مصدومانی كه در صف سی تی اسكن بیمارستان ناله می كنند
برانكاردهایی كه روی اكثر آنها مصدومان تصادم های رانندگی قرار دارند دو طرف راهروی منتهی به سی تی اسكن بیمارستان شلوغ دولتی را اشغال كرده است .
به جز بیماران یاد شده كه با آه و ناله روی برانكاردها دراز كشیده و انتظار می شكند چند نفری هم روی صندلی ها، بی صبرانه منتظر فرارسیدن نوبت شان برای سی تی اسكن هستند. با اكثر این بیماران، چه خوابیده و چه نشسته، یك یا دو نفر همراه بیقرار و به تنگ آمده نیز حضور دارد.
صدای پزشك متخصص رادیولوژی، هراز گاهی به گوش می رسد كه نام بیماری را از میان پرونده هایی كه روی میزش ولو كرده صدا می زند . در این میان خانم كهنسالی فراخوان می شود كه روی برانكارد خوابیده و از فرط بیمارای توان 'حاضر باش' گفتن ندارد .
دخترش به جای مادر جلوی در اتاق آقای دكتر می دود و می گوید : 'الان مادرم را می آورم . آقای دكتر صبر كنید آمدیم .'
زن جوان، به تنهایی و آنهم ناشیانه برانكارد را پس از اینكه چند بار آن را به در و دیوار راهرو می كوبد، وارد اتاق می كند و پیر زن نیز پس از هر بار برخورد برانكارد با دیوار، آة از نهادش بیرون می آید. بالاخره برانكارد كنار تخت سی تی اسكن توقف می كند.
دكتر از زن جوان كه در حال پاك كردن عرق پیشانی اش است، می خواهد تا بیمار را روی تخت ویژه سی تی اسكن بگذارد اما زن كه نیرویی برای بلند كردن مادرش ندارد به فكر چاره افتاده و از اتاق بیرون آمده و از همراهان بیماران دیگر ، درخواست كمك می كند .
دو مرد به كمك زن آمده و با سه شماره پیر زن بیمار را از برانكارد روی تخت سی تی اسكن قرار می دهند. زن هم از آنها تشكر می كند و رادیولوژیست نیز سی تی ر ا انجام می دهد .
پس از پایان كار این بار باید زن ، مادر پیر را دو باره جابجا كند . منتها این بار مادر را باید از روی تخت سی تی اسكن روی برانكارد قرار دهد . باز هم به بیرون از اتاق امده و با عذر خواهی فراوان ، دوباره از همراهان بیماران خواهش می كند تا او را كمك كنند كه البته آنها نیز این كار را برای زن انجام می دهند .
برانكارد پشت برانكارد است كه وارد اتاق می شود بعد خارج می شود . در بین این بیماران یك كارگر ساختمان با سر باندپیچی شده به چشم می خورد كه از شدت درد نای هیچ حركتی ندارد و زانوانش را داخل شكم جمع كرده است اما كسی در اطراف او به عنوان همراه نیست .
به او نزدیك می شوم و می پرسم :چند وقت است كه اینجا هستی ؟
* حدود یك ساعت و نیم !
* چرا نرفتی داخل ؟
* همراه ندارم . خودم هم نمی توانم از جایم تكان بخورم .
*اسمتان را بگویید تا من حداقل یك نفر را برای كمك بفرستم .
مرد ، اسم و فامیل خود را می گوید و من نیز آن اسم را به خاطر می سپارم تا شاید كاری بتوانم برایش انجام دهم . قبل از هر چیز به رادیولوژیست مراجعه می كنم: آقای دكتر این بیمار خیلی وقت است كه اینجاست !
* می دانم اما دست تنها هستم و می بینید كه كسی نیست تا كمك كند .
به رغم اینكه خودم كمر درد دارم از پله ها به زحمت بالا می روم و خود را به اتاق رییس بیمارستان می رسانم . رییس بیمارستان در دفتر كارش در حال صحبت با چند نفر از مراجعین است .
جلو می روم و می گویم : آقای دكتر یكی از بیماران تصادفی حدود یك ساعت و نیم است كه كنار در سی تی اسكن و در راهرو خوابیده است اما تاكنون هیچ پرستار یا كمك بهیاری نیست كه كارهای سی تی اسكن او را انجام دهد .
دكتر در حالی كه به نظر می رسد به تنگ آمده است می گوید :خودم می دانم .
با تعجب می گویم :خوب آقای دكتر یك نفر را بفرستید به آن مرد بیچاره كمك كند !
* می بینی كه نیرو نداریم . اسمش چیست ؟ یك نفر را می فرستم .
بالاخره آقای رییس یك نفر را برای بیمار یاد شده آنهم پس از یك ساعت و نیم می فرستد .
