معاون درمان وزیر بهداشت: در اداره بیمارستان‌ها سه «میم» مطرح است که باید با جدیت مورد توجه قرار گیرد؛ مدل، مدیریت و منابع. بیمارستان ها با این سه «میم» اداره می‌شوند که البته در هر سه مورد این حوزه ها با مشکل مواجه هستیم.........

در توضیح هر یک از موارد و راهکارهای مورد نظر مدیران جدید وزارت بهداشت مطالبی مطرح است که در ادامه متن تقدیم میگردد.........

متن کامل

سه "میم" معیوب در بیمارستان‌ها و راه حل خلاصی از آن

درگفت وگو با معاون درمان وزیر بهداشت

معاون درمان وزیر بهداشت ضمن تشریح وضعیت فعلی بیمارستان‌ها و چالش‌های موجود در ارایه خدمات درمانی، تدوین مدل بیمارستانی مستقل و پاسخگو را از راهکارهای برون رفت از بن بست‌های درمانی در بیمارستان‌ها خواند و از اقدامات در دست انجام برای تدوین این الگوی اداره بیمارستانی در وزارت بهداشت خبر داد

دکتر محمدحاجی آقاجانی با حضور در خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) ، ضمن بازدید از بخش‌های خبری به سه فاکتور و مولفه اصلی جهت اداره بیمارستان‌ها اشاره کرد و گفت: در اداره بیمارستان‌ها سه «میم» مطرح است که باید با جدیت مورد توجه قرار گیرد؛ مدل، مدیریت و منابع. بیمارستان ها با این سه «میم» اداره می‌شوند که البته در هر سه مورد این حوزه ها با مشکل مواجه هستیم.

وی در توضیح "مدل" اداره بیمارستان‌ها، گفت: در بیمارستان‌های کشور در بحث این سه «میم» با سه عدم تناسب مواجه هستیم؛ ابتدا عدم تناسب میان اختیارات و مسوولیت‌ها که به مدل اداره بیمارستان بازمی گردد. به این معنا که بیمارستان باید در مقابل مردم، رسانه‌ها و حاکمیت و نهادهای نظارتی پاسخگو باشد. حال سوال آن است آیا بیمارستانی که باید در مقابل همه پاسخگو باشد، برای اداره خود اختیارات لازم را نیز دارد؟ پاسخم به این سوال در حوزه بیمارستان‌های دولتی منفی است.

بیمارستان از صنایع بسیار پیچیده در دنیا

آقاجانی با بیان این که بیمارستان نیز یک صنعت است و در دنیا جزو صنایع بسیار پیچیده محسوب می‌شود، افزود: هر مدیری برای اداره امری چنین پیچیده و همچنین جهت پاسخگو بودن باید اختیار داشته باشد.

تدوین مدل بیمارستانی مستقل و پاسخگو در وزارت بهداشت

وی در پاسخ به این سوال که آیا اداره بیمارستانها به روش هیات امنایی می تواند اختیارات لازم را برای مدیران بیمارستانی به دنبال داشته باشد؟ گفت: بیمارستان‌های هیات امنایی یکی از راه حل های مشکل عدم تناسب میان اختیارات و مسوولیت‌ها در بیمارستان ها هستند. آنچه که اکنون وزارت بهداشت آن را دنبال می کند، تدوین مدلی است به عنوان بیمارستان مستقل و پاسخگو تا بیمارستان برای اداره خود اختیارات کافی داشته باشد. به این ترتیب بیمارستان می تواند جهت ارایه خدماتش منابع انسانی مورد نیازش را تامین، فرایندهای داخلی را تنظیم، قراردادهای لازم با تامین کنندگان خارج از بیمارستان را منعقد، برای ارتقای کیفیت خدمات برنامه‌ریزی کند و در یک کلام تمام امکانات اعم از منابع انسانی، مالی، فیزیکی و ... را مدیریت کند و به میزان اختیاری که دارد در مقابل جامعه و حاکمیت پاسخگو باشد.

