از بودجه عمرانی و تجهیزاتی وزارتخانه تا مشکلات طرح تحول ، پرستاری و....
چشم انداز شما برای طرح تحول سلامت چیست؟ اصلاً اسم این طرح را چه کسی گذاشت؟
حریرچی: از نظر من با توجه به حمایتی که مسؤلان و مدیران ارشد نظام از این طرح دارند و همینطور رضایتمندی که با اجرای این طرح در مردم ایجاد شده و از آن حمایت میکنند و همچنین توانایی و وفاقی که در مدیران حوزه سلامت در این باره وجود دارد، آینده را بسیار درخشان میبینم.
در مورد اسم طرح، بد نیست به سابقهاش اشاره ای کنم ما موقعی که در دوره جدید به وزارتخانه آمدیم، اکثر مدیران این وزارتخانه، مدیران با تجربه ای بودند که برنامه داشتند. برنامه آقای هاشمی هم که به مجلس تقدیم شد نشانگر این بود. بلافاصله بعد از شروع دوره جدید وزارت بهداشت، طرحی نوشته و به دولت ارسال شد و دولت در 15 آبان 92 بعد از حدود سه ماه از تشکیل وزارت بهداشت جدید، آن را تصویب کرد.
ادبیات آن مصوبه مبتنی بر پوشش همگانی سلامت و مبتنی بر ماده 32 قانون برنامه پنجم توسعه بود که یکی از بندهای آن این بود که خدمات بستری در بیمارستانهای دولتی باید رایگان شود. البته ما الان هم متعهد به اجرای پوشش همگانی سلامت؛ مبتنی بر مدلی که سازمان بهداشت جهانی و تمام کشورهای پیشرو در حوزه سلامت دارند، هستیم.
بعد که کار پیش رفت ما اقداماتمان را از همان اول شروع کردیم قدم اول و شاید فاز مقدماتی این طرح، این بود که قیمت دارو و ملزومات مصرفی را کنترل و همینطور مشکل کمبود دارو را حل کنیم. بعد که کار پیش رفت، منابع برای هر بسته خدماتی پیش بینی شد. یک قسمت از منابع را از محل هدفمندی یارانهها که قبلاً قانون داشت تامین کردیم. یک پیشنهاد دیگر برای تامین منابع مالی این طرح، پیشنهادی بود که خود وزارت بهداشت به کمیسیون بهداشت و درمان و کمیسیون برنامه و بودجه مجلس داد و براساس آن یک درصد مالیات بر ارزش افزوده را برای اجرای بستههای بهداشتی در روستاها و حاشیه شهرها و اعتبارات حاصل از هدفمندی را برای انجام اقدامات عمدتاً درمانی به کار بردیم.
در حین اجرای برنامه، ما دو بسته اعتباری را شامل بسته الف و ب را پیشنهاد کردیم. بسته ب 6800 میلیاردی بود و بسته الف بالای 15 یا 16 هزار میلیارد بود و دولت بسته ب را انتخاب کرد و با تخصیص 4800 میلیارد تومان اعتبارات حاصل از هدفمندی یارانهها و 2300 میلیارد از محل یک درصد مالیات بر ارزش افزوده موافقت کرد و بسته موسوم شد به طرح تحول سلامت.
برای اجرای طرح تحول سلامت چقدر پول گرفتید؟ چقدر هزینه کردید؟ کجاها و چه میزان؟ برای پرداخت دستمزد و تجهیزات چه میزان هزینه کردید؟
حریرچی: این سؤال خیلی وسیع است. اعتبار برای اجرای پوشش همگانی سلامت بحث دیگری است ولی اعتبار برای آن چیزی که موسوم به طرح تحول سلامت است، 4800 میلیارد تومان حاصل از هدفمندی یارانهها است که سال 93 کامل گرفته شد منتها همه آن مستقیم از محل هدفمندی یارانهها حاصل نشد بلکه با جابجایی منابع مختلف تامین شد، چون دولت خودش برای هدفمندی و پرداخت یارانهها مشکل داشت.
یک درصد ارزش افزوده هم رقمش مشخص و حدود 2 هزار و 300 میلیارد بود که از این محل نیز 85 درصدش داده شد. امسال (94) با کمک سازمان مدیریت و برنامه ریزی و دستوری که آقای رئیس جمهور دادند، قرار شده هر چه از محل یک درصد مالیات بر ارزش افزوده حاصل میشود پرداخت شود و امیدواریم سقف تا آخر امسال حاصل شود. بنابراین آنچه از محل هدفمندی به ما داده شده فعلاً از محل جابجایی منابع است و امیدواریم تا آخر امسال هم 100 درصدش حاصل شود.
