اتوکلاوهای غیراستاندارد و عدم ضدعفونی تجهیزات آندوسکوپی
منشا بروزعفونت‌های مرگبار در کشور
عضو هیات مدیره انجمن کنترل عفونت با هشدار نسبت به تبعات کم توجهی برخی مراکز درمانی به استریلیزاسیون اصولی تجهیزات آندوسکوپی و استفاده از اتوکلاوها و روشهای غیراستاندارد کنترل عفونت در برخی مطب‌های دندانپزشکی و مراکز بیمارستانی تاکید کرد: اگر دستگاه‌های آندوسکوپی یا تجهیزات دندانپزشکی درست استریل نشوند، می‌توانند به راحتی باعث انتقال بیماری‌های خطرناکی مثل ایدز و هپاتیت از بیماران به مراجعان بعدی شوند.
مهندس محمد طهماسبی آمار خیره کننده مصرف بی‌رویه آنتی‌بیوتیک‌ها را از عواقب عدم کنترل عفونت‌ها در کشور عنوان کرد و گفت: بر اساس آمار رسمی سازمان غذا و دارو، میزان مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها از شش هزار و 500 میلیارد ریال در سال 90 به هشت هزار میلیارد ریال در سال 91 افزایش یافته است. حجم بالای آنتی‌بیوتیک مصرفی در ایران که معادل کل آنتی‌بیوتیک مصرفی در تمام اروپاست، زمینه‌ساز نگرانی جدی وزارت بهداشت و متخصصان عفونی کشور از پیدا شدن بیماری‌هایی است که به هیچ آنتی‌بیوتیکی پاسخ ندهد.
این متخصص تجهیزات پزشکی با اشاره نقش موثر این تجهیزات در بروز عفونت‌ها اظهار داشت: بر این اساس، استفاده از تجهیزات پزشکی استاندارد در تمامی بخش‌های استریلیزاسیون و کنترل عفونت اعم از دستگاه‌های شست‌وشو در رختشوی خانه بیمارستانها تا تجهیزات پیشرفته استریلیزاسیون و حتی سیستم‌های تصفیه هوا از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. استفاده از یک تجهیز استریل کننده غیر استاندارد یا نامناسب در استریلیزاسیون ملزومات اتاق عمل مانند این است که جراحی با دستان ضد عفونی نشده و آلوده اقدام به جراحی کند.
چرا آندوسکوپی، جزو عوامل خطر در مراکز انتقال خون شناخته می‌شود؟
طهماسبی با بیان این که علی‌رغم اقدامات و اطلاع‌رسانی‌های موثری که در این حوزه صورت گرفته همچنان نقاط ضعف‌هایی در این بخش مشاهده می‌شود، اظهار داشت: به دلیل کم توجهی برخی مراکز درمانی به کنترل جدی عفونت‌ها و استریلیزاسیون تجهیزات، انجام آندوسکوپی جزو عوامل خطر در مراکز انتقال خون شناخته می‌شود در حالی که باید تمام دستگاه‌های آندوسکوپی به آندوسکوپ‌شوی خودکار مجهز باشند که این الزام در وزارت بهداشت در حال پیگیری است.
خطرات استفاده از اتوکلاوهای غیراستاندارد در برخی مطب‌های دندانپزشکی
وی در ادامه با اشاره به ضرورت تجهیز مطب‌های دندانپزشکی به اتوکلاوهای کلاس B اظهار داشت: با وجود این الزام هنوز در برخی مطب‌ها از اتوکلاوهای کلاس N که تنها در ضد عفونی کردن وسایل فلزی غیر توخالی کاربرد دارند استفاده می‌شود. علاوه بر این در 30 درصد بخش‌های استریل مرکزی بیمارستانها از اتوکلاوهای گرویتی استفاده می‌شود که فقط قادر به استریل لوازم فلزی بدون پوشش هستند و اساسا استفاده از آنها در بخش‌های استریل مرکزی مجاز نیست.
اتوکلاوهای غیراستاندارد، عامل بروز سرطان در کادر بیمارستانی
دبیر اجرایی کنگره بین‌المللی «استانداردهای تجهیزات پزشکی و مواد حوزه کنترل عفونت و استریلیزاسیون» همچنین به مخاطرات استفاده از اتوکلاوهای اتیلن اکساید غیر استاندارد در برخی مراکز درمانی اشاره کرد که با توجه به آثار کارسینوژنی تجمعی مواد به کار رفته در آنها کاربردشان در بسیاری از کشورها ممنوع یا مشمول استانداردهای بسیار سختگیرانه شده است.
عضو هیات مدیره انجمن کنترل عفونت در ادامه عدم رعایت بهداشت محیط و سهل‌انگاری کادر درمان را از دیگر عوامل بروز عفونت های بیمارستانی عنوان کرد و گفت: شست‌و شوی دست‌ها از ابتدایی‌ترین ضرورت‌های قابل توجه کادر درمان است به طوری که در یک بخش ویژه، پزشکان و دیگر عوامل درمان باید پس از مراجعه به یک بیمار برای سر زدن به بیمار بعدی حتما دست خود را با وسایل شوینده استاندارد ضد عفونی کنند که سهل‌انگاری نسبت به این مساله در برخی مراکز و از سوی برخی پزشکان می‌تواند زمینه‌ساز بروز عفونتهای بیمارستانی باشد.
ضرورت استفاده از باند و گازهای استاندارد و تمیز
نایب رییس هیات مدیره انجمن متخصصین تجهیزات پزشکی کشور در ادامه با اشاره به این که بحث کنترل عفونت و استریلیزاسیون مختص تجهیزات پزشکی خاص نبوده و وسایل یک بار مصرف مورد استفاده در جراحی و درمان از قبیل باند و گاز نیز باید کاملا مشمول استانداردهای مرتبط با کنترل عفونت باشند، اظهار داشت: مساله‌ای که در زمینه محصولاتی مثل گاز و باند وجود دارد بحث تمیز بودن و پایین بودن بار آلودگی این قبیل ملزومات درمانی قبل از مرحله استریلیزاسیون است. برخی تولیدکنندگان و مصرف کنندگان با این استدلال که این قبیل محصولات پیش از استفاده در بیمارستانها و مراکز درمانی استریل شده و میکروب‌های آنها کاملا نابود می‌شوند به ضرورت استاندارد و تمیز بودن آنها در حین تولید و انتقال و نگهداری در بیمارستان بی‌توجهند در حالی که باید توجه داشت با وجود از بین رفتن قریب به اتفاق میکروارگانیسم‌های یک وسیله طی فرآیند استریلیزاسیون، اجساد و بقایای باکتری‌های کشته شده می‌توانند باعث بروز واکنش‌ها و التهابات شدید در بیمار شوند لذا ضرورت دارد بیمارستانها و مراکز درمانی در تهیه این قبیل محصولات دقت کافی داشته و حتما از محصولات استاندارد و مطمئن که بار آلودگی آنها به حداقل رسیده استفاده کنند.
-----------------------
پایان