ارایه 80 درصد خدمات بستری در 555 بیمارستان دولتی کشور

آقاجانی به وجود 900 بیمارستان در کشور اشاره کرد و افزود: 555 مورد از این بیمارستان‌ها، بیمارستان‌های آموزشی و درمانی بوده، زیرمجموعه دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور هستند و به شکل دولتی اداره می‌شوند. از طرف دیگر حدود 80 درصد خدمات بستری در کشور که البته پیچیده‌ترین و مشکل‌ترین خدمات نظیر جراحی‌ها و اقدامات تشخیصی بسیار پیشرفته و خاص از جمله پیوند اعضا و ... را شامل می‌شود در بیمارستان‌های دانشگاهی انجام می‌شود.

وی در این باره ادامه داد: بنابراین از آنجا که عمده خدمات بستری بویژه خدمات تخصصی و فوق تخصصی در بیمارستان‌های دولتی و دانشگاهی صورت می‌گیرد، نیاز است که این بیمارستان‌ها چابک شده و از اختیارات لازم برای تطبیق خود با نیازهای مردم برخوردار باشند؛ چرا که درغیر این صورت بی تردید نمی‌توانند نیازهای درمانی را تامین کنند.

وی در پاسخ به سوال ایسنا مبنی برآنکه آیا استقلال بیمارستان‌ها از بین رفتن وحدت رویه در ارایه خدمات را به دنبال نخواهد داشت؟ گفت: در این مدل اداره بیمارستانی، مهم آن است که خطوط اصلی روشن باشد. در وزارت بهداشت باید نقش حاکمیتی را توسعه داده و تصدی‌گری را کاهش دهیم. نقش حاکمیتی یعنی سیاستگذاری، برنامه‌ریزی و نظارت، اعتباربخشی و ارزشیابی مداوم؛ این موضوع وظیفه اصلی وزارت بهداشت است. برای آنکه وزارت بهداشت بتواند به این نقش خود عمل کند باید از تصدی‌گری خود بکاهد.

آقاجانی افزود: اگر وزارت بهداشت خود راسا بخواهد این 555 بیمارستان که 80 درصد خدمات بستری را ارایه می دهد، اداره کند و در کوچک‌ترین مسایل مدیریتی بیمارستان نقش آفرین باشد، اتفاقی می افتد که اکنون با آن مواجه هستیم. اگر بخواهیم جهت گیری مثبت و هم مسیر شدن بیمارستان‌ها در جهت سلامت مردم اتفاق افتد باید نقش تصدی‌گری وزارت بهداشت کم شده و نقش سیاستگذاری و نظارتی آن پررنگ تر شود.

وی تاکید کرد: بیمارستان باید واحدی مستقل شود، اما مستقل شدن در اداره داخلی به معنی جدا شدن از اهداف کلی تدوین شده برای بیمارستان نیست، بلکه بیمارستان بهتر می‌تواند در مسیر اهداف کلی تدوین شده، حرکت کند؛ چرا که واجد اختیار برای اداره داخلی است.

مدیریت بیمارستانی متناسب با علوم پزشکی کشور رشد نیافت

معاون درمان وزیر بهداشت عدم تناسب دوم در اداره بیمارستان‌ها را رشد نکردن مدیریت بیمارستانی متناسب با رشد علوم پزشکی کشور خواند و گفت: توسعه فراگیر و گسترده ای را در علوم پزشکی بویژه در علوم بالینی در سال های پس از انقلاب شاهد هستیم؛ به طوری که اکنون فاصله علوم پزشکی ایران با دنیای توسعه یافته اندک است و به طور جدی می توان ادعا کرد که تقریبا تمام امکانات، روش‌ها و ابزار تشخیصی - درمانی مورد استفاده دنیا در کشور ما نیز وجود دارد و به ندرت می‌توان بیماری را یافت که برای تشخیص و درمانش نیازمند اعزام به خارج از کشور باشد.

وی افزود: در سال گذشته و در شورای عالی پزشکی وزارت بهداشت کمتر از 50 پرونده نیازمند اعزام به خارج از کشور شناخته شد که البته این موارد از موارد بسیار خاص نظیر استفاده از برخی ابزارهای تشخیصی - درمانی است که ممکن است به سبب نادر بودن بیماری، در کشور ما وجود نداشته باشد. در مجموع پزشکی و پزشکان ایران در بسیاری از عرصه‌های بین‌المللی پزشکی حضور چشمگیری دارند.

