یکی از شاخصه های ضعف مدیریت در کشور های در حال توسعه ٬ روش ازمون و خطا میباشد . این اصل نانوشته در کلیهء سطوح مدیریتی کشور ما نیز وجود دارد لیکن ٬ در بحث درمان دو چندان اثر گذار بوده است . درمان و درمانگری ٬ یک کار است و مدیریت بر امور درمانی کار دیگری است . از سطح یک درمانگاه کوچک تا بزرگترین بیمارستانهای کشور ما ٬ و از مدیران میانی خدمات درمانی تا ارشد ترین مسئولان درمانی کشور ما ٬ همگی مسئولین دارای یک تخصص مرتبط با درمان بوده و در کنار آن و البته به مرور و با تجربه و خطا و یا در بهترین شرایط ٬ با اموزش های سینه به سینه ٬ سعی میکنند تا امورات تحت سرپرستی خود را به سوی اهداف مشخص و یا غیر مشخص و البته به سختی بکشانند ؟!؟!................
معدود اشخاص اموزش عالی دیده در رشته های مدیریت خدمات درمانی ٬ نیز ٬ به دلایل بیشماری در این عرصه ٬ محلی از ارعاب برای عرض اندام ندارند . از جمله : عدم تطبیق محتوی دروس ایشان با واقعیات درگیر ٬ عدم کشش منطقی و نیز عدم همسوئی عناوین درسی ایشان با همدیگر ٬ ذات بسیار غیر ثابت مفاهیم و مشخصه های بیمارستانی در واحد زمان ٬ عدم رغبت جامعهء پزشکی به تبعیت سازمانی از غیر پزشکان ٬ گسترهء بسیار زیاد امورات فنی در تجهیزات و لوازم وتاسیسات و ابنیه و امورات اداری بیمارستانی که منجر به ناکارامد بودن نسبی یک نفر تحصیلکردهء صرف این رشته در مقابل حریفانی که حداقل در یکی از رشته ها مرجع علمی شده اند خواهدبود . . . فلذا ٬ در بازار کار، نسبت بکار گیری افراد ، در امور مدیریت درمان ٬ همواره با مدیران تجربی است ولا غیر....................
سایت تخصصی بیمارستان سازی در ایران ٬ با درک این واقعیت از سالهای دور تاکنون ، سعی در بالا بردن دانش عمومی وتخصصی بیمارستان داران فعلی کشور دارد ٬ و بر این باور است معطل ماندن ٬ برای گماردن مدیران کلاسیک خدمات درمانی ٬ دراین شرایط عملی نابخشودنی است................
از اولین مراحل اموزش برای تصدی امورات درمانی ٬ نگاه به اوضاع و روند خدمات درمانی در سایر کشور ها خواهد بود . بدین منظور و علی رغم فقر منابع ٬ در تلاشی کوچک ٬ سیستم و نظام های درمانی چند کشور را تا کنون در فولدر (دنیا و درمان) تقدیم شما بزرگواران کرده ایم و در ادامه ، مطلب زیر نیز تقدیم میگردد:................
بررسی سیستم درمانی و مراقبت های بهداشتی در کانادا
همه ساله بیش از ۲۵۰۰۰۰ تازه وارد کانادا را به عنوان خانه ی خود انتخاب می کنند؛ جایی که با شهرتش در اقتصاد قوی، سیستم آموزشی عالی و سیستم مراقبت های بهداشتی رایگان و عمومی اش افراد را جذب خود می کند. هر چند ریشه ی آنچه به عنوان سیستم فدرال بیمه های درمانی به آن اشاره می شود، به اوایل قرن بیستم برمی گردد، این اعلامیه ی بهداشت و درمان کانادا در سال ۱۹۸۴ بود که دسترسی تمام افراد کانادا را به بودجه ی عمومی سیستم بهداشت و درمان تضمین کرد. این به آن معناست که کانادایی ها (و همچنین کسانی که اقامت دائم دارند) می توانند برای معاینات و یا رفع نگرانی های مربوط به سلامتی خود به رایگان به دکتر مراجعه کنند (دکترها به دولت صورت حساب ارائه می کنند). افراد می توانند به متخصصان مراجعه کرده و برای بیماری هایشان تحت درمان و یا جراحی قرار بگیرند. تبلیغات در پایین ترین سطح نگه داشته شده اند و هزینه ها از طریق مالیات بر درآمد پرداخته می شود. به استثنای British Columbia که به صورت ماهیانه یک حق بیمه ی ثابت مقرر می کند (افراد با درآمد پایین از این قانون مستثنی بوده و یا مقدار کمتری پرداخت می کنند و وجوه به هیچ وجه قابل استرداد نیستند).
