غفلتی 40 ساله از سوختگی در کشور
دکتر محمدجواد فاطمی در نشست خبری چهارمین همایش سوختگی کشور گفت: متاسفانه در کشور تعداد زیادی سوختگی داریم و میزان شیوع سوختگی ما خیلی بیشتر از استانداردهای جهانی بوده و نهمین عامل مرگ و میر در کشور محسوب میشود. اما با این حال توجه کافی به این مقوله صورت نمیگیرد. وی با اشاره به کمبود امکانات و تجهیزات در زمینه سوختگی اظهار کرد: این کمبود در بحث درمان باعث افزایش میزان مرگ و میر شده است. مردم ما زیاد میسوزند، زیاد میمیرند و اگر زنده بمانند دچار ناتوانیهای بسیاری میشوند.
هزینههای بالای درمان سوختگی و فرار بیمارستانها از ایجاد بخش سوختگی
فاطمی در همین زمینه ادامه داد: از آنجایی که بعد از سوختگی به فرد توجه نمیشود، بیمار هم به لحاظ جسمانی و هم به لحاظ روانی دچار مشکلات فراوانی میشود. بیمار سوختگی به دلیل مشکلاتی که دارد، نیاز به بخش ویژه سوختگی داشته که باید یک اتاق ویژه و یک تخت داشته باشد و این بیمار نیاز به امکانات ویژه مراقبتی دارد. به همین دلیل است که هزینه بیمار سوختگی افزایش مییابد و خود بیمار نمیتواند این هزینه را بپردازد و باز به همین دلیل است که بیمارستان دولتی با هزینه بالا و درآمد کم مواجه میشود. به همین علل بیمارستانها زیر بار ایجاد بخش سوختگی نمیروند و بسیاری از خدماتی که بیماران سوختگی میگیرند، تحت پوشش بیمه نیستند.
کمبود پرستار برای مراقبت از بیماران سوخته
وی با اشاره به عدم استاندارد بودن ساختمانسازیها، گفت: افراد میسوزند چون یا ساختمانهای ما یا ماشینهای ما یا مراکز عمومی ما استاندارد نیست و تعداد کمی از سوختگیها نیز به دلیل سهلانگاری است. در چنین شرایطی چرا بیمهها هیچ هزینهای در این زمینه نمیکنند. بیمار سوختگی باید بستری شده و درمان استاندارد دریافت کند بدون اینکه یک ریال هزینه کند، اما چنین چیزی نیست. یک بیمار سوختگی نیاز دارد که حداقل دو پرستار از او مراقبت کند. این در حالیست که ما با کمبود پرستار نیز مواجهیم. وی در مورد میزان بودجه برای بخش سوختگی گفت: اختصاص بودجه باید براساس بار بیماری باشد. مثلا اگر میگوییم بیماری قلبی و عروقی یا بیماریهای ناشی از تصادفات پرشیوعترین عامل مرگ و میر در کشور هستند، بنابراین باید برای آنها هزینه کرده و پژوهش کنیم تا بتوانیم بار این بیماریها را کم کنیم. فاطمی در ادامه با تاکید بر اینکه بیش از 40 سال است که مساله سوختگی در ایران مغفول مانده است، اظهار کرد: بیمارستان شهیدمطهری در سال 1351 آغاز به کار کرد و بعد از آن به جز یک بخش سوختگی در بیمارستان یافتآباد هیچ بخش سوختگی ایجاد نشده و حتی چندین بیمارستان سوختگی مثل توحید و صناعی تعطیل شدهاند. سالیان سال است که قرار بود یک بیمارستان جدید در زمینه سوختگی ایجاد شود که متاسفانه این کار هم صورت نگرفته است. وی با انتقاد از عدم استاندارد بودن بیمارستانها و بخشهای سوختگی موجود، گفت: همین بیمارستان شهید مطهری نیز استانداردهای لازم را ندارد و ما اتاقهای سه تخته یا پنج تخته برای بیماران داریم. در حالی که طبق استانداردها باید یک اتاق ویژه با یک تخت برای بیمار سوختگی داشته باشیم تا بتوانیم از انتقال عفونتها جلوگیری کنیم، این در حالیست که بیمارستان شهید مطهری بزرگترین مرکز آموزشی سوختگی است، اما استاندارد نیست.