اما در مورد مقایسه بودجه سلامت با بودجه دولت. کل بودجه دولت در سال 94، 840 هزار میلیارد بوده و مجموع اعتبارات حوزه سلامت کمتر از یک درصد از کل بودجه دولت است. اگر پول شرکتها را حذف کنیم و بودجه جاری و اختصاصی دولت را حساب کنیم 280 هزار میلیارد این پولها میشود 3 درصد. و اگر کل بودجه حوزه سلامت را نگاه کنیم کل هزینه ای که در سال 93 در حوزه سلامت اعم از دولتی و خصوصی شده 80 هزار میلیارد تومان است که باز این رقم کمتر از 10 درصد است. ولی برخی مخالفین ما که متاسفانه بعضاً از جامعه پزشکی هستند و خدا همه را حفظ کند طوری وانمود کردند که یک پولهای هنگفت و عجیب و غریبی به حوزه سلامت آمده و البته اظهار نظرهای آنها به ضرر بهداشت و درمان مردم میشود.
ما دو محل پرداخت عمده اعتباراتمان یکی محل هدفمندی یارانهها؛ مصوب مجلس فعلی در دوره قبل بوده که دولت سابق پرداخت نمیکرد. و در 2 سال آخر برنامه پنجم پرداخت شد و خیلی اتفاق عجیب و غریبی نبود. آن 3 هزار میلیارد هم که بودجه دولتی نبود و از محل ارزش افزوده میآید. آن چیزی که مهم است این که حتی یک ریال از این پولها برای پرداخت کارانه صرف نشده است. این که فکر کنند ای پولها صرف دستمزد پزشک یا پرستار میشود درست نیست و اینها اصلاً ممکن نیست. بله در بعضی قسمتها مثل بسته مربوط به تامین پزشکان متخصص در شهرهای الف و ب و ج در شهرهای محروم و طبق آیین نامه ای که دولت تصویب کرده به پزشکانی که به مناطق محروم میروند پرداخت میشود.
یک بسته هم برای زایمان طبیعی است و این اعتبار از محل هدفمندی یارانه ها برای ماماها، پزشکان و گروهی که در این بخش کار میکنند، پرداخت میشود. یک قسمت هم از محل یک درصد ارزش افزوده از طریق سازمان بیمه میرود، چون ما پول ارزش افزوده را به سازمان بیمه میدهیم و آنهاهم این پول را به پزشکان و ماماهایی که برای خدمت به مناطق محروم میروند پرداخت میکنند. بنابراین، اظهاراتی مبنی بر اینکه ارقام نجومی از این محل پرداخت شده کاملاً نادرست است.
اعتبارات و هزینهکردهای عمرانی و تجهیزات به چه صورت است؟
حریرچی: اعتبارات عمرانی و تجهیزات در 2 قسمت است. یک قسمت از یک درصد ارزش افزوده مصوبه مجلس است. یک سوم و حدود هزار میلیارد آن اصلاً باید برای بخشهای عمرانی هزینه شود چراکه مصوبه مجلس است و این اعتبار برای تقویت زیرساختهای مراکز بهداشتی درمانی، خانههای بهداشت روستاها و یا بیمارستانهایی که برای روستاییان خدمت ارائه میکنند، صرف میشود و این تخصیص اعتبار، مصوبه مجلس و موافقتنامه سازمان برنامه را دارد. یک بسته از بستههای هشتگانه هدفمندی هم هتلینگ است که ماهیت عمرانی دارد. همچنین دولت مصوبه دیگری نیز دارد که بر اساس آن بخشی از اعتبارات به سمت ارتقای هتلینگ میرود و آن صرفه جویی از بودجه کاهش پرداخت از جیب مردم است. به دانشگاهها اعلام کردیم که اگر بیمارستانها بتوانند در این بودجه صرفه جویی کنند. یعنی کسی را بیرون نفرستند و پول هم از3 درصد یا 6 درصد با فرمولهای پیچیده ای که مشخص کردیم، بیشتر هزینه نشود و اگر از این بودجه در بیمارستان مازاد بیاید، در همان بیمارستان میتوانند برای اصلاح هتلینگ یا بخشهای ویژه خود استفاده کنند.