اجزای اساسی مراقبت های بهداشتی در کانادا
آنچه پوشش داده می شود: تقریبا تمامی اجزای اساسی مراقبت های بهداشتی -که شامل مراجعه به پزشکان مراقبت های اولیه، متخصصان و همچنین خدمات بیمارستانی می شود- پوشش داده می شوند.
آنچه پوشش داده نمی شود: این موضوع در هر استانی متفاوت است اما معمولا دندانپزشکی و چشم پزشکی پوشش داده نمی شوند. جراحی زیبایی و بعضی از جراحی های انتخابی (که واجب نیستند) ضروری تشخیص داده نمی شوند. مزایای دارویی فقط شامل حال افراد مسن، معلول و یا کم درآمد می شود.
چگونه برای بیمه ی بهداشت و درمان عمومی درخواست بدهیم: به محض آنکه به کانادا رسیدید، برای کارت بیمه ی بهداشت و درمان درخواست بدهید. فرم های آن را می توانید در مطب پزشکان، بیمارستان ها، داروخانه ها و سازمان های مهاجرتی بیابید. مدارک مورد نیاز شامل کارت شناسایی و تاییدیه ی اقامت دائم می باشد. در برخی استان ها (Ontario، British Columbia، Quebec و New Brunswick) سه ماه دوره ی انتظار برای اِعمال پوشش باید طی کنید.
هزینه: مردم کانادا برای خدمات بهداشتی-درمانی بطور مستقیم هزینه پرداخت نمی کنند بلکه از طریق مالیات های دولتی مبلغی می پردازند (به استثنای British Columbia که شما آنجا حق بیمه ی ماهانه پرداخت می کنید). هنگامی که به خارج از استان خود مسافرت می کنید، احتمالا نیاز است که برای دریافت خدمات مشابه، بیمه ی خصوصی بهداشت خریداری کنید. تازه واردان همچنین نیاز است برای دریافت خدمات در آن دوره ی سه ماهه ی انتظار، بیمه ی خصوصی بهداشت خریداری کنند.
جایگزین ها: در بعضی استان ها، می توانید برنامه های مکمل خصوصی خریداری کنید بمنظور کمک هزینه در زمینه ی مراقبت های مربوط به دندان و چشم و دیگر درمان هایی که در زمره ی مراقبت های اولیه لحاظ نشده اند. بعضی کارفرمایان همچنین -به عنوان مزایا- به کارگرانشان کمک هزینه ای برای برنامه های درمانی کلی ارائه می دهند.
Janie Brown، مدیر اجرایی انجمن Callanish، یک سازمان غیر انتفاعی در ونکوور که به مبتلایان به سرطان و خانواده هایشان کمک می کند، بیان کرد: "روی هم رفته ما در کانادا، در مورد سیستم مراقبت های بهداشتی بسیار خوش شانس هستیم". Brown کار در پیشه ی مراقبت های بهداشتی در کانادا را پس از مهاجرت از انگلیس در سال ۱۹۷۴ شروع کرد. وی اضافه کرد: "ما به ازای آنچه سالانه دریافت می کنیم، پول زیادی نمی پردازیم و من فکر می کنم آنچه که در مقابل این پول می گیریم بسیار قابل توجه است". Brynn، یک پرستار دارای پروانه ی رسمی در اونتاریو (Ontario)، شور و شوق Brown را نسبت به سیستم مراقبت های بهداشتی کانادا با ما مطرح می کند: "من مدافع مراقبت های بهداشتی رایگان هستم و معتقدم این موضوع باید جزء اساسی ترین نیازهای بشر تلقی شود".
سیستم مراقبت های بهداشتی کانادا نسبت به سیستم های خصوصی متفاوت است. سیستم های خصوصی مثل ایالات متحده که در آن بیش از ۳۷ میلیون نفر بدون بیمه ی خدمات درمانی هستند و بیشتر از ۵۳ میلیون نفر بدون بیمه ی کافی هستند به این معنا که در مواقع بیماری های جدی، به اندازه ی کافی تحت حمایت قرار نمی گیرند. طبق یک نظرسنجی که زیر نظر مرکز تحقیقات Nanos انجام گرفت، اکثریت کانادایی ها (۹۱ %) با Brown و Brynn موافقند و سیستم مراقبت های بهداشتی کانادا را به سیستم خصوصی ترجیح می دهند.