رییس مرکز تحقیقات سوختگی بیمارستان شهیدمطهری با بیان اینکه در آموزش سوختگی هم مشکل داریم، تصریح کرد: ما آموزش و آگاهی در زمینه سوختگی ندادهایم و سطح فرهنگ جامعه در این زمینه بالا نرفته است. جهان سوم همیشه ملتهب است. متاسفانه ما صبر میکنیم تا اتفاقی بیفتد بعد بودجه آن را اختصاص میدهیم. صبر میکنیم مدرسه شینآباد بسوزد و بعد بودجه اختصاص میدهیم. متاسفانه پلههای فرار در ساختمانها تبدیل به انبار میشوند و به همین دلیل افراد در زمان آتشسوزی حاضر به فرار نیستند. آتشنشانی هم اختیار این را ندارد که محلهای غیراستاندارد را تعطیل کند. در کشور ما مجلس هم آتش میگیرد یا ساختمانی در عسلویه که میلیاردها تومان هزینه برده است، به دلیل سهلانگاری آتش میگیرد. یکی از دلایل سوختگی ما در کشور دستگاههای گازسوز غیراستاندارد است. اینها در حالیست که توجه کافی به این بخش نمیشود.
جای خالی سیستم ثبت بیمار سوخته در کشور
فاطمی با بیان اینکه در ایران آمار دقیقی از میزان سوختگی نداریم، گفت: دلیل این موضوع نداشتن سیستم ثبت جامع بیمار سوختگی است که ایجاد این سیستم هزینههای زیادی را دربردارد و به همین دلیل هنوز ایجاد نشده است. پیشبینی میکنیم که نزدیک به 24 درصد بیمار سوختگی در بیمارستانها بستری میشوند، اما نمیدانیم چه تعداد از بیماران سوختگی به صورت سرپایی درمان میشوند. اگر این آمارها وجود داشته باشد کمک میکند تا سیاستگذاری درستی داشته باشیم. وی در ادامه با اشاره به مراکز سوختگی سراسر کشور اظهار کرد: خوشبختانه مراکز سوختگی خوبی در شهرهایی مانند اصفهان، مشهد، شیراز، زاهدان، کرمان و ارومیه ایجاد شده است، اما دو نکته وجود دارد؛ اول اینکه تعداد افرادی که در ایران میسوزند زیاد است که در این مورد باید پیشگیری کنیم و اولین قدم در پیشگیری استانداردسازی تجهیزات و وسایل زندگی و دادن آموزش است. نکته دوم ما بیمارستان سوختگی مستقل نیاز نداریم اما بخش سوختگی به تعداد زیاد را نیازمندیم تا هم این بخشها قابل کنترل باشند و هم بتوان مریضها را به خوبی درمان کرد و همچنین نیاز داریم که از تخصصهای مختلف مانند ارتوپدی، متخصصان قلبی و سایر متخصصان استفاده کنیم. وی ادامه داد: بنابراین بهترین سیاستی که میتوان اعمال کرد، این است که همه بیمارستانهای دانشگاهی بخش سوختگی و 10 تا 20 تخت سوختگی داشته باشند. همچنین اغلب آنها باید اتاقهای یک نفره داشته باشند تا بتوان از انتقال عفونتها جلوگیری کرد.
