بیمارستانها به عنوان بهترین نقطه هدف برای آموزش جامعه و پیشگیری
دکتر زهرا خزاعیپور روز دوشنبه در نشست خبری سمینار مدیریت بیمارستانی و تجهیزات پزشکی که در بیمارستان امام خمینی(ره) برگزار شد، افزود: برای ارتقای سطح دانش و مهارتهای تخصصی در زمینه مدیریت بیمارستانی و بالا بردن بهرهوری که رضایت کارکنان، بیماران و خانوادههای آنها را در پی دارد به عنوان روشی نوین و کارآمد بودیم که طرح مدیریت بیمارستانی با عنوان کایزن که در کشور ژاپن اثربخشی خوبی را داشته انتخاب کردیم. دبیر علمی سمینار مدیریت بیمارستانی و تجهیزات پزشکی افزود: این روش در حقیقت همان مدیریت بیمارستانی کشور آمریکاست که ژاپنیها آن را گرفته و با فرهنگ خودشان بومیسازی کردهاند و معنی لغوی این کلمه به مفهوم "تغییر به سمت بهبود مستمر" است. عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران به مزایای این طرح اشاره کرد و گفت: اگر مشکلی در بخش مدیریت بیمارستانی به وجود آید مرتب در این سیستم وضعیت موجود را پایش کرده، پس از پیدا کردن مشکل و راهحل اجرای آن نتیجه را ارزیابی میکند و این چرخه مرتب ادامه دارد. وی به تأثیر تجهیزات پزشکی و مدیریت صحیح بیمارستانی اشاره کرد و گفت: در مدیریت درست همواره باید از سلامت تجهیزات پزشکی اطمینان حاصل شود تا در مواقع اضطرار لنگ یک تجهیز نمانیم و دچار مشکل نشویم. خزاعی پور، آموزش صحیح برای کار کردن با تجهیزات پزشکی را یکی دیگر از نقاط حائز اهمیت برشمرد و افزود: گاهی اوقات پرسنل بیمارستانی طریقه کار کردن با یک دستگاه گران قیمت و تکنولوژی پیشرفته را نمیدانند و یا دستگاه برای یک قطعه کوچک کنار گذاشته میشود. وی توجه به بیمارستانهای ارتقا دهنده سلامت را یکی از نقاط هدف عنوان کرد و گفت: بیمارستانها بهترین مکان برای تعامل با جامعه هستند که میتوان آموزشهای لازم برای بهبود شیوه زندگی و پیشگیری از بیماری را از طریق کارکنان، بیماران و خانواده آنها به جامعه منتقل کرد.
دکتر زهرا خزاعیپور دبیر علمی سمینار مدیریت بیمارستانی و تجهیزات پزشکی
دبیر علمی سمینار مدیریت بیمارستانی و تجهیزات پزشکی با تاکید بر اینکه استفاده از تجربیات مدیریتی کشورهای دیگر و بومی کردن آن با توجه به فرهنگ ایرانی - اسلامی کمک شایانی به ارتقای کیفیت نظام مدیریتی ما میکند گفت: علم مدیریت روز به روز در حال پیشرفت است و هر روز دستخوش تغییرات و گسترش دامنههای علمی میشود، بنابراین در نظام مدیریتی پیشرفته باید به این تغییرات توجه کرد. خزاعی پور افزود: در نظام مدیریتی پیشرفته به کارکنان و ایجاد انگیزش در آنها و همچنین به نوآوریهایی که در زمینه مدیریت ظهور میکند، توجه خاصی میشود. اینکه ما بتوانیم از پیشرفتهای علم مدیریت در سایر نقاط جهان هم استفاده کنیم و در راستای بالا بردن کیفیت نظام مدیریتی خودمان از آن بهرهبرداری کنیم، نکته مثبتی است که این سمینار به دنبال تقویت آن است. وی درباره جایگاه مدیریت بیمارستانی علمی در ایران اظهار داشت: در زمینه مدیریت بیمارستانی و تجهیزات پزشکی، مدیران محققان و اساتید ایرانی به نحو دلگرمکنندهای در حال فعالیت هستند، البته ناگفته نماند ایجاد انگیزه و فراهم کردن بستر مناسب برای نوآوری هم میتواند کمک شایانی به ارتقای کیفیت نظام مدیریتی ما