سیستم مراقبت های بهداشتی کانادا هنوز عاری از خطا نیست. نگرانی های دسترسی، کیفیت مراقبت ها و قیمت بالای سرویس هایی که شامل این سیستم نمی شوند، از رایج ترین انتقادات است. برای تازه واردان، این موارد به واسطه ی ناآشنایی با سیستمی که احتمالا از نظر فرهنگی یا زبانی نسبت به نیازهایشان حساس نیست، پیچیده تر است.
Assan Rasheed که نیاز به خدمات دندانپزشکی داشته است می گوید: "هنگامی که من به کانادا آمدم، درمورد دسترسی به مراقبت های بهداشتی مشکل داشتم. سیستم گیج کننده بود و به خاطر اینکه ویزیت دندانپزشک در سیستم لحاظ نشده بود، مجبور بودم هزینه را از جیب خودم پرداخت کنم".
موقعیت Assan منحصر بفرد نیست. تازه واردان زیادی هستند که مشکلات جست و جو در سیستم و پرداخت هزینه هایی که در سیستم لحاظ نشده را تجربه کرده اند. این پرسش مطرح می شود که: آیا سیستم مراقبت های بهداشتی کانادا همان اندازه رایگان و عمومی است که شهرت بین المللیِ آن می گوید؟
چقدر رایگان است؟
بر اساس نسخه ی سال ۲۰۱۲ "هزینه ی بیمه عمومی مراقبت های بهداشتی" که توسط موسسه ی محافظه کار Fraser منتشر شد، یک خانواده ی متوسط ۴ نفره ی کانادایی مبلغ ۱۱۴۰۰ دلار برای بیمه ی مراقبت های بهداشتی، مالیات می پردازد. Esmail Nadeem ، شخصی که در نوشتن این گزارش همکاری کرده است، می گوید: "باور گسترده ای وجود دارد مبنی بر اینکه مراقبت های بهداشتی در کانادا رایگان است. ولی اینگونه نیست".
طبق این خبر هزینه ی مراقبت های بهداشتی به مرور زمان –با نرخی بیش از مخارج دیگر- در حال افزایش است، مخارجی مانند لباس، غذا و مسکن. و این هزینه ی رو به رشد الزاما به معنای دریافت خدمات بهتر نیست که البته این موضوع از استانی به استان دیگر متفاوت است. افراد مقیم Quebec و Ontario بهترین خدمات را در ازای پرداخت این هزینه دریافت می کنند. در حالیکه در Saskatchewan ،Prince Edward Island ، Newfoundland و Labrador بدترین خدمات ارائه می شود. این گزارش ۴ جزء را در اندازه گیری خود دخالت داده است که شامل مفید بودن خدمات، استفاده از خدمات، دسترسی به خدمات و عملکرد بالینی می شود.
و این فقط برای مورد هایی است که به عنوان خدمات مراقبت های بهداشتی لازم و اساسی در نظر گرفته شده اند مانند ویزیت های پزشک خانواده، جراحی ها و درمان در بیمارستان. هر چند گاهی یارانه تعلق می گیرد اما خدمات دیگر مانند دندانپزشکی، اتاق های خصوصی بیمارستان و داروهای تجویزی رایگان نیستند.
مواردی که بر اساس مکان زندگی شما حمایت می شوند یا نمی شوند. هر استان یا محدوده ای، برنامه های مراقبت بهداشتی مخصوص خود را دارد. برای مثال، هر چند تمام طرح های استان ها هزینه های درمان های روانی را می پردازند اما تنها ۴ استان هزینه های درمانی یک روانکاوی کلاسیک به سبک فرویدی را تقبل می کنند. ۸ استان هزینه ی وازکتومی یا بستن لوله های رحمی را می پردازند اما فقط ۴ استان روش معکوس آن را یعنی کسی که تغییر عقیده می دهد و می خواهد فرزندان بیشتری داشته باشد، حمایت می کنند. بعضی استان ها مانند British Columbia برنامه های دولتی دارند که برای داروهای تجویزی، یارانه هایی بر اساس درآمد مشخص می کنند.
نگرانی های دسترسی
علی رغم اینکه دولت کانادا از سال ۲۰۰۲ مبلغ ۵.۵ میلیارد دلار به منظور کاهش زمان انتظار، سرمایه گذاری می کند، لیست های انتظار برای خدمات مراقبت های بهداشتی هنوز دغدغه ی افراد زیادی است.