بیمار سوخته؛ معلول اجتماعی و اقتصادی
فاطمی با تاکید بر لزوم ارائه خدمات بازتوانی به بیماران سوخته گفت: بیمار سوخته یک معلول اجتماعی، معلول جسمی و معلول اقتصادی محسوب میشود و باید به ارائه خدمات بازتوانی به این بیماران توجه کرد. وی در مورد هزینههای سوختگی اظهار کرد: یک لباس سوختگی بالای چند میلیون تومان است. افراد زمانی که دچار سوختگی میشوند در بزرگسالان یک سال و در کودکان چندین سال باید لباس سوختگی بپوشند که باعث کاهش عوارض سوختگی میشوند، اما هزینههای این لباسها بسیار زیاد و نوع ایرانی آن 5 تا 6 میلیون تومان است. همچنین برخی از پمادهای چندگرمی سوختگی 80 هزار تومان هزینه دارد و همه اینها در حالیست که هیچکدام از اینها تحت پوشش بیمه نیستند و همچنین طبق استانداردها هر اتاق سوختگی باید یک تخت استاندارد داشته باشد که در گذشته هزینه آن یک میلیارد تومان برآورد شده بود و با توجه به افزایش قیمت ارز اکنون این رقم بالاتر رفته است و در عین حال متاسفانه چنین امکانی را نیز نداریم. رییس مرکز تحقیقات سوختگی بیمارستان شهیدمطهری در مورد چهارمین همایش کشوری سوختگی ایران، گفت: این همایش در ششم و هفتم اسفندماه برگزار میشود و شعار امسال ما توانمندسازی در بیماران سوختگی است. هدف کنگره ما اولا هوشیار کردن مسوولان و دوم انتقال دانش و تجربیات است. وی با انتقاد از عملکرد برخی مسوولان در این حوزه، گفت: هر ساله در کنگرهها میزگردی به نام چالشهای سوختگی در ایران داریم و همیشه از مسوولان دعوت میکنیم اما آنها حضور پیدا نمیکنند. یعنی اغلب کسانی که باید در این زمینه پاسخگو باشند، شرکت نمیکنند. فاطمی افزود: امسال همزمان با کنگره نمایشگاه نقاشی بچههای شینآباد نیز برگزار میشود و همچنین انجمنی تحت عنوان حمایت از سوختگی را نیز تشکیل دادیم و امیدواریم با این کار حامیان سوختگی افزایش پیدا کنند.
لزوم افزایش 15 درصدی تختهای سوختگی
رییس چهارمین همایش کشوری سوختگی با بیان اینکه در کشور با کمبود تخت در زمینه سوختگی مواجهیم، گفت: باید 10 تا 15 درصد به مجموعه تختهای سوختگی در کشور اضافه شود .... دکتر فرهاد حافظی در نشست خبری چهارمین همایش سوختگی گفت: مهمترین مساله ما در زمینه سوختگی بحث پیشگیری است و با پیشگیری میتوان میزان سوختگی را کاهش داد. وی درخصوص بروز سوختگی در کشور اظهار کرد: بیشترین میزان سوختگی ما سوختگی با آب جوش است؛ به طوری که حدود 60 درصد سوختگی ما را سوختگی با مواد جوشان تشکیل میدهد و اگر بتوان جلوی این را گرفت بسیاری از مشکلات ما کم خواهد شد. رییس چهارمین همایش کشوری سوختگی در مورد مشکلات درمانی بیماران سوختگی گفت: تعداد تختهای ما بسیار کم است و در طول 40 سال اخیر افزایش چشمگیری نداشتیم. هیچ دانشگاهی زیر بار ایجاد مرکز سوانح سوختگی نمیرود. این در حالیست که ما برای مقابله با سوختگی به فضا نیاز داریم و باید 10 تا 15 مرکز سوختگی اختصاص یابد. حافظی افزود: بیشترین مشکل ما در سوختگی بحث عفونتهاست. یعنی عفونتهای میکروبی که در فضا منتقل میشوند که در این زمینه استانداردهای لازم را رعایت نمیکنیم. براساس استانداردهای جهانی هر بیمارستان باید 20 تخت سوختگی داشته باشد که 10 مورد از آنها برای مواقع خاص خالی باشد. بیمارستانهای بزرگ مانند امام خمینی، میلاد و... باید بخش سوختگی ایجاد کنند. متاسفانه عمل زیبایی در همه این بیمارستانها انجام میشود اما مرکزی برای سوختگی ندارند. باید بگویم نه تجهیزات پیشرفته و گران لازم است و نه وسایل گران دیگر، ما فقط به فضا و تخت سوختگی نیاز داریم. وی در همین زمینه ادامه داد: به دلیل مسائل مالی و اقتصادی، بیمارستانهای ما زیر بار ایجاد مرکز سوختگی نرفتهاند. چندین بار از طرف وزارت بهداشت ابلاغ شده که باید در این بیمارستانها بخش سوختگی ایجاد شود، اما بیمارستانهای بزرگ زیر بار این موضوع نمیروند. در بیمارستان شهید مطهری 117 تخت سوختگی فعال داریم. رییس چهارمین همایش کشوری سوختگی تاکید کرد: عفونت است که باعث مرگ بیماران سوخته میشود. بنابراین ما احتیاج داریم تا تعداد تختهای بیشتری را در سطح شهر داشته باشیم. همچنین نیازمند یک اتاق و یک تخت و یک حمام برای هر بیمار هستیم تا بتوانیم از انتقال عفونتها جلوگیری کنیم اما این در حالیست که در حال حاضر هر اتاق سه تا پنج تخت دارد.
