تعداد پرستاران فعال در 900 بیمارستان کشور91 هزار و 519 نفر برای 110 هزار و 846 تخت فعال در بخش دولتی است. 197 هزار و 53 پرستار نیز شماره نظام پرستاری دارند ............

همان گونه که برای پزشکی و تخصصی، شورای پزشکی و تخصصی تعریف شده  یا برای دندانپزشکی و تخصصی شورایی تحت همین عنوان در وزارت بهداشت در نظر گرفته شده است، پرستاری نیز در حال حاضر به جایی رسیده است  که هم در بخش عمومی به حد کافی دانشجو و استاد دانشگاه دارد و هم در بخش تخصصی به حد مورد نیاز دانشجو و استاد خواهد داشت............

 متأسفانه امروزه کشورهای توسعه یافته به راحتی با جذب نیروهای قابل و با تجربه، از ثمره و دسترنج کشورهای در حال توسعه بهره گیری میکنند و پدیده مهاجرت پرستاران برای کشورهای صادر کننده نیروی کار، مشکلاتی را ایجاد کرده است..............

در 6 ماهه اول امسال حدود 180 پرستار درخواست خود را برای مهاجرت به سایر کشورها اعلام کردند و فعالیتهای خودشان را در این راستا آغاز کرده اند...............

در اغلب موارد، پرستاران داوطلب مهاجرت، یافتن شرایط کاری مطلوب تر را دلیل ترک کشور عنوان می کنند لذا اگر بتوان هویت حرفه ای پرستاران را در کشور احیاء کرد و نگرش جامعه و مسئولان را نسبت به حرفه پرستاری به عنوان حرفه ای آمیخته از علم، هنر و تخصص، اصلاح کرد، قطعاً می توان گام موثری در کاهش هر چه بیشتر این پدیده در کشور برداشت............

نجاتیان ادامه داد: این روزها، اعلام نگرانی از کمبود نیروی پرستار از زبان مسئولان مختلف بهداشتی و درمانی بارها و بارها شنیده می شود اما کسی به این فکر نمی کند که چه اقداماتی لازم است تا ضریب ماندگاری پرستاران را در کشور بالا برود..............

متن کامل

معاون پرستاری وزیربهداشت با اشاره به وجود 250 هزار پرستار در کشور در عین حال کمبود نیروی پرستاری، کمبود انگیزه و خشونت‌هایی که گاهی نسبت به آنها ابراز می‌شود را از مهم‌ترین چالش‌های پرستاران درکشور عنوان کرد.

مسعود فلاحی با بیان این مطلب در گردهمایی روسای دانشکده‌های پرستاری و مامایی و مدیران پرستاری دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور گفت: تعداد پرستاران فعال در 900 بیمارستان کشور91 هزار و 519 نفر برای 110 هزار و 846 تخت فعال در بخش دولتی است.

وی افزود: 197 هزار و 53 پرستار نیز شماره نظام پرستاری دارند. همچنین در حوزه پرستاری 82 دانشکده، 1200 عضو هیأت علمی، 160 مرکز تربیت پرستار، هفت مرکز تحقیقاتی پرستاری، 20 مجله فارسی علمی در خصوص پرستاری و یک مجله علمی انگلیسی زبان نیز در کشور در این بخش فعال هستند.

فلاحی با اشاره به ارائه 1000 مقاله ISI پرستاری در سال گذشته گفت: این مقالات 20 درصد از حجم کل مقالات ارائه شده جامعه پزشکی کشور را در مجامع بین المللی علمی تشکیل می‌دهد. همچنین از میان 20 دانشمند برتر ایرانی در سایت ISC جهان اسلام دو نفر در مقام‌های نهم و هجدهم از جامعه پرستاری هستند.

وی همچنین کمبود پرستار، کمبود انگیزه‌های شغلی پرستاران و ترک شغل، سیاست‌های تربیت پرستار، بکارگماری پرستارانی که ترک شغل کرده‌اند، ارتقای کیفیت مراقبت‌های پرستاری و خشونت محل کار را از مهم‌ترین چالش‌های حوزه پرستاری خواند.

کمبود کارشناس پرستاری

جایگاهی برای پرستار تخصصی وجود ندارد

نایب رئیس اول شورای عالی نظام پرستاری با اشاره به جای خالی شورای پرستاری و تخصصی در وزارت بهداشت و طرح پیشنهاد تشکیل این شورا، از تصویب حدود 14 برنامه تخصصی پرستاری در مقطع کارشناسی ارشد در شورای عالی برنامه ریزی خبر داد.