من توجه شما را به این جلب میکنم که کاهش هزینههای درمانی مردم تکلیف قانونی ماست. یعنی تکلیفی که در گذشته انجام نشده است. طبق برنامههای چهارم و پنجم توسعه باید پرداختی از جیب مردم به کمتر از 30 درصد کاهش پیدا کند. منظور این نیست که مردم خدمت کمتری بگیرند بلکه مردم خدمت مناسبتر و بیشتری هم بگیرند. اگر قرار باشد مردم کمتر از 30 درصد بدهند دولت یا بیمهها باید این هزینهها تامین کنند. پس اجرای طرح تحول سلامت و کاهش هزینههای درمانی مردم از تکالیف قانون برنامه پنجم ما است.
نکته دیگر این است که این موضوع در بند 9 سیاستهای کلان سلامت، ابلاغی از سوی رهبر معظم انقلاب نیز تاکید شده است. بنابراین ما بر اساس تکلیف قانونی عمل کردیم که بر اساس این تکلیف باید میزان هزینههای بهداشت و درمان از سرانه تولید ناخالص ملیمان بیشتر از منطقه باشد، ما کماکان چه قبل از طرح تحول و چه بعد از اجرای آن، هزینه ای که برای بخش سلامت میکنیم کمتر از متوسط منطقه است.
در سیاستهای ابلاغی رهبر معظم انقلاب همچنین آمده است که سهم دولت در حوزه بهداشت و درمان باید از متوسط منطقه بالاتر باشد که باز سهم بهداشت و درمان ما به طور واقع چه قبل و چه بعد از طرح تحول پایین تراز کشورهای منطقه است. تعجب میکنیم وقتی یک قانون بالادستی و تکلیف هست چرا وقتی به آن عمل میکنیم همین آقایان منتقدی که بعضیهایشان تریبونهای رسمی هم دارند و دولتهای گذشته را همیشه به انتقاد میگرفتند چه در دوره اجرایی خود و چه در غیر دوره اجراییشان. الان یک دولتی آمده و این هزینه ها را پرداخت میکند، باز هم انتقاد میکنند!
دکتر ایرج فاضل - وزیر اسبق بهداشت میگوید که کتاب ارزش نسبی خدمات تماماً باید طبق نسخه آمریکایی ابلاغ شود. دکتر حاجی آقاجانی - معاون درمان وزارت بهداشت و تیمش میگویند که ما بازنگری را براساس نظرات انجمن تخصصی انجام دادیم و متناسب با هر رشته، کدها را افزایش دادیم. ولی انجمنها ناراضی هستند. مدیران بیمه هم میگویند که کدها آنقدر زیاد شده که توان ما را گرفته. در حالیکه دکتر فاضل، دکتر نوربخش (مدیرعامل تامین اجتماعی) و دکتر هاشمی در همایش میثاق این کتاب جدید، کدهای کالیفرنیا یا ارزش نسبی خدمات را قبول کردند و هدف از این اقدام جمع شدن بساط زیرمیزی بود ولی آیا واقعاً زیرمیزی جمع شده است؟ وزیر بهداشت گفته است که این یکی از مهمترین کارهای من است و بابت مقابله با زیرمیزی هزینه گزاف پرداخت میکنیم. آیا محقق شده است؟
حریرچی: آقای دکتر فاضل از اساتید برجسته کشور هستند و خدماتی که وی در دورههای تصدیهای مختلف برای پزشکی مملکت انجام دادند، قابل تحسین است. به منش شخصیتی وی در مطب خصوصی و بیمارستان دولتی غبطه میخورم و آرزو میکنم که همه مثل وی فعالیت کنند. منتها من نکاتی را عرض کنم.
اولاً کتاب تعرفه نسبی خدمات که در آمریکا نوشته شده شامل چه مواردی هست؟ تعرفه یک ابزار مدیریتی است. اصلاً تعرفه را چه کسی تعیین میکنند. سیاستگزار بر اساس این ابزار مدیریتی، چیزهایی که فکر میکند به نفع مردم و جامعه پزشکی است پیش میبرد، از جمله یکی از تعرفههایی که ما به طور جدی تغییر دادیم تعرفه زایمان طبیعی است. چون زایمان طبیعی برای پزشک وقتگیر است؛ میروند به سمت سزارین و آن آمار عجیب سزارین در کشور به وجود آمد.