خودسوزی و اسیدپاشی بالاترین آمار سوختگی در کشور را دارند
حافظی با بیان اینکه در کشور ما دو موضوع خودسوزی و اسیدپاشی آمار بالایی دارد، گفت: اما باید تاکید کنم که سوختگی با اسید بدترین نوع سوختگی است و عوارض بسیاری دارد. یکی از راهکارهای پیشگیری و کاهش آن در اختیار قرار ندادن خود اسید است. متاسفانه در کشور ما اسید در دسترس همه افراد است، اما باید کاری کنیم که اسید فقط در دست افراد حرفهای که با آن سروکار دارند باشد. دومین نکته برای اسیدپاشی، بخش آموزش است. باید به مردم آموزش دهیم که اسید بسیار خطرناک بوده و اثرات خطرناکی دارد و حتی زندگی عادی فرد را مختل میکند. وی درخصوص سوختگیهای چهارشنبهسوری نیز گفت: در گذشته سوختگیهای چهارشنبهسوری بسیار شدید بود، زیرا وسایل آتشبازی استاندارد نبودند اما در حال حاضر این وسایل تقریبا استاندارد شده و سوختگیها کمتر است، اما اگر سوختگی ناشی از آتشبازی بزرگ باشد باید افراد به مراکز سوختگی منتقل شوند.
بر اساس استانداردهای جهانی هر بیمار سوخته با یک اتاق و دو پرستار باید درمان شود ولی متاسفانه در ایران چنین استانداری وجود ندارد و به همین جهت مشکلات عفونت بعد از سوختگی علت اصلی مرگ و میر این قبیل بیماران است. این فوق تخصص جراحی پلاستیک و ترمیمی، گفت: بیشتر سوختگی ها و مرگ و میر بیماران سوخته به خاطر عفونت های بعد از سوختگی است و اشکال ما این است که بیمارستان هایمان از نظر بیمار شلوغ است و بیماران خیلی زیادی در آنها بستری هستند و تعداد اتاق های ایزوله که بتوانیم خدمات به آنها بدهیم کم است. وی ادامه داد: بهترین راهکار معمولا پیشگیری است و برای جلوگیری از عفونت های بعد از سوختگی، لازم است تعداد تخت های بیمارستان های بزرگ سطح کشور اضافه شود و در هر بیمارستان تعداد بیماران به 10 الی 20 نفر محدود شود. زیرا، در یک بیمارستان با تعداد بیماران بیشتر از حد استاندارد انتقال عفونت به یکدیگر زیادتر می شود و مرگ و میر را بالا می برد و لازم است از این کار جلوگیری کنیم و با ایجاد شرایط استاندارد، خدمات بهتری به بیماران بدهیم.
رئیس چهارمین همایش کشوری سوختگی، گفت: در حال حاضر با کمبود تخت سوختگی روبرو هستیم و با جمعیت تهران مرکز سوختگی جوابگوی بیماران نیست و احتیاج داریم حداقل 10 تا 15 بیمارستان در سطح تهران خدمات دیگری را به عنوان سوختگی ارائه دهند تا از جمعیت سوختگی در یک بیمارستان کم شود و از احتمال عفونت زخم از یک بیمار به بیمار دیگر جلوگیری کنیم. حافظی خاطر نشان کرد: قدم اول پیشگیری است و اگر بتوانیم از ایجاد سوختگی جلوگیری کنیم در نتیجه هزینه کمتری به جامعه تحمیل می شود و همچنین از مشکلاتی که پیش خواهد آمد جلوگیری می شود. وی افزود: درمان های سوختگی و ترمیم سوختگی و جراحی هایی که انجام می شود بسیار طولانی و با نتایج محدود است و این طور نیست که اگر فردی دچار سوختگی شد دوباره می تواند به حالت اول برگردد ولی اگر بتوانیم با پیشگیری کاری کنیم تا سوختگی اتفاق نیافتد این بهترین روشی است که می توان برای بیماران سوخته انجام داد.