دکتر عباس عباس زاده، تربیت تخصص های پرستاری متناظر با تخصص های پزشکی را غیر ضروری خواند و گفت: تعریف ما از تخصص های پرستاری باید برحسب نیاز بیمار باشد و قرار نیست مشابه هر یک از تخصص های پزشکی نظیر چشم پزشکی، ارتوپدی و...، متخصص پرستاری در سیستم بهداشت و درمان وجود داشته باشد.

وی افزود: به عنوان مثال نوزادان و اطفال یکسری نیازهای ویژه ای دارند که تربیت پرستار نوزادان را می طلبد، یا رسیدگی به مسائل سالمندان نیازهای خود را می خواهد که به تبع آن تربیت پرستاری سالمندی را ایجاب می کند، همچنین شرایط جنگ و بحران اقتضای خود را دارد که ممکن است پرستاری نظامی را طلب کند.

نایب رئیس اول شورای عالی نظام پرستاری ادامه داد: بنابراین ما نیازی نداریم که برای هر تخصص پزشکی یک متخصص پرستاری تربیت کنیم، مثلاً جراحی جدا از اینکه متعلق به چه رشته ای باشد، عموماً یک وضعیت مشابه دارد که تربیت پرستار داخلی جراحی می تواند جوابگوی تمام آنها باشد.

وی اضافه کرد: علاوه بر تمام این مسائل ما در بخش پرستاری عمومی (کارشناس پرستاری) به قدری با کمبود مواجه هستیم که متأسفانه بیشتر انرژی ما صرف تربیت پرستار در سطح عمومی می شود.

عباس زاده وضعیت تربیت نیروهای متخصص در حوزه پرستاری را در چند سال آینده امیدوار کننده ترسیم کرد و گفت: ما تا همین چند ماه پیش برنامه ای مدون در راستای تربیت پرستاران متخصص نداشتیم ولی در حال حاضر تخصص های پرستاری به صورت مقطع کارشناسی ارشد تعریف و آماده شده است و به زودی اجرایی خواهد شد.

وی افزود: اما به هر حال از زمان پذیرش دانشجو تا فارغ التحصیلی آنها مدتی وقت لازم است و از سوی دیگر باید پذیرفت که هنوز در تشکیلات بیمارستانی و نظام سلامت ما، جایگاهی برای پرستار تخصصی همانند آنچه برای پزشکان متخصص لحاظ شده، تعریف نشده است.

رئیس دانشکده پرستاری دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ادامه داد: تمام این عوامل باعث شده اند که تا امروز موضوع تخصصی شدن پرستاری با مقداری مشکل روبه رو شود و اگر این مشکلات یک به یک از میان برداشته شود، نیاز ما به پرستاران متخصص تا حدی مرتفع خواهد شد زیرا در این مسیر داوطلب و علاقه مند کم نداریم.

وی پیش بینی کرد با دورنمایی که می توان در عرصه تخصصی شدن پرستاری ترسیم کرد، در ظرف 3 تا 4 سال آینده، نیاز کشور به تخصص های مختلف پرستاری تا حدی مرتفع شود.

عباس زاده با اشاره به جای خالی شورای پرستاری و تخصصی در وزارت بهداشت  گفت: همان گونه که برای پزشکی و تخصصی، شورای پزشکی و تخصصی تعریف شده  یا برای دندانپزشکی و تخصصی شورایی تحت همین عنوان در وزارت بهداشت در نظر گرفته شده است، پرستاری نیز در حال حاضر به جایی رسیده است  که هم در بخش عمومی به حد کافی دانشجو و استاد دانشگاه دارد و هم در بخش تخصصی به حد مورد نیاز دانشجو و استاد خواهد داشت.

وی ادامه داد: بنابراین لازم است، پرستاری و تخصصی هم در وزارت بهداشت صاحب یک شورا باشد تا بتواند بحث تخصصی شدن پرستاری را خوب هدایت و مدیریت کند.

نایب رئیس شورای عالی نظام پرستاری اضافه کرد: البته پیشنهاد تشکیل شورای پرستاری و تخصصی در وزارت بهداشت به متولیان این حوزه ارائه شده است که امیدواریم به انجام برسد تا بتوان در آن سطح نیز نسبت به این مسئله برنامه ریزی کرد و دقیقاً مبتنی بر نیاز نظام بهداشت و درمان کشور در این راستا اهتمام ورزید.