*******************
این ماجرا فقط در این بیمارستان وابسته به دانشگاه علوم پزشكی تهران نیست، آخرین روز های اسفند سال 90 با رییس ییمارستان لقمان ( از بیمارستان های تابعه دانشگاه علوم پزشكی شهید بهشتی ) مصاحبه ای دارم . دكتر ' امیدوار رضایی ' در حین صحبت هایش به تجهیز یك بخش جدید VIP در این بیمارستان اشاره می كند كه قرار است ماه اسفند به بهره برداری برسد و قول می دهد كه من را هم برای افتتاح این بخش خبر كند .
اسفند به پایان می رسد و فروردین هم در حال رخت بر بستن است با دكتر ' خوشكار ' قائم مقام دكتر رضایی تماس می گیرم و می گویم آیا VIP بیمارستان افتتاح شد؟
دكتر پاسخ می دهد ؟ خیر.
* چرا ؟ قرار بود VIP اسفند ماه افتتاح شود !
* نیرو نداریم .
اینجا نیز مشكل كمبود نیروی انسانی است. به همین راحتی بخش جدید و تازه تجهیز شده با 18 تخت بیمارستانی در بیمارستان لقمان آماده پذیرش بیمار است اما تا اطلاع ثانوی نمی تواند بیماری پذیرش كند .
'جدیدی' مدیر اداری این بیمارستان در این ارتباط در گفت و گو با خبرنگار ایرنا می گوید : برای راه اندازی این بخش حداقل به هشت پرستار، چهار كمك بهیار و شش نیروی خدماتی نیاز داریم .
به عبارت دیگر این بخش فقط به 18 نفر نیروی انسانی نیاز دارد تا بتواند به بیماران خدمات رسانی بهینه انجام دهد .
كمبود نیروی انسانی به ویژه پرستار و در پی آن عدم خدمات رسانی مناسب به بیماران در بیمارستان ها فقط مختص بیمارستان لقمان و بخش تازه تاسیس آن نیست بلكه تمام بیمارستان های دولتی با كمبود نیروی پرستار مواجه هستند كه دود ناشی از پیامدهای این كمبود نیرو در وهله نخست به چشم بیمار می رود .
چندی پیش، موافقت رییس جمهوری با ایجاد 15 هزار پست در وزارت بهداشت و استخدام 25 هزار نیروی جدید برای نظام سلامت كشور در شرایطی اعلام شد. استخدام این تعداد نیروی جدید در شرایطی است كه در زمان حاضر به ازای هر تخت بستری بیمارستانی نیم نفر پرستار داریم این در حالی است كه باید این میزان به 8 /1 پرستار برسد.
البته به گفته ' غضنفر میرزابیگی' رییس سازمان نظام پرستاری جمهوری اسلامی ایران سال گذشته نیز 23 هزار نفر به استخدام وزارت بهداشت درآمدند كه پرستاران 18 هزار نفر از این تعداد را شامل می شدند.
این حجم زیاد استخدام پرستار برای نظام سلامت حاكی از این مطلب است كه مسوولان نظام سلامت از هیچ تلاشی برای بهبود خدمات رسانی به مردم فروگذار نیستند. اما سوالی كه مطرح است این است كه آیا اگر فقط نیروی انسانی به بخش بهداشت و درمان تزریق شود مشكلاتمان در این بخش حل می شود؟
در این راستا دكتر 'سید علی بحرینی ' مدیر مركز آموزشی و درمانی لقمان به مشكل قدیمی بودن چارت تشكیلاتی بیمارستان ها اشاره می كند و می گوید: چارت تشكیلاتی بیمارستان ها سال ها است كه مورد بازبینی قرار نگرفته و قدیمی شده است.
دكتر بحرینی در این ارتباط به عنوان نمونه به بیمارستان لقمان اشاره می كند كه قدمت چارت تشكیلاتی اش به دهه 50 شمسی باز می گردد و می افزاید : هر چند این چارت ، قدیمی است اما بر اساس همین چارت نیز به ما نیرو نداده اند .
بحرینی، اظهار می دارد: بر اساس این چارت ، كل ردیف های موجود در بیمارستان 806 ردیف است كه از این تعداد 425 ردیف پرستاری داریم .
وی در پاسخ به سوالی مبنی براینكه آیا تمام 425 ردیف پرستاری در بیمارستان لقمان اشغال هستند؟ اظهار می دارد: متاسفانه از بین ردیف های پرستاری ، 261 ردیف آن خالی و بلا تصدی است به عبارت دیگر 261 پرستار بر اساس همین چارت قدیمی كم داریم.
به گفته وی مشكل، فقط به بلاتصدی بودن 39 درصد ردیف های پرستاری یا 75 درصد ردیف های پشتبانی باز نمی گردد ، بلكه یكی از مشكلات مهم این است كه چارت تشكیلاتی بیمارستان به ازای هر تخت بستری 8 /1 پرستار در نظر می گیرد این در حالی است كه بیمارستان به جز تخت های بستری ، بخش های متعدد دیگری دارد كه به عنوان بخش بستری به شمار نمی آیند اما دارای تخت هستند .
