گذشته ، حال و آینده پرستاری در بیمارستانها از نگاه معاونت پرستاری وزیر
معاون پرستاری وزیر بهداشت، کمبود شدید پرستار را یکی از مهم‌ترین دلایل ضعف مراقبت‌های پرستاری در کشور خواند و به این سوال که چرا مردم و همچنین خود پرستاران از خدمات مراقبت‌های پرستاری راضی نیستند، پاسخ داد.
محمد میرزابیگی در تشریح آخرین وضعیت پرستاری در کشور و چالش‌های آن گفت: اگر وضعیت پرستاری را از دو منظر در یک دهه مقایسه کنیم، من به عنوان یک مسئول و خادم کوچک در نظام سلامت و جامعه پرستاری اول باید به وجدان و خدای خودم، مردم وهمچنین به تاریخ نظام سلامت پاسخ دهم. هرکسی در قبال مسئولیتی که دارد باید به آنها پاسخ دهد.
وی ادامه داد: 10 سال پیش فیش حقوقی یک پرستار و یک معلم را کنار یکدیگر می‌گذاشتم و با معاون وزیربهداشت وقت مناظره می‌کردم و می‌گفتم حقوق معلمان پایین است، ولی حقوق پرستاران از آنها نیز پایین‌تر است. تعداد پرستاران به ازای هر تخت بیمارستانی 0.4، دانشکده‌های پرستاری کمتر از 70 مورد، تعداد بیکاران پرستاری حدود 40 هزار نفر و آمار دانشجویان این رشته نیز کم بود. در مجموع پرستاران شاغل در بیمارستانها هم به 50 هزار نفر نمی‌رسیدند. اگر با همان معیارهایی که 10 سال پیش به عنوان مسئول پرستاری کشور سرمان پایین بود، وضعیت امروز ما را بسنجند، سرمان بالا است و افتخار می‌کنم پرچمدار حرکتی شدم که بسیاری از نیروهای مخلص در آن شریک بودند.
میرزابیگی با بیان اینکه ما هنوز با وضعیت ایده‌آل فاصله داریم و تلاش می‌کنیم به آن برسیم، افزود: اگر امروز پرستاری که هم سن خدمتی من است، بگوید سرت را بالا می‌گیری یا خیر، می‌گویم سرم را بالا می‌گیرم؛ چون نسبت به معلمین و گروه‌های هم سطح خود در میان کارکنان دولت وضعیت بهتری داریم. کار پرستاری با سایر مشاغل قابل مقایسه نیست.
نیاز شدید بیمارستانها به نیروی پرستاری
معاون پرستاری وزارت بهداشت ضمن اشاره به افزایش جذب نیروی پرستاری طی 10 سال گذشته و تاکید بر اینکه در حال حاضر به شدت به دنبال نیروی پرستاری می‌گردیم، اظهار کرد: من اوضاع پرستاری را خیلی خوب می‌بینم، در طول برنامه چهارم و پنجم توسعه به ترتیب 45 و 30 هزار پرستار، در طرح تحول نظام سلامت 17 هزار نفر و همچنین بخشی از 16 هزار نیروی بالینی که قرار است در مجموعه وزارت بهداشت به کارگرفته شوند، به جامعه پرستاری افزوده شدند. هچنین تعداد دانشکده‌ها نیز به رقم 181 و تعداد دانشجوی پرستاری به 50 هزار نفر رسید. امروز کارانه پرستاران نسبت به سال 92، 2.5 تا 3 برابر شده است و برنامه‌های متعدد و زیرساخت‌های اجتماعی در شرف اجراست.
