گردشگری سلامت اعضای اکو، ظرفیتی مغفول مانده
گردشگری سلامت یکی از بخش های مهم و پردرآمد صنعت گردشگری است که بر اساس آمارهای جهانی، گردشگری سلامت در سال 2012 میلادی یکصد میلیارد دلار درآمد داشته است.
این صنعت در سال 2010 میلادی 40 میلیارد دلار درآمد کسب کرده بود که روند رو به رشد صنعت گردشگری سلامت را نشان می دهد و از این رو کارشناسان انتظار دارند که میزان گردش مالی ناشی از آن در آینده به 200 میلیارد دلار افزایش یابد.
نگاهی به توانمندی های جمهوری اسلامی ایران در حوزه پزشکی حاکی است که حضور پر تعداد پزشکان متخصص، وجود مراکز بهداشتی و درمانی مجهز و همچنین پایین بودن قیمت تمام شده خدمات بهداشتی و درمانی در مقایسه با دیگر کشورها می توانند به عاملی برای ترغیب گردشگران درمانی به ایران شوند.
در این میان پایین بودن هزینه های درمان در ایران در مقایسه با کشورهای اروپایی و آمریکا حتی سبب شده تا بسیاری از ایرانیان مقیم خارج از کشور تمایل داشته باشند بیماری ها و مشکلات پزشکی خود را در جریان سفر به ایران درمان کنند.
همچنین همه ساله گردشگران بسیاری از کشورهای حاشیه خلیج فارس، افغانستان، پاکستان، ترکمنستان و کشورهای آسیای میانه برای استفاده از خدمات درمانی و پزشکی به ایران سفر می کنند.
درمان و انجام جراحی پیوند اعضا به خصوص کبد، جراحی های مختلف چشم، جراحی های ارتوپدی و تعویض مفصل زانو، دندانپزشکی و جراحی های زیبایی از جمله خدمات پزشکی در ایران است که گردشگران سلامت را به سفر به ایران ترغیب می کند تا با هزینه ای کمتر، از این امکانات درمانی استفاده کنند.
مروری به وضعیت درمانی و پزشکی کشورهای حوزه آسیای میانه و خاورمیانه نشان می دهد برخی از این کشورها با وجود آن که فاقد امکاناتی چون برخورداری از پزشکان متخصص و پایین بودن هزینه تمام شده خدمات درمانی هستند اما با برنامه ریزی توانسته اند درآمد قابل توجهی از این راه کسب کنند.
در این میان شرایط پزشکی و درمان موجود در میان کشورهای عضو اکو نیز قابل توجه است؛ این کشورها با جمعیتی نزدیک به 500 میلیون نفر ظرفیت های خوبی برای اعزام گردشگر سلامت به ایران دارند که مسوولان می توانند به عنوان یکی از برنامه های میان مدت برای جذب گردشگر سلامت، نگاه ویژه ای به این منطقه داشته باشند.
اکو به عنوان یک سازمان اقتصادی منطقه ای و با 42 سال سابقه، اکنون 10 عضو دارد و علاوه بر ایران، ترکیه و پاکستان که بنیانگذاران آن هستند، کشورهای افغانستان، جمهوری آذربایجان، قزاقستان، ترکمنستان، قرقیزستان، ازبکستان و تاجیکستان نیز اعضای این سازمان به شمار می روند.
بر اساس اعلام ˈمحمدرضا کرباسیˈ دبیرکل اتاق بازرگانی اکو از چهار سال پیش تاکنون درآمد حاصل از گردشگری سلامت در ایران چهار برابر افزایش یافته و به رقم نیم میلیارد دلار رسیده است.
به گفته وی، چهار سال پیش درآمد گردشگری سلامت در ایران پنج برابر صادرات تجهیزات پزشکی و دارو بود که این رقم امروز به 10 برابر افزایش یافته است.
هرچند گردشگری سلامت در ایران در سال های اخیر روند رو به رشدی را طی کرده است اما با توجه به توانمندی های پزشکی در کشور، سهم ایران از درآمد جهانی این صنعت همچنان ناچیز است و تا رسیدن به نقطه مطلوب فاصله داریم.