حال ولی وقتی شما برخی تعرفهها را آنقدر پایین میگیرید در نتیجه دریافتهای غیرمتعارف ایجاد میشود، وقتی شما میآیید برای عمل «لوزه» که عمل سهل و ممتنعی است در بخش دولتی 8 تا 25 هزار تومان تعیین میکنید و در خصوصی هم تعرفه 100 تا 150 تومانی دارید این خودش یک سیگنالی است مبنی بر دریافتهای غیر واقعی. در خود آمریکا تعرفهها چطور اجرا شده؟ در خود آمریکا نظرات نخبگان، سیاستگزاران و خریداران را با هم جمع میکنند یک کتابی در میآید و هر سال هم این کتاب تغییراتی پیدا میکند. اینطور نیست که ثابت بماند. اکثر کشورهایی که از این کتاب الگوبرداری کردند همگی تغییرات ایجاد کردند. تغییراتی که ما دادیم اولاً با نظر انجمنهای پزشکی بود و در اجرایی کردن این کتاب هم، منافع مردم را لحاظ کردیم و هم منافع پزشکان. تقریباً به غیر از یک انجمن ، هیچ انجمن تخصصی نیست که تایید و امضای آن مجموعه در ذیل این کتاب نباشد.
کدام انجمن؟ در مصاحبه نمیآورم.
حریرچی: ..... چون تعرفه را برای نخستینبار به طور واقعی وارد کتاب ایران کردیم. امضای نمایندگان رسمی همه انجمنها زیر آن است. و همانطور که شما گفتید روسای سازمانهای بیمهگر، رئیس سازمان نظام پزشکی و بزرگان پزشکی کشور آن را تایید کردند. منتها ما به گذشته هم توجه داشتیم. ما اگر میخواستیم موفق باشیم باید به گذشته توجه میکردیم مثلاً ما در دورههای گذشته جراحی قفسه صدری و جراحی اطفال که شاخههای مهمی از جراحی هستند و به اندازه صندلی فوق تخصص برای آن متقاضی نبود، امسال در جراحی اطفال 16 نفر آمدند برای اینکه ما تعرفه جراحی اطفال و جراحی صدری را به میزان خیلی قابل توجهی اصلاح کردیم تا در این رشتهها هم بیایند. ولی مثلاً برای اینکه خیلی هم روشن شود تعرفه جراحی چشم (مثلا کاتراک) چون از اول مبتنی بر تکنیکهای قدیم بود و خیلی بالا بود، ما همه جا را که به طور مجموع و متوسط 98 درصد بالا بردیم تعرفه مربوط به چشم و کاتراک را 10 درصد بالا بردیم، درحالیکه وزیر هم چشمپزشک است. ما هم منافع عمومی و هم بین رشته ای را لحاظ کردیم.
نارضایتی انجمنها چطور؟
حریرچی: در مورد انجمنها که اولاً باید یک تعریفی کنیم که سطح درآمد پزشکی مطلوب چقدر است. در آن یک اختلاف نظر قاعدتاً همیشه بین دولتها و بیمهها و مردم و ارائه کنندگان خدمت در هر صنفی وجود دارد. یک مقدار اصلی از آن ناشی میشود. یک مقدار دیگر ناشی از این است که سابقهای که وجود داشته، اختلافاتی که بوده که آقای دکتر هاشمی هم اعلام کردند اصلاح این کتاب برای بار اول و آخر نیست.
خیلی هم رسمی بگویم که این آرزوی 10 ساله نظام پزشکی بود که کتاب اصلاح شود. در دورههای مختلف و وزرای قبلی هم حداقل دوبار کتاب ابلاغ شد و بعد جمع آوری شد. چون همه جنبهها را ندیده بودند. ما هم میدانستیم مخالفتهایی خواهد شد. الان بالاخره این کتاب بعد از یک سال و نیم با کمترین عوارض اجرا میشود. بعضیها را تصحیح کردیم. رسماً هم میگوییم این کتاب و اصلاحاتش وحی منزل نیست. حتماً دوباره باید اصلاح شود. به دلیل اینکه ما هم وضعیت گذشته را داشتیم و وضعیت آینده و محیط پزشکی تغییر پیدا میکند. یک جراحی با یک تجهیزاتی راحتتر یا سختتر میشود. بنابراین دوباره هم اصلاح میشود.