کند. امیدواریم کیفیت مدیریت را در تمام بیمارستانها افزایش دهیم. دبیر علمی سمینار مدیریت بیمارستانی و تجهیزات پزشکی با تاکید بر اینکه استفاده از تجربیات مدیریتی کشورهای دیگر و بومی کردن آن با توجه به فرهنگ ایرانی - اسلامی کمک شایانی به ارتقای کیفیت نظام مدیریتی ما میکند گفت: علم مدیریت روز به روز در حال پیشرفت است و هر روز دستخوش تغییرات و گسترش دامنههای علمی میشود، بنابراین در نظام مدیریتی پیشرفته باید به این تغییرات توجه کرد. وی ادامه داد: البته چالشهایی هم در این زمینه وجود دارد و در مقایسه با بیمارستانهای مختلف در سایر کشورهای جهان تفاوتهایی وجود دارد. در این سمینار از افرادی که تجربیات موفقی در زمینه مدیریت بیمارستانی در کشور داشتند، دعوت کردیم. همچنین از افراد صاحب نظر خواستیم تا مقالات خودشان را ارسال کنند. این سمینار به صورت پانلهایی با موضوعات مختلف برگزار میشود که با توجه به اهمیت برای هر بخش سه تا چهار سخنرانی وجود دارد. به گفته وی، استانداردهای مدیریت بیمارستانی، مدیریت منابع و تجهیزات پزشکی، مدیریت بیمارستانها در نظام سلامت کشور، الزامات و کاستیها، وظایف و شرایط متقابل کادر پزشکی و بیمار در مدیریت بیمارستانی، نقش راهبری دانشگاهها در مدیریت بیمارستانی علمی جامعهنگر، مدیریت بیمارستان از تئوری تا عمل، اعتبار بخشی و حاکمیت بالینی در مدیریت بیمارستانی، مقایسه مدلهای مختلف مدیریت بیمارستان، بیمارستانهای ارتقای دهنده سلامت، خیرین سلامت و مدیریت بیمارستانی در ایران از جمله محورهای موضوعی مورد بررسی در این سمینار هستند. خزاعی پور ادامه داد: ما خیرینی داریم که مایل هستند در زمینه احداث بیمارستان فعال باشند اما باید این اقدامات خداپسندانه در راه صحیح هدایت و از این منابع به درستی استفاده شود.
تمام مشکلات مدیریتی در بیمارستانها از زبان معاون وزیر بهداشت
معاون درمان وزیر بهداشت با بیان اینکه در حوزه مدیریت بیمارستانها با مشکلات متعدد مواجه هستیم، گفت: 90 درصد روسای بیمارستانها از دانش کافی برای مدیریت بیمارستانها برخوردار نیستند. دکتر محمد آقاجانی در سمینار مدیریت بیمارستانی و تجهیزات پزشکی، گفت: در حوزه مدیریت بیمارستانی با مشکلات متعددی مواجه هستیم. وی ساختار بیمارستانها را از مهمترین مشکلات در امر مدیریت بیمارستانی خواند و گفت: از مجموعه 900 بیمارستان کشور، 555 بیمارستان در حوزه وزارت بهداشت و مابقی به صورت عمومی غیردولتی، خیریه و خصوصی ارائه خدمت میکنند. در مجموع 80 درصد خدمات بستری در بیمارستانهای دولتی ارائه میشود. این در حالی است که ساختار اداره بیمارستانها و وزارت بهداشت با مشکلات زیادی مواجه است. معاون درمان وزیر بهداشت تاکید کرد: اختیارات لازم برای اداره بیمارستانها وجود ندارد. در حال حاضر اداره بیمارستانها به صفحه شطرنجی میماند که هر کدام از مهرههای آن را جایی تقبل کرده است به طوری که در برخی دانشگاهها مدیر بیمارستان و معاونت پشتیبانی دانشگاه، رئیس بیمارستان را رئیس دانشگاه، معاون آموزشی را معاون آموزشی دانشگاه، مدیر پرستاری را معاونت درمان و ... انتخاب میکند. این نوع اداره ناهمگون و عدم وحدت، مشکلات زیادی را در بیمارستانها ایجاد کرده است. در مجموع اختیارات چندانی در اداره بیمارستانها وجود ندارد.