دکتر Brian Day مشهور در نیویورک تایمز بیان کرد: "اینجا کشوری است که سگ ها می توانند در عرض کمتر از یک هفته عمل جایگزینی مفصل ران انجام دهند و انسان ها باید دو یا سه سال منتظر بمانند". Day رئیس و مدیر مرکز جراحی بحث برانگیز Cambie در ونکوور است؛ جایی که مراقبت های خصوصی مبتنی بر هزینه برای خدماتی که از قدیم تحت سیستم مراقبت های بهداشت عمومی بوده ارائه می دهد. ائتلاف بهداشت کانادا در پاسخ اشاره می کند اگر صاحبان سگ ها قادر به پرداخت هزینه نباشند، سگ ها وارد لیست انتظار می شوند و اینکه "دسترسی به مراقبت ها نباید بر اساس توانایی پرداخت هزینه باشد".
Lorne، یکی از ساکنان British Columbia، پس از مراجعه به یک متخصص، ۴ ماه برای عمل جایگزینی مفصل ران منتظر ماند؛ مدت زمانی بیشتر از مدت معمول که ۱۰ هفته تعریف شده است. وی می گوید: "من مشکلی نداشتم که در لیست انتظار قرار بگیرم. دکترهای خوبی داشتم و درمان هایی که دریافت کردم واقعا خوب بودند".
Brynn، پرستار دارای پروانه ی رسمی، معتقد است که موضوع انتخابی است: "یا پول بیشتری می پردازید و زودتر ویزیت می شوید یا در غیر این صورت مدت بیشتری صبر می کنید".
بر اساس مطالعه ای که توسط صندوق مشترک المنافع انجام شد، تنها ۲۲% از پزشکان کانادایی این احتمال را می دادند که یک بیمار بتواند برای یک روز بعد وقت ملاقات بگیرد. این رقم کمترین درصد در بین ۱۰ کشور تحت مطالعه بود! پزشکان خانوادگی کانادایی نیز خبر از رتبه ی دوم در لیست طولانی ترین زمان انتظار برای دیدن یک متخصص دادند و کانادا از نظر ارائه ی مراقبت های بعد از ساعت کاری و زمان لازم برای تشخیص بیماری، مقام دوم از آخر را دارد.
Brown می گوید: "من درمورد لیست های انتظار بیشتر از رسانه ها انتقاد می شنوم تا از بیماران". وی اشاره می کند که در موقعیت هایی که واقعا اضطراری هستند، بیماران سریعا ویزیت می شوند: "به این صورت، من فکر می کنم که این سیستم بسیار خوبی است".
Rua Mercier معتقد است زمان های انتظار بخشی از روند دست یابی به خدمات در یک جامعه است. وی می گوید: "وقتی مردم در یک جامعه قادر به دسترسی به خدمات نیستند و فقط اجازه ی دسترسی به مراقبت های فوری را دارند، بیماران ناچار به سمت موقعیت های اضطراری می روند که این روند، سیستم را مسدود می کند.
"تعداد زیادی از افراد با وجود داشتن سرماخوردگی و تب به قسمت اضطراری می روند" ؛ این نظر Ian، یک مهاجر استرالیایی است که می گوید: "سیستم مراقبت های بهداشتی کانادا مورد سوء استفاده قرار گرفته است".
یک مشکل دیگر، در دسترس نبودن خدمات برای بعضی بیماری ها واختلالات است. Brown معتقد است این موضوع بویژه برای بیماری های مزمن مانند آرتروز و مسائل مربوط به بهداشت و سلامت روان مضر است. وی می گوید: "به نظر می رسد افراد برای این روند ها مدت زمان بیشتری به انتظار می نشینند. دریافت کمک برای موارد افسردگی و اختلالات اضطرابی غیر ممکن است. گمان نمی کنم تعداد زیادی از افراد میزان مراقبتی را که درمورد نظام سلامت و روان نیاز دارند، دریافت کنند". عدم دسترسی به خدمات سلامت روان، یک نگرانی جدی برای مهاجران محسوب می شود؛ افرادی که احتمالا در کشور خودشان آسیب های روحی دیده اند و در تطبیق خود با یک کشور جدید مشکلاتی دارند.
کیفیت مراقبت ها چگونه است؟
جدا از موضوع دسترسی، برخی از متخصصان درمان، نگرانی هایی بابت کیفیت درمان دارند؛ کیفیتی که توسط استاندارد های فدرال تعیین می شود. Brown باور دارد که کیفیت مراقبت در اولویت قرار ندارد. وی می گوید: "روی هم رفته فکر می کنم کیفیت مراقبت ها در مقایسه خیلی ضعیف و حتی در حال بدتر شدن است اما کیفیت حمایت بحران در موقعیت های اورژانسی بهتر می باشد.