زیرمیزی چطور؟ آیا کاهش یافته؟
حریرچی: ما از جامعه پزشکی و از مردم تشکر میکنیم. واقعیت این است که ما کشوری بودیم که طبق بررسیهای سازمان بهداشت جهانی از لحاظ پرداختی از جیب مردم در وضعیت خیلی بدی قرار داشتیم و متاسفانه درصدی هم بگوییم" پرداختهای غیرقانونی و غیر متعارف " اتفاق میافتاد از نظر بنده– پرداختهای غیرقانونی در مجموع حسابهای ملی سلامت؛ رقم قابل توجهی و درشتی اعلام شده است. حالا 7 الی 10 هزار میلیارد تومان محاسبات اولیه ما بوده است و خوشبختانه ما الان با پیشانی باز میتوانیم بگوییم که با سیاستهای مناسبی که اجرا شده این رقم بسیار کاهش چشمگیری داشته است.
این رقم زیرمیزی رقم را چطور درآوردید؟
حریرچی: روش پیچیده ای بود. با دو روش. آقای دکتر امین لو که از پیشکسوتان و نماینده مجلس و معاون وزیر بودند و سالها مدیر کل بودجه بهداشت و درمان بودند محاسبه کرده بودند که حدود 15 هزارمیلیارد تومان درآمد. ما 50 درصد اعمال شایع را کاملاً مشخص کردیم. قیمتش را در هر استان حساب کردیم. ادعا هم نمیکنیم که یک رقم درست حسابداری است، چون فلان جراحی در تهران یک قیمت و در شهرستان یک قیمتی، در بخش خصوصی یک قیمت و در دولتی یک قیمت دیگر داشته – درصد هم گرفته میشود. همه اینها در یک روش پیچیده ای محاسبه شده و ما بین 7 الی 10 هزار میلیارد تومان اعلام کردیم و خیلی خوشحال هستیم که در حال حاضر میتوانیم اعلام کنیم که دریافتهای غیرمتعارف در شهرستانها و در کل سیستم دولتی اعم از شهرستان و تهران به صفر رسیده است.
قبول دارید به قول بعضیها با داغ و درفش این زیرمیزی را به صفر رساندید؟
حریرچی: دلیل اینکه من در نخستین جمله تشکر کردم از جامعه پزشکی برای این بود که با کمترین عارضه این اتفاق به وجود آمد. در بعضی از کشورها این اقدام خیلی عوارض داشته است. خوشبختانه جامعه پزشکی فهیم ما همکاری کرد. البته ما منابع جدیدی برای این حوزه آوردیم. در خیلی از جاها بخش قابل توجهی از پرداختهای غیر متعارفی که انجام میشد، جبران شد و حمایت دولت و سیاسیون اعم از مسئولین، امام جمعهها، استانداران و فرمانداران از اجرای این طرح نقش مهمی داشت. الان در حدی تخلف هست ولی لکه گیری آن با جدیت در حال انجام است. به هر حال در لباس سفید جامعه پزشکی که از چند متر پارچه سفید دوخته شده است، چند لکه دو سه میلیمتری هم معلوم میشود.
مشکل وزارت بهداشت و پرستاران کی برطرف میشود؟
حریرچی: ما با قاطبه پرستاران مشکل قابل توجهی نداریم، من خودم با آقای وزیر هفته ای سه چهار تا شهرستان میرویم و به اکثر بیمارستانها هم سر میزنیم. به نظر من دوستانی که اهدافی سیاسی و صنفی داشتند یک سری مطالبی را مطرح کردند و من از این دوستان که بعضیهایشان هم آدمهای دلسوزی هستند گله دارم.
شما وقتی در مملکتی ماشین مورد استفاده مردم مثلاً پراید و پژو است و خیلیها هم پیاده هستند و توان مملکت هم همین است، اگر شروع کنیم مطالبه همه را بنز و BMW کنیم و آن وقت مگان هم بدهی باختی.