طراحی بیمارستانهای مستقل و پاسخگو در وزارت بهداشت
وی افزود: پیش از این برای پوشش این امر بیمارستانهای هیات امنایی مطرح شدند که البته اجرای این طرح توفیقاتی هم به همراه داشت اما به دلیل برخی مشکلات حاشیهای، تعرفهای و برخی مباحث ساختاری مدت زیادی استمرار نیافت. در این حوزه وزارت بهداشت به دنبال طراحی بیمارستانهای مستقل و پاسخگوست تا علاوه بر فراهم کردن دسترسی مردم به خدمات لازم، بیمارستان چابکی لازم برای پیشبرد امور را نیز در اختیار داشته باشد. آقاجانی سیاستهای بالادستی را در وزارت بهداشت مورد اشاره قرار داد و گفت: رویکرد معاونت آموزشی در ادوار مختلف، توجه به بیمارستانهای آموزشی با توجه ویژه به بحث آموزش بوده است. معاونت پشتیبانی هم نگاهش به هزینههای درمانی است. معاونت درمان به بحث کیفیت درمان میپردازد.... و این عدم وحدت رویه در کیفیت کار بیمارستانها و نحوه اداره آنها تاثیرگذار خواهد بود.
90 درصد روسای بیمارستانها از دانش کافی برای مدیریت بیمارستان برخوردار نیستند
معاون درمان وزیر بهداشت افزود: از طرف دیگر توانایی و دانش مدیران بیمارستانها بسیار مهم است. این در حالی است که 90 درصد روسای بیمارستانها آموزشهای کافی جهت مدیریت را دریافت نکردهاند و از دانش کافی برای مدیریت بیمارستان برخوردار نیستند. برخی از این مدیران گاها به اجبار به این سمتها انتخاب میشوند. مکانیزم صحیحی برای انتخاب مدیران، تشویق، تنبیه و نظارت ارزشیابی وجود ندارد. تمام این موارد باعث میشود که در حوزه مدیریت بیمارستانها با مشکل مواجه شویم.
وی تشکیلات نیروی انسانی در بیمارستانها را مورد اشاره قرار داد و گفت: نیروی انسانی بر اساس تشکیلات بیمارستانها، لزوما نیاز بیمارستانها را پاسخگو نیستند. از چند سال گذشته طراحی تشکیلات نیروی انسانی بیمارستانها در وزارت بهداشت شکل گرفت و این امر سالیان سال استمرار یافت. در حال حاضر این ساختار به هیچ وجه نیازهای امروز را پاسخ نمیدهند. بیمارستانها ناچار شدهاند برای تامین نیازهایشان، نیروی انسانی را خارج از ساختار و تشکیلات به کار گیرند و همین امر مشکلاتی را به وجود آورده است.
معاون درمان وزیر بهداشت نحوه تخصیص منابع به بیمارستانها را مورد اشاره قرار داد و گفت: منابع بیمارستانها از دو محل تامین میشود؛ از ردیف بودجه عمومی که جهت تامین حقوق پرسنل رسمی و همچنین منابع عمرانی که البته بخش منابع عمرانی چند سالی است تحقق نمییابد و بخش دیگر از طریق ارائه خدمت و فروش خدمت به بیمهها حاصل میشود. در حال حاضر ترکیبی از این دو موضوع در بیمارستانها حاکم است.
آقاجانی افزود: بیمارستانهای حاکمیتی عمدتا باید با منابع حاکمیتی اداره شوند و بیمارستانهای بزرگ باید با سیستم درآمد اختصاصی اداره شوند. این در حالی است که اکنون همه بیمارستانها با ترکیبی از این دو روش اداره میشوند. در مجموع در حال حاضر بودجهریزی عملیاتی وجود ندارد و پرداخت پرسنل مبتنی بر عملکرد نیست. البته در سالهای اخیر حسابداری تعهدی در مدیریت بیمارستانها استقرار یافته که اقدام بسیار مثبتی است.