وی در توضیح این بخش ها می گوید: به عنوان نمونه در چارت تشكیلاتی بیمارستان، موضوع اتاق عمل لحاظ نشده است این در حالی است كه بیمارستانی همچون لقمان دارای 11 اتاق عمل است كه در این اتاق ها 60 نفر در حال خدمات رسانی به بیمار هستند . اما نه این اتاق عمل ها و نه این نیروها در چارت تشكیلاتی بیمارستان پیش بینی نشده اند .
وی در ادامه می گوید : اتاق عمل های یاد شده دارای 11تخت و 10 تخت ریكاوری هستند كه رویهم 21 تخت را تشكیل می دهند اما این تعداد تخت ، جزو 400 تخت بستری بیمارستان به شمار نمی آیند. بر اساس 400 تخت بستری هم باید 680 نیرو داشته باشیم كه این موضوع را هم فاقد هستیم.
وی می افزاید: این بیمارستان به جز تخت های اتاق عمل و ریكاوری، دارای بیش از 30 درمانگاه شامل درمانگاه جراحی، ارتوپدی، داخلی، چشم و جراحی اعصاب است كه تمام این درمانگاه ها به نیروی انسانی اعم از پرستار، بهیار، نگهبان و نیروی خدماتی نیاز دارد كه در چارت تشكیلاتی بیمارستان نیامده است.
وی در ادامه می گوید: بخش هایی همچون دیالیز با هشت تخت بستری و 10 نیروی انسانی و همچنین اورژانس كه 80 نفر در آن كار می كنند نیز جزو چارت بیمارستان نیستند تا به آنها نیرویی اختصاص داده شود و به طور كلی 55 تخت در بخش های مختلف بیمارستان لقمان موجود هستند كه جز تخت بستری نیستند و در چارت لحاظ نشده اند.
مدیر مركز آموزشی درمانی لقمان همچنین به رشد جزیره ای فضای فیزیكی بیمارستان نیز اشاره می كند و می گوید : هر كدام از بخش های تازه تاسیس این بیمارستان به تاسیسات و نیروی انسانی خاص خودش نیاز دارد كه این موضوع هم به چارت جدیدی نیاز دارد .
وی با بیان اینكه این بیمارستان در زمان حاضر كمبود 300 نیرو كه حدود 160 نفر آنان را پرستار تشكیل می دهند ، دارد به راه های جبران كمبود نیرو اشاره می كند و می گوید : اجباری كردن اضافه كار برای نیروها ، استفاده از نیروهای طرحی و دانشجو و همچنین نیروهای خارج از از بیمارستان از جمله بیمارستان های ارتش از جمله راه های جبران كمبود نیرو در بیمارستان است .
وی در عین حال به تامین حقوق این نیروها نیز اشاره كرد كه بیمارستان مجبور است 85 تا 90 درصد درآمدهای اختصاصی را صرف هزینه های پرسنلی داشته باشد .
این مقام مسوول در بیمارستان لقمان می افزاید : بر اساس قانون تامین هزینه حقوق و مزایای تمام پرسنل رسمی، قراردادی و پیمانی مراكز درمانی و بیمارستان ها می باید از منابع عمومی بودجه تامین شود و بر عهده دولت است .
وی در ادامه می گوید : این در حالی است كه حدود شش میلیارد ریال از درآمد اختصاصی بیمارستان كه باید صرف موضوعاتی از جمله تجهیزات و فضای فیزیكی مناسب بشود ،صرف جبران هزینه پرسنلی در بیمارستان می شود كه برخلاف قانون فوق، است .
وی همچنین تصریح می كند : در سقف مجوز های قانونی در قانون برنامه چهارم علاوه بر مجوز های قانونی كه وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشكی دارد ، مجلس مجوز جذب شش هزار نیروی جدید را در برنامه چهارم به وزارت بهداشت داد كه پرستاران 50 درصد این میزان را تشكیل می دهند اما متاسفانه این مجوز هنوز عملیاتی نشده است كه نتیجه آن به ضرر بیماران است .
بیمارستان های دولتی در حالی با كمبود شدید پرستار و همچنین سایر موارد نیروی انسانی مواجه هستند كه چندی پیش دكتر 'علی رضا زالی' معاون سازمان نظام پزشكی از ایجاد حدود 35 هزار تخت بیمارستانی تا پایان امسال در كشور خبر داد .
سوالی كه مطرح است این است كه بیمارستانی كه پس از چند ماه نتوانسته است برای 18 تخت جدید ، نیروی انسانی استخدام كند ایا می توان به راحتی برای 35 هزار تخت بیمارستانی كه تا پایان سال ایجاد می شوند ، نیرو جذب كرد ؟
این در حالی است كه خدمات رسانی در مراكز درمانی از جمله بیمارستان ها تابع مثلث تجهیزات، فضای فیزیكی مناسب و نیروی انسانی است كه با نبود یا ضعف یكی از اضلاع مثلث، كار خدمات رسانی به بیماران دچار مشكل می شود. شاید در زمان حاضر برای یك پزشك ، تجهیزات و فضای مناسب فیزیكی مهیا باشد اما آیا با نیم درصد پرستار می توان به بیمار رسیدگی كرد؟ ///////