نیمی از افراد مبتلا به سوختگی بالای ۶۰ درصد در ایران میمیرند
دبیر اجرایی همایش کشوری سوختگی گفت: ۵۰ درصد افراد دارای سوختگی بیش از ۶۰ درصد در ایران جان خود را از دست میدهند اما در کشورهای پیشرفته نیمی از افراد دارای سوختگی بیش از ۸۰ درصد جان خود را از دست میدهند. سیامک فرخ فرقانی دبیر اجرایی همایش کشوری سوختگی در نشست خبری این همایش گفت: مراجعهکنندگان ماهیانه به بیمارستان مطهری 150 نفر هستند که متأسفانه 10 درصد این افراد فوت میکنند و 90 درصد باقیمانده نیز عوارض شدیدی دارند و شرایط بدی را طی میکنند. وی در رابطه با هزینههای درمان سوختگی در کشور گفت: درمانهای سوختگی در تمام دنیا گرانقیمت هستند، یعنی درمان هر یک درصد سوختگی، 2 تا 3 هزار دلار هزینه دربردارد و تمام دنیا این هزینه را انجام میدهد، ولی ما متأسفانه در بین کشورهای جهان سوم نیز از نظر مرگ و میر آمار بدی داریم. فرقانی خاطرنشان کرد: علاوه بر هزینه درمانهای حاد و سوختگی، این افراد دهها بار نیز تحت جراحی ترمیمی قرار میگیرند یعنی بیمار سوختگی در این مرکز حضور داشته است که تا 70 بار تحت جراحی ترمیمی قرار گرفته است و در حقیقت هزینه جراحیهای غیرسوختگی بر افراد دچار سوختگی بیش از هزینه درمانی خود سوختگی است. دبیر اجرایی همایش کشوری سوختگی تأکید کرد: ما باید تلاش خود را بر پیشگیری متمرکز کنیم، چرا که هزینههای درمان و افزایش تخت و بیمارستان راهگشا نیست، برای مثال؛ چنانچه پیچی در جاده مشکل دارد و باعث تصادف و مجروح شدن افراد میشود باید آن پیچ را اصلاح کرد نه آنکه تعداد بیمارستانها را افزایش داد. فرقانی در رابطه با سوختگی الکتریکی در کشور گفت: سوختگیهای الکتریکی در ایران بسیار بالاتر از استانداردهای جهانی است، چرا که این آمار در ایران نزدیک به 15 درصد است، ولی در دنیا رقمی در حدود 3 تا 4 درصد را شامل میشود. وی یکی از موارد برقگرفتگی را برقگرفتگی کارگران عنوان کرد و گفت: برقگرفتگی الکتریکی ناتوانکننده است و قطع عضو ایجاد میکند، بنابراین بهتر است اداره برق در محل احداث بنا، سیمهای لخت را عایق کند، چرا که در بسیاری از موارد میلگردهای کارگران با سیمها برخورد میکند. فرقانی تأکید کرد: بیماری که دچار سوختگی میشود به شدت هزینهبردار است و سطح اقتصادی وی افت میکند، چرا که به وی نگاه بدی وجود دارد و در جامعه پذیرش نمیشود و به وی کار نمیدهند. وی خاطرنشان کرد: شایعترین عامل سوختگی در کودکان آبجوش است، ولی در کل، شعله بالاترین علت سوختگی است. فرقانی تصریح کرد: 10 تا 15 درصد سوختگیها مربوط به کودکان است که 95 درصد این سوختگیهای کودکان نیز ناشی از سهلانگاری والدین است.