آقاجانی ادامه داد: با وجود رشد پزشکی کشور پس از پیروزی انقلاب اما در علم مدیریت بیمارستانی با مشکل مواجه هستیم و مدیریت بیمارستانی کشور متناسب با علوم پزشکی کشور رشد نیافته است. این امر خلاء و شکافی میان رشد علوم پزشکی و مدیریت بیمارستانی ایجاد کرده است. بر این اساس به همین تناسب که علوم پزشکی پیشرفت کرد باید مدیریت بیمارستانی نیز از حالت سنتی خود خارج شده و بتواند به روز بیمارستان‌ها را مدیریت کرده و پاسخگوی خدمات پیشرفته پزشکی امروز باشد.

وی افزود: برای آن که بتوانیم بر این خلاء فائق آییم، باید مدیران‌مان را توانمند کنیم. به این منظور دانش، توانمندی ها و انگیزه مدیران بیمارستانی باید ارتقا یابد. تیم مدیریتی بیمارستان باید به دانش مدیریتی روز، مهارت‌ و انگیزه کافی مجهز باشند. سه فاکتور دانش، توانمندی همراه با انگیزه کافی می‌تواند بدنه مدیریتی بیمارستان‌های کشور را ارتقا دهند و بر این عدم تناسب دوم فائق آیند.

منابع؛ زخم کهنه درمان کشور

آقاجانی در توضیح «میم» سوم درحوزه اداره بیمارستان ها گفت: «میم» سوم همان منابع و زخم کهنه اداره بیمارستان‌ها و بخش درمان کشور است؛ به طوری که فاصله بسیار جدی میان منابع موجود و نیازهای حوزه درمان وجود دارد. البته این شکاف، شکافی است که در عرصه جهانی همه ملت‌های دنیا با آن روبرو هستند و همین مشکل بود که دولت آمریکا را برای دو هفته به تعطیلی کشاند.

وی در این باره ادامه داد: به نظر می‌رسد که در صحنه جهانی دائما فاصله میان منابع حوزه سلامت بویژه حوزه درمان و نیازهایی که روز به روز ایجاد می‌شود، در حال بیشتر شدن است. به عنوان مثال تغییر اپیدمیولوژی بیماری ها از بیماری‌های عفونی به سمت بیماری های غیرواگیر را شاهد هستیم. در این زمینه مشاهده می‌کنید که پیشگیری و درمان بیماری‌های عفونی در مقابل پیشگیری و درمان بیماری هایی نظیر دیابت، عروق کرنر و ... تا چه میزان ساده تر و ارزان تر است.

آقاجانی ادامه داد: در هر حال این اتفاقات در وضعیت بهداشت و درمان ملت‌ها افتاده و سازمان بهداشت جهانی نیز این خطر را حس کرده و از اوایل قرن بیست و یکم این هشدار را به کشورها داده که باید تدابیر لازم را در این زمینه اتخاذ کنند. یکی از بهترین تدابیری که سازمان بهداشت جهانی روی آن تاکید دارد، افزایش کارایی، اثربخشی و بهره روری نظام‌های ارایه خدمات درمانی است.

وی بر لزوم ترمیم منابع حوزه سلامت بویژه حوزه درمان تاکید کرد و ادامه داد: برای آنکه تا حدودی بر کمبود منابع غلبه کنیم باید اثربخشی و ضریب کارایی را افزایش دهیم. اما این موضوع تنها یک سوی داستان است و در سوی دیگر که بسیار اهمیت دارد باید منابع حوزه سلامت و به طور خاص حوزه درمان ترمیم شود. با وجود کاستی‌هایی که در کیفیت ارایه خدمات کنونی وجود دارد، منابع فعلی وزارت بهداشت و بیمه ها حتی تکافوی حفظ وضع موجود را هم ندارد.

--------------------------

پایان