضعیت فعلی داروخانه ها مانند 'چرخ در گل فرورفته' است، داروخانه‌ها در کشور از شرایط اقتصادی مناسبی برخوردار نیستند و این امر باعث افت سطح خدما‌ت‌رسانی به افراد و مراجعه‌کنندگان شده است.
دیرکرد پرداخت صورتحساب ازسوی بیمه‌ها، افزایش مالیات و هزینه‌های بالای داروخانه‌ها ازجمله مشکلاتی است که داروسازان با آن مواجه هستند، مسایل اقتصادی، انرژی و نیروی فکری داروساز را به عنوان یک فرد علمی تحت تأثیر قرار داده و موجب پایین آمدن بازده کاری و ارائه خدمات بهتر به افراد می‌شود. از تبعات حل شدن این مشکلات محدود کردن تعداد نسخه‌های هر داروخانه است که با این کار زمان و فضای مناسب برای ارایه خدمات بیشتر یک داروساز فراهم می‌شود و نظارت وزارت بهداشت هم مثمر ثمر واقع خواهد شد.
در حال حاضر دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تهران یکی از فعالترین مراکز آموزش دانشگاهی در ایران محسوب می شود. برنامه آموزشی دانشکده داروسازی امکان کسب دانش داروسازی برای دانشجویان این رشته را با استفاده از اساتید داروساز مطرح ایرانی فراهم کرده است، و فارغ التحصیلان این رشته با اطلاعات به روز دنیا در مقطع دانشگاهی تا بالاترین مقاطع آشنا می شوند ولی با خروج ازدانشگاه با موانع حرفه ای مواجه شده و آنجاست که رشته کاری خود را تغییر می دهند. معدود داروسازانی هستند که به جنگ با این موانع ادامه می دهند در حالی که اگر مسئولان به این رشته توجه بیشتری داشته باشند دور از ذهن نیست که صنعت داروسازی کشور به مرحله رقابت با کارخانجات داروسازی مطرح دنیا برسد اما این امر به اختصاص بودجه بیشتر برای پژوهش و نوآوری و از سوی دیگر تبلیغات گسترده و دنباله دار احتیاج دارد.
شاید به خاطر همین مشکلات است که داروخانه ها در کنار قفسه های دارو لوازم بهداشتی و آرایشی هم ارائه می کنند.چون برخی کاربران سوال دارند که چرا در داروخانه ها باید این مواد ارائه شود؟
بله چون داروسازان به دلیل کثرت مشکلات و از روی ناچاری قادر به ارتقای سطح خدمات‌دهی به مردم نیستند و مسئولان امر باید بیشتر به وضعیت داروخانه‌ها و خصوصا داروسازان کشور رسیدگی کنند تا میزان رضایت‌مندی افراد جامعه نیز درمقابل داروخانه‌ها بهبود یابد.اکنون برخی سازمان های بیمه گر در پرداخت مطالبات و نحوه بازرسی، رفتار مناسبی با داروخانه ها و پزشکان ندارند بطوریکه برخی داروخانه ها تا ماه ها مطالبات خود را دریافت نمی کنند. بنابراین داروخانه ها مجبورند برای تامین هزینه اجاره،حقوق کارمندان و هزاران چیز دیگر در کنار دارو این مواد را هم بفروشند.
منبع: خبرآنلاین - مریم صدرالادبایی- زهرا تالانی