هزینه 300 هزار تومانی پانسمان سوختگی
پوشش بیمهای ضعیف خدمات سوختگی
رئیس بیمارستان شهید مطهری با اشاره به هزینه 300 هزار تومانی پانسمان سوختگی گفت: بیمه برای یک شب بستری فقط 200 هزار تومان متقبل میشود. ضمن اینکه بیمهها هیچ مبلغی برای درمان سوختگی بیماران افغان پرداخت نمیکنند. مصطفی دهمردهای رئیس بیمارستان شهید مطهری در نشست خبری چهارمین همایش کشوری سوختگی گفت: بیمار سوختگی هزینهبر است و پولی که بابت هتلینگ یک بیمار از بیمه میگیریم 200 هزار تومان است. در حالی که فقط بانداژ وی و پانسمان وی 300 هزار تومان هزینه دارد که این دو رقم به هیچ وجه با یکدیگر تناسب ندارند. وی افزود: تعرفههای حوزه سوختگی باید به صورت واقعی دیده شود هر چند که طرح تحول برای سوختگی کمک خوبی بوده است و بیمه پول برخی از پانسمانها را پرداخت میکند و تا حدی اگر به نیازمندان تخفیف بدهیم این تخفیف را جبران میکند. دهمردهای خاطرنشان کرد: بسیاری از افرادی که به علت سوختگی به ما مراجعه میکنند افغان هستند که برای این افراد نمیتوانیم از بیمه استفاده کنیم اما به لحاظ اخلاقی مجبور به پذیرش و درمان آنهاییم و تنها کمک حال ما در این زمینه خیرین هستند. وی گفت: هفته قبل 40 درصد بیماران بستری در بخش مردان افغانی بودند که قطعاً به هیچ وجه توسط بیمه پوشش داده نمیشوند. رئیس بیمارستان شهید مطهری خاطر نشان کرد: بیمار سوختگی باید ویژه دیده شود و این ویژه دیده شدن به معنای پرداخت هزینه بیشتر است. ما در کشور جراحانی داریم که نه تنها از نظر دانش فنی چیزی کم ندارند بلکه از نظر تجربی نیز از سایر کشورها پیش هستند. دهمردهای گفت: بیمارستان مطهری 117 تخت فعال دارد که این 117 تخت همگی بستری نیستند بلکه تختهای اتاق عمل و ریکاوری نیز جز تختهای فعال محسوب میشوند. وی گفت: تختهای بیمارستان سوختگی ویژگی خود را دارند یعنی باید هر تخت در یک اتاق قرار گیرد که دارای حمام باشد و 2 پرستار برای خدمت رسانی به وی حضور داشته باشند تا عفونت از بیماری به بیمار دیگر منتقل نشود. وی گفت: چنانچه اتاقهای ما یک تخته شود تا حد زیادی میتوانیم مرگ و میر را کاهش دهیم.
پرستاران به علت سختی کار و درآمد پایین، در مراکز سوختگی کار نمیکنند
از استانداردها فاصله داریم
مسئول بخش پرستاری بیمارستان مطهری با اشاره به اختیار پرستاران، در انتخاب محل خدمت گفت: پرستاران، مراکز سوختگی را برای خدمت انتخاب نمیکنند، چرا که کاری سخت و درآمدی پایین دارد. پرویز نمازی مسئول بخش پرستاری بیمارستان مطهری(ره) در نشست خبری چهارمین همایش کشوری سوختگی گفت: درمان سوختگی درآمدزا نیست و همان طور که جراحان از مراکز سوختگی استقبال نمیکنند، پرستاران نیز به سمت این مراکز نمیروند، چرا که کارانه پایینی دارند، بنابراین بیمارستان دیگری را انتخاب میکنند. وی تصریح کرد: بیمار سوختگی با سایر بیماران از نظر ظاهری و زمان مورد نیاز خدمت متفاوت است، ضمن اینکه اغلب افراد دچار سوختگی مشکلات روحی نیز پیدا میکنند و کار کردن با این افراد سخت است. نمازی گفت: خوشبختانه از سال گذشته در پی قانون ارتقای بهرهوری، حق شبکاری پرستاران افزایش یافته و ساعات کاری کاهش یافته است و امتیازات ارائهشده برای مراکز سوختگی تا حدی انگیزه را برای کار کردن در این مراکز افزایش داده است، ولی هنوز کافی نیست. وی گفت: این مشکلات باعث شده است تا پرستاران کافی، در مراکز سوختگی کار نکنند و بر همین اساس برای هر بیمار نمیتوانیم دو پرستار قرار دهیم، چرا که هر بیمار سوختگی بر اثر استانداردها نیازمند دو پرستار است.
--------------------------
پایان