وی افزود: به عنوان مثال مشخص شود که کشور در شرایط کنونی به چه تعداد پرستار سالمند، پرستار نظامی و امثالهم نیازمند است و بر اساس آن طراحی و مدیریت کرد.

عباس زاده از تصویب حدود 14 برنامه تخصصی پرستاری در مقطع کارشناسی ارشد در شورای عالی برنامه ریزی خبر داد و گفت: برای این منظور قطعاً انجام برخی امور نظیر تشکیل شورای پرستاری و تخصصی در وزارت بهداشت، آمادگی دانشکده ها برای انجام آموزش های لازم و پذیرش دانشجو می تواند بسیار تسهیل کننده باشد.

وی با اشاره به مصوبه هیئت دولت مبنی بر مجوز ارائه آموزشهای تخصصی توسط سازمان نظام پرستاری گفت: البته برگزاری دوره های کوتاه مدت فلوشیپ در کوتاه مدت می تواند بسیار راهگشا باشد تا ما را به تعدادی پرستار متخصص در رشته های مختلف برساند.

رئیس دانشکده پرستاری دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی خاطر نشان کرد: اما در نهایت باید این موضوع به شکل آکادمیک، رسمی و دانشگاهی پیگیری و انجام شود.

آخرین وضعیت مهاجرت پرستاران به خارج از کشور

180 درخواست در 6 ماه

مدیر واحد بین الملل سازمان نظام پرستاری با اعلام کاهش 30 درصدی مهاجرت پرستاران به خارج از کشور گفت: در اکثر کشورها از پرستاران ایرانی به عنوان بهترین و ماهرترین پرستاران یاد می کنند و مسئولان آنها از هوش و توان پرستاران ایرانی ابراز رضایت می کنند.

احمد نجاتیان، مهاجرت پرستاران را یکی از چالشهای مورد توجه سیاستگذاران بهداشتی در سراسر دنیا خواند و افزود: متأسفانه امروزه کشورهای توسعه یافته به راحتی با جذب نیروهای قابل و با تجربه، از ثمره و دسترنج کشورهای در حال توسعه بهره گیری می کنند و پدیده مهاجرت پرستاران برای کشورهای صادر کننده نیروی کار، مشکلاتی را ایجاد کرده است.

وی اضافه کرد: کشور ایران نیز از این قاعده بین المللی مستثنی نیست و بر اساس آخرین آماری که در نظام پرستاری برآورد شده است و تقریباً می توان آن را دقیق ترین آمار مهاجرت پرستاران برشمرد، در 6 ماهه اول امسال حدود 180 پرستار درخواست خود را برای مهاجرت به سایر کشورها اعلام کردند و فعالیتهای خودشان را در این راستا آغاز کرده اند.

عضو شورای عالی نظام پرستاری افزود: هر چند این رقم در قیاس با کل جمعیت پرستاران در کشور، عدد بزرگی نیست اما باید فرصتها و تهدیدهای خروج پرستاران از کشور را به صورت دقیق بررسی کرد.

نجاتیان اضافه کرد: آخرین آماری که در ارتباط با مهاجرت پرستاران وجود داشت، مربوط به حدود 5 سال قبل است که مهاجرت پرستاران را تقریباً 500 نفر در سال تخمین می زد. و خوشبختانه طی سالهای اخیر این میزان با کاهش 30 درصدی مواجه است اما با توجه به کمبود شدیدی که در کادر پرستاری داریم، باید با بررسی ریشه های این مسئله برای حفظ پرستاران در داخل کشور اقدام کنیم

مدیر واحد بین الملل سازمان نظام پرستاری، اجرای برخی قوانین نظیر کاهش ساعت کاری پرستاران، افزایش حقوق و دستمزد آنها و برخی مسائل اجتماعی و سیاسی را از جمله دلایل کاهش روند مهاجرت پرستاران در طول سالهای اخیر برشمرد و گفت: ولی آنچه ما از دیدگاه حرفه ای به آن نگاه می کنیم این است که اگر بتوانیم، شرایط کاری بهتری را در کشور ایجاد کنیم مسلماً تقاضای پرستاران برای مهاجرت کمتر می شود.