آمار نشان می دهد در سال 2012 سهم کشورهای اسلامی از درآمد جهانی صنعت گردشگری سلامت تنها سه میلیارد دلار بود که ایران در این سال تنها 350 میلیون دلار از این صنعت درآمد کسب کرد و در رتبه 53 جهانی قرار گرفت.
هر گردشگر سلامت به طور میانگین برای کشور میزبان پنج تا 10 هزار دلار درآمد ارزی دارد در حالی که این رقم برای یک گردشگر عمومی نزدیک به هزار دلار برآورد می شود.
همچنین گردشگران سلامت علاوه بر استفاده از خدمات درمانی و پزشکی از دیگر خدمات کشورهای میزبان بهره می گیرند که خود می تواند عاملی برای پویایی و درآمد زایی اقتصاد این کشورها باشد.
دبیر کل اتاق بازرگانی اکو در این باره می گوید: در سال 2012 میلادی 55 میلیون گردشگر وارد کشورهای عضو اکو شدند که از این رقم ایران مقصد چهار میلیون گردشگر بود.
کرباسی از ایران و ترکیه به عنوان دو کشور فعال عضو اکو در زمینه گردشگری سلامت یاد کرد و افزود: ایران باید از این ظرفیت بیشترین بهره را ببرد و با بسترسازی های مناسب از جمله مراکز درمانی استاندارد و خدمات بیمه ای لازم به جذب بیشتر گردشگران سلامت اقدام کند.
وی گفت: بحث گردشگری سلامت از چهار سال پیش مطرح و با همت وزارت امور خارجه، ویزای گردشگری سلامت طراحی شد تا ورود این دسته از گردشگران برای بهره گیری از خدمات درمانی به ایران تسهیل شود.
کرباسی تاکید کرد: سال گذشته 10 هزار ویزای سلامت از طریق نمایندگی های جمهوری اسلامی ایران در کشورهای دیگر صادر شد و در تلاش هستیم با رفع موانع موجود ویزای سلامت با سهولت بیشتری برای متقاضیان صادر شود.
دبیر کل اتاق بازرگانی اکو می گوید: با توجه به اهمیت موضوع گردشگری سلامت در حوزه کشورهای عضو اکو قرار است نخستین کنفرانس گرشگری سلامت کشورهای عضو این سازمان اقتصادی از 27 مرداد به سه روز به میزبانی ایران در شهرستان رامسر برگزار شود.
بنا بر اعلام دبیرخانه این کنفرانس، ٧٤ عنوان مقاله به این همایش ارسال شده که بیشترین مقالات با 30 عنوان مربوط به معرفی ظرفیت های گردشگری سلامت استان مازندران است.
بهداشت و درمان، ارتباط با مشتری، فناوری ارتباطات و اطلاعات، اقتصاد، نیروی انسانی در گردشگری سلامت و گردشگری سلامت در کشورهای اکو محورهای مقالات ارسالی به این کنفرانس را تشکیل می دهند.
در این کنفرانس علاوه بر اندیشمندان ایرانی 70 میهمان خارجی از کشورهای آذربایجان، ازبکستان، افغانستان، تاجیکستان، ترکیه، پاکستان، ترکمنستان، قزاقستان و قرقیزستان حضور دارند.
تقارن برگزاری این کنفرانس با توجه به نگاه ویژه دولت یازدهم به بهره گیری از ظرفیت های صنعت گردشگری برای رونق اشتغال در کشور، امیدهایی را برای بهره گیری حداکثری از گردشگری سلامت در بین فعالان این بخش ایجاد کرده است.
ˈمسعود سلطانی فرˈ معاون رییس جمهوری و رییس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری می گوید که این سازمان با همه توان از رونق گردشگری سلامت حمایت می کند.
وی افزود: بیش از 30 گروه سرمایه گذار در بخش گردشگری سلامت بویژه برای ایجاد مکان هایی که علاوه بر ارایه خدمات درمانی به متقاضیان دارای امکانات اقامتی مناسب باشند، سرمایه گذاری کرده اند.