شما باید به شرایط مملکت توجه کنی؛ به شرایطی که مملکت میتواند فراهم کند. اصلاحی که در وضعیتهای موجود میتوان کرد تدریجی است. من رسماً میگویم تا قبل از سال 83 پرستاران ما در بخش دولتی از پرستاران بخش خصوصی و از سایر لیسانسیههای بخش دولتی کمتر حقوق میگرفتند. یادم هست که زمانی یکی از همکارانی که الان به نفع جامعه پرستاری دارد صحبت میکند از دانشگاه خودشان یک کپی حکم آورده بود که دو خواهر دوقلو که هر دو لیسانس پرستاری بودند و یکی در بیمارستان کار میکرد و دیگری بهعنوان مربی بهداشت در آموزش پرورش مشغول بود. آن مربی بهداشت 3 ماه تابستان و عید تعطیل بود و صبح تا ظهر هم سرکار میرفت ولی از پرستاری که در بیمارستان کار میکرد و تاسوعا و عاشورا و عید و .... هم شیفت بود، بیشتر دریافت میگرفت.
بنابراین با اقداماتی که رسماً در طی 10 تا 12 سال گذشته انجام شد پرستاران ما هماکنون حدود 60 الی 70 درصد بیشتر از پرستاران بخش خصوصی میگیرند و از اکثر لیسانسیههایی که استخدام دولتی هستند بیشتر دریافت میکنند ولی اینکه رقم مطلوب هست و اختلافشان با جامعه پزشکی به رقم مطلوب رسیده، خیر.
ولی ما باید ببینیم که نسبت به قبل چطور هست. من آدرس هم میدهم، مثلاً نماینده مردم ایلام به من میگفت کسی از نیمههای تحصیل در رشته پرستاری انصراف داده و رفته کامپیوتر خوانده؛ الان شما کمک کنید که وی دوباره پرستاری بخواند، چون مهندس کامپیوتر شغل ندارد. الان دو سال دیگر پرستاری بخواند تا بشود پرستار. ما از سال آخر دولت اصلاحات که شخص آقای دکتر عارف وارد شد، با یک مصوبه ای حقوق پرستاری را اصلاح کرد و دو یا سه مصوبه ای در زمان ریاست جمهوری آقای احمدی نژاد بود و مصوباتی که مربوط به پرداختهای دوره اخیر بود؛ البته نمیگوییم خیلی مطلوب شده است ولی مشکل اصلی پرستاران، تعرفه پرستاری است که حدود 7 یا 8 سال است که این قانون اجرا نشده است.
در حال حاضر هم تعرفه پرستاری را که ما با وزارت رفاه مطرح کردیم دارد کارهایش پیش میرود، ولی بررسی کنید این مصوبه در زمانی که نفت بشکه ای 120 دلار بوده اجرا نشده و حال الان از وزارتخانه ای که با نفت 25 یا 30 دلاری کار میکند انتظار داریم طرح بزرگی را اجرا کند!
در پایان گفتوگو کلماتی عنوان میکنیم، نخستین چیزی که به ذهنتان میآید بفرمایید:
زیرمیزی: مایه خجالت
حریرچی: آدم کوچکی که تلاش می کند
خانم دکتر دستجردی: همکار خوب
دکتر هاشمی: مرد دوست داشتنی و مصمم
دکتر روحانی: کسی که امیدواری را به مملکت برگرداند
دکتر احمدی نژاد: باید در مورد کارهایش بیشتر کارشناسی میکرد
پزشکیان: فرد دلسوزی که به باورهای خودش بیش از اندازه اعتقاد دارد
رسانه: محمل خوب برای کمک به حوزه درمان
پزشک: موجودی شریف
پرستار: موجودی خدمتگزار و شریف
درد بیمار: جانکاه
جراح: نجات دهنده آنی
وزارت بهداشت: کمک برای سلامت مردم و گاهی هم مانع جدی
وزارت رفاه: وزارتخانه ای بزرگ و پیچیده
خبرنگار: زبان گویا و گوش شنوا برای مردم
تیتر: گاهی خیلی مناسب و گاهی هم نامربوط
تکذیبیه: باید به حداقل برسد
تخت بیمارستان: محل عبادت برای پزشکان
بیمار: رنج کشیده ای که معمولاً مقصر هم نیست
ICU: جایی که میتواند خیلی بهتر شود
بیمارستان: عبادتگاه - من چیزی که همیشه به آقای ابوترابیفرد (نایب رئیس اول مجلس نهم) خیلی میگویم درباره بیمارستان است به خصوص پشت اتاق جراحی سرطان؛ زیرا به نوعی محل عبادتگاه است، چون آدمها در آنجا با هر ظاهر و نحله ای معمولاً یک مفاتیح و یک تسبیح دستشان است.
--------------------
پایان