او اظهار داشت: "هنگامی که در یک بیمارستان پذیرش می شوید، مراقبت های شخصی کمی وجود دارد. پرستاران اغلب دور از بالین هستند. در واقع آن ها اغلب به داروها و طرز مصرف آن ها می پردازند. فکر می کنم این تغییری است که طی ۱۰-۱۵ سال اخیر رخ داده است". وی اضافه می کند: "بجای آنکه یک بیماری از دیدی جامع بررسی شود، مراقبت های بهداشتی بر ناخوشی و ظاهر بدن تمرکز دارند".
در یک نظرسنجی که توسط Harris/Decima در سال ۲۰۰۹ صورت گرفت، کانادا از نظر کیفیت مراقبت های بهداشتی با اختلاف کمی بعد از ایالات متحده رتبه بندی شد. ۳۶% از کانادایی ها کیفیت مراقبت های بهداشتی را "عالی" برآورد کردند که این رقم در آمریکا به ۴۰% می رسید.
Brown عقیده دارد که رابطه ی بین بیماران و متخصصان مراقبت های بهداشتی به علت افزایش بیش از حد حجم کار، خراب شده است. او می گوید: "موضوع پول است. پرستاران گران بها تر از دستیارانشان هستند و از آن ها انتظار می رود در وضعیت سخت بیمار، کار بیشتری انجام دهند".
چالش های فرهنگی
مهاجران کانادایی در رابطه با سیستم مراقبت های بهداشتی با موانع بیشتری رو به رو هستند. این موانع می تواند ناشی از ضعف در زبان، عدم درک چگونگی روش کار سیستم و یا داشتن توقعات مختلف از مقوله ی مراقبت باشد.
Brown بیان می کند: "موضوعی که من شخصا دریافتم، نبودِ مترجم است". مهاجرانی که انگلیسی صحبت نمی کنند، به هنگام دریافت مراقبت های بهداشتی، تمایل دارند که به اعضای خانواده شان تکیه کنند. با وجود اینکه ۲۰% از کانادایی ها زبانی غیر رسمی را به عنوان زبان مادری خود صحبت می کنند، Brown معتقد است کمبود مزمن مترجم احساس می شود. او می گوید: "این مشکل بزرگی در سیستم مراقبت های بهداشتی است. چگونه می توانید مراقبت های بهداشتی آماده کنید وقتی قادر به فراهم کردن چند مترجم نیستید؟"
Brynn با او موافق است. در طی یک معاینه، وی با خانواده ای از خاور میانه برخورد کرد که بچه ی کوچکی داشتند. مادر اصلا انگلیسی صحبت نمی کرد و انگلیسی پدر خانواده هم بسیار ضعیف بود. Brynn می گوید: فراهم کردن مراقبت مشکل بود. خانواده همچنین از خدمات در دسترس، اطلاع چندانی نداشتند که این موضوع انتخاب آن ها را بسیار محدود می کرد. برای من نیز این قضیه مانع بزرگی است.
مانع دیگر برای مهاجران، دسترسی به درمان های سنتی است. اگر ارائه دهنده ی مراقبت های بهداشتی با فرهنگ آن شخص آشنا نباشد، ممکن است درمانی را پیشنهاد بدهد که با باورهای سنتی، شیوه ها و سنت های آن شخص همخوان نباشد.
Brown می گوید: کانادا مشخصا روش بخصوص خود را در مراقبت دارد که الزاما در همه ی فرهنگ ها کاربرد ندارد. این واقعا به شخص تازه وارد بستگی دارد که کنترل روند مراقبت را به دست بگیرد، در مورد سیستم اطلاع کسب کند و از منابع در دسترس که در سازمان های مهاجرتی یافت می شوند استفاده کند؛ منابعی که می توانند به تازه واردان کمک کنند تا با سیستم مراقبت های بهداشتی بهتر آشنا شوند.
Assan افرادی که تازه مهاجرت کرده اند را تشویق می کند تا از این خدمات استفاده کنند. علی رغم این تفکر که سیستم دندانپزشکی نیز باید تحت پوشش مراقبت های بهداشتی عمومی باشد، وی معتقد است کانادا یکی از بهترین سیستم های مراقبت بهداشتی را در جهان دارد: "در کل این سیستم خوبی است و احساس می کنم من خوش شانسم که جزئی از این سیستم هستم".
-----------------------
پایان