سلطانی فر با یادآوری درآمدزایی گردشگری سلامت اظهار داشت: گردش مالی گردشگری سلامت در جهان 150 تا 200 میلیارد دلار است که ایران نیز با توجه به ظرفیت های موجود در نیروی متخصص و زیربناها بخش بهداشت و درمان می تواند به مقصد گردشگران تخصصی بخش سلامت تبدیل شود.
معاون رییس جمهوری پایین بودن هزینه های درمانی در ایران در مقایسه با بسیاری از کشورهای اروپایی و حاشیه خلیج فارس را از نقاط مثبت رونق این صنعت عنوان کرد و گفت: در تامین تجهیزات تا حدودی با مشکل مواجه هستیم ولی می توان این زیرساخت ها را تامین کرد.
سلطانی فر از بیمارستان های رضوی مشهد، نمازی شیراز و دو مرکز در تهران و برخی بیمارستان های مرزی به عنوان مقاصد گردشگری سلامت در ایران یاد کرد.
رییس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گفت: تعرفه های درمانی در ایران 20 تا 30 درصد پایین تر از کشورهای اروپایی و عربی است و تخصص پزشکان ایرانی نیز در حد بالایی قرار دارد.
وی همچنین تاکید کرد: کارگروهی برای توسعه فعالیت های گردشگری سلامت میان سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، وزارت امور خارجه، وزرات بهداشت درمان و آموزش پزشکی و نظام پزشکی ایجاد شده و دبیرخانه آن در سازمان میراث فرهنگی مستقر است
معاون رئیس‌جمهوری و رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور گفت:
بیش از 30 گروه سرمایه‌گذار در بخش گردشگری سلامت و مسائل بهداشتی و درمانی به‌ویژه توریسم درمانی به‌منظور ایجاد اماکنی که هم سرویس درمانی و هم هتلینگ خوب داشته باشد، سرمایه‌گذاری کرده‌اند. مسعود سلطانی‌فر در خصوص توانمندی استان‌های کشور در گردشگری سلامت، از این بخش از گردشگری به‌عنوان صنعت پردرآمد در اقتصاد امروز یاد کرد. وی اضافه کرد: بر اساس آمارها، گردش مالی گردشگری سلامت در جهان 150 تا 200 میلیارد دلار است که ایران نیز با توجه به ظرفیت‌های موجود در نیروی متخصص و زیربناهای بخش بهداشت و درمان می‌تواند به مقصد گردشگران تخصصی بخش سلامت تبدیل شود. معاون رئیس‌جمهوری پایین بودن هزینه‌های درمانی در ایران در مقایسه با بسیاری از کشورهای اروپایی و حاشیه خلیج‌فارس را از نقاط مثبت رونق این صنعت عنوان کرد و افزود: در تامین تجهیزات تا حدودی با مشکل مواجهیم ولی می‌توان این زیرساخت‌ها را تامین کرد. سلطانی‌فر از بیمارستانهای رضوی مشهد، نمازی شیراز و دو مرکز در تهران و برخی بیمارستانهای مرزی به‌عنوان مقاصد گردشگری درمانی یا سلامت در ایران یاد کرد. رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اضافه کرد: تعرفه‌های درمانی در ایران حدود 20 تا 30 درصد پایین‌تر از کشورهای اروپایی و عربی است و تخصص پزشکان نیز در حد بالایی قرار دارد. سلطانی‌فر در پایان گفت: کارگروهی برای توسعه فعالیت‌های گردشگری سلامت میان سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، وزارت امور خارجه و وزارت درمان و نظام پزشکی ایجاد شده و دبیرخانه آن در سازمان میراث فرهنگی مستقر است.
استاندار مازندران از حضور ٧٠ میهمان خارجی از ٨ كشور در كنفرانس گردشگری سلامت کشورهای اکو در رامسر خبر داد. ربيع فلاح، استاندار مازندران با اعلام خبر فوق گفت: ٢٧ تا ٢٩ مرداد نخستين كنفرانس گردشگرى سلامت با هدف شناساندن قابليت‌هاى جالب توجه مازندران در خصوص گردشگرى و سلامت، با حضور كارشناسان نخبه‌اى از آذربایجان، ازبکستان، افغانستان، تاجیکستان، ترکیه، پاكستان، ترکمنستان، قزاقستان و قرقیزستان و میهمانان داخلی برگزار خواهد شد.