برونسپاریهای بخشهای بیمارستانی نیازمند بازنگری است
وی واگذاری بخشهای مختلف بیمارستانی به بخشهای غیردولتی را مورد اشاره قرار داد و گفت: به دلیل ناکارآمدی در حوزههای مختلف و عدم تامین منابع مورد نیاز، بیمارستانها ناچار شدهاند بخشهای مختلف شامل بخشهای بستری و حتی اتاقهای عمل و .... را به بخش غیردولتی واگذار کنند. اکنون نمیتوان پاسخ دقیقی به این سؤال داد که آیا این امر خوب بود یا بد؟ اما باید درک کرد که در شرایط حاد مهمترین راهکار برای برون رفت از مشکلات همین امر بوده است. البته این موضوع مشکلاتی هم ایجاد کرده و در برخی مراکز این برونسپاریها با آموزش تداخل پیدا کرده، پرداخت از جیب مردم افزایش یافته و کیفیت خدمات هم تحت تاثیر قرار گرفته است. در مجموع این برونسپاریها نیازمند بازنگری است.
آقاجانی تعرفههای تشخیصی درمانی را مورد اشاره قرار داد و گفت: عدم تناسب میان تعرفه خدمات درمانی و هزینههای بیمارستانی بار سنگینی را بر دوش بیمارستانها وارد کرده است. اقداماتی در جهت تعیین قیمت واقعی خدمات از گذشته شروع شده بود و امروز شاهد به بار نشستن آنها هستیم.
تائید قیمت تمام شده خدمات هتلینگ و ویزیت پزشکان از سوی بیمهها
معاون درمان وزیر بهداشت از تصویب قیمت تمام شده خدمات درمانی هتلینگ و ویزیت پزشکان در بخش دولتی در بیمهها خبر داد و گفت: مدلی که وزارت بهداشت برای محاسبه قیمت تمام شده خدمات هتلینگ و ویزیت پزشکان در بخش دولتی ارائه داده بود، چند روز گذشته به تائید سازمانهای بیمهگر، وزارت رفاه و سازمان نظام پزشکی رسید. این امر با پیگیریهای شبانهروزی وزارت بهداشت میسر شد.
وی در این باره ادامه داد: اجرای این امر میتواند بسیاری از مشکلات را کاهش دهد. البته تبدیل این قیمتهای واقعی به تعرفه در سال آینده نیازمند تامین منابع بیمههاست. اما در مجموع اینکه بیمهها پذیرفتند که رقم هتلینگ 48 هزار تومانی در اتاق سه تخته بیمارستانهای دولتی کاملا غیرواقعی است و تعرفه 118 هزار تومانی را برای آن پذیرفتن، دستاورد بسیار بزرگی است.
آقاجانی ناکافی بودن پوشش بیمه همگانی را عاملی دیگر در حوزه مشکلات بیمارستانها عنوان کرد و گفت: بسته پوششی بیمهها و همچنین عمق خدماتی که پوشش میدهند، کافی نیست. به طوری که امروز مردم به جای آنکه 10 درصد در بیمارستانهای دولتی فرانشیز بپردازند، بیش از 37 درصد فرانشیز پرداخت میکنند که دلیل روشن این امر هم عدم پوشش کافی بیمههاست. کم ارزش شدن دفترچههای درمانی مردم، ارائه دهندگان خدمات و مدیران بیمارستانها را گرفتار کرده است.
اعتباربخشی بیمارستانهای کشور کامل شد
معاون درمان وزیر بهداشت در عین حال بحث نظارت و اعتباربخشی در بیمارستانها را بسیار مهم ارزیابی کرد و گفت: در این زمینه نیازمند سیستم اعتباربخشی علمی، جامع، کارآمد و به روز هستیم. خوشبختانه تلاشهای ارزندهای در گذشته در این زمینه آغاز شده و امسال برای نخستین بار اعتباربخشی بیمارستانها انجام شد. اگرچه کاستیهایی در این زمینه وجود دارد، اما این کاستیها قابل رفع است. به عنوان مثال برای اعتباربخشی بیمارستانهای تک تخصصی با مشکل مواجه هستیم و این امر نیازمند بازنگری است. از طرف دیگر بوروکراسیها و کاغذبازیها کم شده و به عمق کیفیت خدمات، بیش از مستندسازی باید توجه شود.