وی افزود: در اغلب موارد، پرستاران داوطلب مهاجرت، یافتن شرایط کاری مطلوب تر را دلیل ترک کشور عنوان می کنند لذا اگر بتوان هویت حرفه ای پرستاران را در کشور احیاء کرد و نگرش جامعه و مسئولان را نسبت به حرفه پرستاری به عنوان حرفه ای آمیخته از علم، هنر و تخصص، اصلاح کرد، قطعاً می توانیم گام موثری در کاهش هر چه بیشتر این پدیده در کشور برداریم.

نجاتیان ادامه داد: این روزها، اعلام نگرانی از کمبود نیروی پرستار از زبان مسئولان مختلف بهداشتی و درمانی بارها و بارها شنیده می شود اما کسی به این فکر نمی کند که چه اقداماتی لازم است تا ضریب ماندگاری پرستاران را در کشور بالا ببریم.

وی افزود: در اکثر جوامع بین المللی از پرستاران ایرانی به عنوان بهترین و ماهرترین پرستاران یاد می کنند و اکثر مسئولان کشورهایی نظیر کانادا و استرالیا از هوش و توان پرستاران ایرانی ابراز رضایت می کنند و جای تأسف است که سایرین به این قابلیتها پی برده اند اما در جامعه خود ما تلاشی برای حفظ این سرمایه های انسانی صورت نمی گیرد. در کشورهای توسعه یافته فهمیده اند که به راحتی می توانند پرستاران ایرانی را جذب کنند و برای این کار برنامه ریزی می کنند.

مدیر واحد بین الملل سازمان نظام پرستاری، پدیده مهاجرت پرستاری را صرفاً یک تهدید ندانست و گفت: اگر بتوانیم این پدیده را ساماندهی کنیم و در مورد آن برنامه ریزی داشته باشیم می توانیم از آن یک فرصت برای نظام سلامت ایجاد کنیم. دولت می تواند با تدابیر خاص در کشور، شرایطی را مهیا کند که این افراد پس از یک دوره مهاجرت به کشور بازگردند و این بار، تجارب اندوخته از سایر کشورها را به کشور خودمان انتقال دهند.

وی، افزود: البته در بحث مهاجرت پرستاران ایرانی به سایر جوامع، سازمان نظام پرستاری چند برنامه ویژه در نظر دارد که از آن جمله می توان به برگزاری یک نظرسنجی بزرگ و جهانی از پرستاران شاغل در سایر کشورها اشاره کرد.

نجاتیان ادامه داد: در نظر است طی هفته های آتی پرسشنامه هایی را به تمام پرستارانی که اطلاعات آنها را در سایر کشورها در دست داریم، ارسال کنیم و طی یک نظرسنجی دقیق و علمی نسبت به دلایل مهاجرت، میزان تمایل آنها برای بازگشت به میهن، شروط آنها برای بازگشت به کشور و مسائلی از این دست، اطلاعاتی را جمع آوری کنیم تا بتوانیم بر اساس آن در خصوص مشکلات موجود، سند و مدرک علمی ارائه دهیم.

وی ایجاد باشگاهها و انجمنهای فرهنگی پرستاران را از دیگر ایده های سازمان نظام پرستاری برای ساماندهی پدیده مهاجرت پرستاران برشمرد و گفت: پرستاران در عین حال که سفیران فرهنگی ایران در سایر کشورها هستند می توانند فرصتی مغتنم برای انتقال تجارب سایر کشورها به داخل کشور باشند، لذا باید روی این بعد از قضیه نیز سرمایه گذاری کرد.

عضو شورای عالی نظام پرستاری افزود: البته تشکیل باشگاههای فرهنگی پرستاران در سایر کشورها، پیش از این هم از سوی نظام پرستاری پیگیری شده است اما متاسفانه دولت و وزارت خارجه حمایت جدی از این طرح نکردند.

وی اضافه کرد: در حالی که ما می توانیم با تاسیس این باشگاهها و انجمنها در کشورهایی نظیر امارات متحده، کانادا، ایالاتی از آمریکا و استرالیا، فرصتی را برای گردهم آوری پرستاران ایرانی خارج از کشور فراهم کرده و بین آنها ارتباط ایجاد کنیم و به این ترتیب از تجارب آنها برای استفاده در نظام بهداشتی و درمانی داخل کشور استفاده کنیم.

-------------------------------