وی تاكيد كرد: مازندران به لحاظ نزديكى به پایتخت، 350 کیلومتر نوار ساحلی، سه فرودگاه، جذابيت‌هاى جنگلى، منابع درمانى طبيعى و... زمينه تبديل شدن به قطب گردشگری در ميان كشورهاى حاشيه درياى خزر و نيز عضو اكو را داراست و در اين كنفرانس توانمندى‌هاى استان در عرصه گردشگرى سلامت تبيين و تشريح خواهد شد. فلاح با اشاره به نگاه ويژه دولت تدبير و اميد به توسعه صنعت توريسم در ايران و اتخاذ سياست‌هاى راهبردى كارگشا در اين راستا، خاطرنشان كرد: مازندران در صورت فراهم‌آورى زيرساخت‌هاى لازم مى‌تواند بازويى توانمند در ارز آورى به كشور بدل شود كه همين كنفرانس بين‌المللى گوياى پتانسيل‌هاى اين مهم است.
استاندار مازندران از همكارى توامان بخش خصوصى و دولتى در برپايى باشكوه اين كنفرانس بين‌المللى تقدير كرد و آن را نويدبخش آغاز حركت‌هاى بزرگ در استان خواند. وى از همراهى اتاق اكو، اتاق بازرگانی، دانشگاه علوم پزشكى، معاونت برنامه‌ريزى استاندارى و سازمان ميراث فرهنگى، صنايع دستى و گردشگرى مازندران در خلق و برگزارى اين رويداد تقدير كرد. كنفرانس بين‌المللى گردشگرى سلامت ٢٧ تا ٢٩ مرداد در رامسر برگزار مى‌شود.
گردشگري سلامت نوعي مسافرت حداقل 24 ساعته است که علاوه بر تفريح، هدفي درماني نيز به همراه دارد و زمينه هاي فعاليت در اين حوزه را تا بهره گیری از چشمه های آب گرم معدنی، درمان بیماری های پوستی از طریق استفاده از آفتاب، رطوبت و خنکای جنگل و حتی عمل های جراحی و درمان به شیوه های سنتی را شامل می شود.
در همجواری روز ملی دریای خزر، استان مازندران میزبان 74 مهمان از اعضای 9 کشور اکو است تا در کنفرانسی با موضوع گردشگری سلامت شرکت کرده و امکانات درمانی طبیعی و بیمارستانی را به جامعه هدف خود در کشورهای همسایه ایران معرفی کنند. این در حالی است که استاندار مازندران، مدیرکل میراث فرهنگی ،صنایع دستی و گردشگری و کارشناسان گردشگری این استان معتقدند در روز ملی دریای خزر، یکی از راه های توجه به منابع غنی طبیعی حاصل از این دریا، توسعه گردشگری آن در حوزه گردشگری سلامت است.
قطب گردشگری خزر
استاندار مازندران که استانش میزبان این رویداد فراملی است معتقد است اساساً گردشگری و فعالیت‌های مرتبط با آن، با سلامت جسم و روح انسان ارتباط معنادار دارد. ربیع فلاح می گوید: همین که انسان مدتی را از محیط زندگی و شرایط معمول و یکنواخت خود خارج شده و محیط جدید را تجربه می‌کند، به سلامت او کمک شایان توجهی کرده است.
او به اهمیت گردشگری سلامت اشاره می کند و می افزاید: «آمارهاى جهانى صنعت توریسم را دومین صنعت پردرآمد می‌خوانند و از حوزه سلامت به عنوان سومین بازار پردرآمد در جهان یاد می‌شود که در کشورهای پیشرفته بیش از ۱۰درصد از تولید ناخالص ملی را تشکیل می‌دهد.»