دکتر سید حسن امامی رضوی رئیس سمینار مدیریت بیمارستانی و تجهیزات پزشکی
استقرار برنامه حاکمیت بالینی در بیمارستانها جهت ارتقای کیفیت خدمات
رئیس سیمنار مدیریت بیمارستانی و تجهیزات پزشکی اداره بیمارستانها را از پیچیدهترین مدیریتها خواند و گفت: جهت ارتقای کیفیت خدمات در بیمارستانها، برنامه حاکمیت بالینی و همچنین اعتباربخشی در بیمارستانهای سراسر کشور مستقر شده است.
دکتر سید حسن امامی رضوی در سمینار مدیریت بیمارستانی و تجهیزات پزشکی، گفت: بحث مدیریت بیمارستانی در مجموعه مدیریتی کشور از جمله مدیریتهای پیچیده به شمار میرود و تمام مدرسین علوم مدیریت اذعان دارند که پیچیدهترین سازمان، اداره بیمارستان است، چرا که در بیمارستان تنوع خدمات وجود دارد و موضوع سلامت انسان مطرح است. از طرف دیگر به نوعی قرار است سلامت در بیمارستان به بیمار بازگردانده شود.
وی افزود: مطالعات بیمارستانی زیادی در کشور صورت گرفته و رشتههای تخصصی خاص و برنامههای تحول و ارتقای کیفیت در کشور ارائه شده است و در مجموع مدلهای مختلف ارتقای کیفیت خدمات را در کشور تجربه کردهایم. در طول سالهای مختلف این مدلها در کشور ما مطرح بوده و در بیمارستانها تجربه شده است. اما چهار سال است که یک مدل نهایی برای ارتقای کیفیت بیمارستانها مطرح شده که این مدل همان حاکمیت بالینی است.
رئیس سیمنار مدیریت بیمارستانی و تجهیزات پزشکی ادامه داد: در حال حاضر حاکمیت بالینی در بیمارستانها نهادینه شده و حتی در تشکیلات وزارت بهداشت هم اداره مشخصی جهت حاکمیت بالینی در نظر گرفته شده است. همچنین مدل حاکمیت بالینی در برنامه پنجم توسعه و در سیاستهای کلان نظام سلامت مورد قبول واقع شده است. نقشه تحول نظام سلامت نیز بر برنامه حاکمیت بالینی تاکید ویژهای دارد. در مجموع این برنامه از سال 90 به اجرا گذاشته شده و امروز در تمام بیمارستانها برنامه حاکمیت بالینی مستقر است.
امامی رضوی، تغییر الگوی ارزشیابی بیمارستانها را از دیگر برنامهها خواند و گفت: به این ترتیب برنامه اعتباربخشی بیمارستانها از سال 91 به اجرا گذاشته شد و در حال حاضر در تمام بیمارستانها استقرار یافته است. به این ترتیب مدلهای مختلف ارتقای کیفیت خدمات در کشور مطرح شده است. ما از مدلهای جدید استقبال میکنیم. در این راستا با مرکز همکاریهای ژاپن در ایران و همچنین مرکز همکاریهای ژاپن در خاورمیانه همکاریهایی را داریم.
وی افزایش اطلاعات و دانش مدیران بیمارستانها را از اهمیت برگزاری چنین سمینارهایی خواند و گفت: نهایتا هدف از برگزاری چنین سمینارهایی آن است که نتیجه مناسب برای ارتقای کیفیت خدمات بیمارستانها و نهایتا رضایتمندی بیماران را داشته باشد.
رئیس سیمنار مدیریت بیمارستانی و تجهیزات پزشکی در پایان گفت: اگر تنها به ارتقای دانش فکر کنیم و تغییر نگرش در عملکرد ما اتفاق نیفتد، نتیجهبخش نخواهد بود. کیفیت خدمات در بیمارستانها انتهایی ندارد و باید تلاش کنیم خدمات را بهتر از دیروز انجام دهیم.
-------------------------------
پایان