استاندار مازندران می‌گوید: «متاسفانه در سالهاى گذشته، امكان جذب توريست و سرمايه گذار در مازندران به زيبايى هايى طبيعى محدود مانده است و پتانسيل هاى بزرگ اين استان در سايه عدم تبليغات و اطلاع رسانى حرفه اى به محاق رفته است؛ اميدواريم با برپايى سلسله كنفرانس ها و فستيوال هاى موضوعى مانند گردشگرى سلامت ، استعدادهاى ناب استان به خصوص در گستره منطقه اى شناسانده شود.»
استاندار می گویند: مازندران به لحاظ نزديكى به پایتخت ، 350 کیلومتر نوار ساحلی ، سه فرودگاه، جذابيت هاى جنگلى ، منابع درمانى طبيعى و ... زمينه تبديل شدن به قطب گردشگری در ميان كشورهاى حاشيه درياى خزر و نيز عضو اكو را داراست.
سود گردشگری سلامت، سه برابر گردشگری عادی است
مدیرکل میراث فرهنگی ،صنایع دستی و گردشگری مازندران هم معتقد است: مازندران از استان هاي مستعد درزمينه گردشگري سلامت است که بايد براي جذب مخاطب و رونق گردشگري سلامت در آن اقدام هاي اساسي انجام شود.
دلاور بزرگ نیا می گوید: كشور در زمینه گردشگری سلامت دارای توانمندی هایی چون هزینه پایین درمان، توسعه علم پزشكی، نیاز كشورهای منطقه به توریسم درمانی و ... است، اما متأسفانه نام كشورمان به عنوان قطب گردشگری سلامت در دنیا مطرح نیست.
او با بیان این که جذب گردشگر سلامت در كشور نیازمند برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری‌های منسجم است می‌افزاید: نا هماهنگی سازمان‌های مرتبط با گردشگری، نبود نظام جامع جمع‌آوری اطلاعات مربوط به ورود گردشگران سلامت به كشور، ضعف در اطلاع‌رسانی قابلیت‌ها و كمبود زیرساختهای لازم از جمله مشکلات و موانع توسعه مطلوب گردشگری سلامت محسوب می شود.
او ورود بخش خصوصی برای رونق گردشگری سلامت را ضروری می‌داند: هم‌اكنون درآمد ناشی از هر گردشگر سلامت سه برابر گردشگر عادی است كه می‌تواند در اشتغالزایی پایدار نقش اساسی ایفا کند.دیگر نمی‌توان گردشگری را به عنوان یک فعالیت فانتزی و تفننی دانست، چرا که فعالیت‌های گردشگری بسیار تخصصی و با شاخه‌های مختلف هدفگذاری شده و موضوعاتی چون گردشگری سلامت، گردشگری طبیعت، گردشگری ادبی، دریایی،بوم گردی و زمینه فعالیت متنوع گردشگری را فراهم می‌سازد.
به گفته او، انسان امروز به واسطه خستگی از شهرنشینی و کار و مشغله‌های روزانه، نیاز دارد تا برای سلامتی و نشاط ، لحظاتی از زندگی خود را در نقاط خوش آب و هوا و دارای امکانات سپری کند که البته استان مازندران از این استعداد خدادای برخوردار است.
بزرگ‌نیا به وجود آبگرم شهرهای بخش لاريجان شهرستان آمل، رامسر ، منطقه ييلاقي لاويج شهرستان نور و نيز آب هاى معدنى تنكابن، بابل، سوادكوه، نكاو ساري اشاره می‌کند: «دراین مناطق اماکن اقامتی، استخرها و حوضچه‌های مخصوص بیماران گردشگری سلامت ساخته شده است. همچنین ماسه درمانی، لجن درمانی و ییلاقات خوش آب و هوا از مناطق نمونه گردشگری سلامت مازندران است که به صورت سنتی مورد استقبال و استفاده گردشگران قرار می‌گیرد.
به گفته او در حال حاضر پزشکان متخصص و مجرب بسیاری به ارائه فعالیت‌های تخصصی در مازندران مشغول هستند که در صورت برنامه‌ریزی می‌توان در زمینه گردشگری سلامت فرصت‌سازی کرد.
--------------------------
پایان