وظیفه همراه بیمار در بیمارستان چیست؟
معاون پرستاری وزارت بهداشت مهم‌ترین مشکل امروزمراقبت‌های پرستاری را کیفیت آن عنوان کرد و گفت: من مانند هر مسئول دیگری باید نسبت به کیفیت خدمات پرستاری پاسخگو باشم. ما باید پاسخگو باشیم که همراه بیمار در بیمارستان چه وظیفه‌ای دارد؟ چرا باید در بیمارستانها برخی از امور بیماران را انجام دهد؟ با این میزان پیشرفت در علم و مهارت پرستاری، آیا پرستاران ما نمی‌توانند بسیار بهتر و بیشتر از وضع فعلی به مردم پاسخگو باشند؟ آیا مراقبت‌هایی که ارائه می‌شود در شان این تعداد پرستار و سطح علمی و آموزشی آنهاست؟
میرزابیگی ادامه داد: ما خودمان را قدرت اول منطقه می‌دانیم و با کشورهای اروپایی مقایسه می‌کنیم. از بسیاری جهات مثل مسائل علمی و ... نیز در منطقه اول هستیم و حرفی برای گفتن داریم، ولی این حجم از داشته‌ها هنوز با نوع و کیفیت مراقبتی که ارائه می‌شود، تناسب ندارد. به همین دلیل دلسوزانی که در پرستاری فعالیت می‌کنند، همواره این سوال را از خود می‌پرسند که آیا پرستاران و مردم از خدمات پرستاری راضی هستند؟ اگر راضی نیستند دلیل آن چیست؟
موانع جدی بر سر راه مراقبت‌های پرستاری
وی در ادامه، ضمن قبول انتقادات وارد شده به کیفیت و خدمات مراقبت‌های ارائه شده در سطح بیمارستانها، کمبود شدید پرستار برای انجام برخی خدمات پرستاری مانند مراقبت در منزل را یکی از نقاط ضعف دانست و افزود: من و چند نفر دیگر در سال 75 طرح کردیم که برای افزایش توان مهارت، دانش و ارتقای کیفیت مراقبت‌های پرستاری باید معاونت و سازمان نظام پرستاری داشته باشیم. الان هر دو هدف سازمان و معاونت وجود دارند، ولی هنوز مردم و پرستاران در حوزه مراقبت‌های پرستاری، موانع جدی را احساس می‌کنند.
معاون پرستاری وزارت بهداشت تصریح کرد: مردم ما در سطح جامعه برای برخورداری از مراقبت‌های پرستاری مثل مراقبت در منزل با مشکل نیرو روبرو هستند. در خود بیمارستانها برای ارائه خدمات اولیه که در گروه پرستاری دسته بندی می‌شود ولی وظیفه پرستار دانشگاهی نیست نیز کاستی جدی وجود دارد. مراقبت‌های اولیه پرستاری باید با نظارت پرستاران دانشگاهی توسط گروه‌های بینابینی غیردانشگاهی انجام شود، مدتی این گروه‌ها از نظام سلامت کشور حذف شده بودند که باید آن را ترمیم کنیم. مراقبت‌ها و خدمات نظام سلامت در دنیا به صورت تیمی و مشارکتی ارائه می‌شود، حتی در عرصه تحقیقات و پژوهش و مهارت‌های حرفه‌ای پرستاران و پزشکان و سایر اعضای تیم دوشادوش هم در مراکز تحقیقاتی بالینی فعالیت می‌کنند.
احتمال ورود کمک پرستاران به بیمارستانها از اواسط سال جاری
میرزابیگی در خصوص برنامه‌های سال جدید معاونت پرستاری نیز گفت: ما برای سال جدید موضوع پرستاری جامعه نگر و گسترش بیشتر حضور پرستاران در سطح مراقبت در منزل (HOME CARE) را مد نظر قرار داده‌ایم که توسط وزارت بهداشت تصویب شده و امسال اجرایی می‌شود. امیدوارم همه نهادهای پرستاری کمک کنند این سطح از خدمات پرستاری توسط افراد صاحبان صلاحیت به مردم ارائه شود. مراقبت‌های پرستاری را صرفا در چهارچوب بیمارستانها و مراکز درمانی محدود نکنیم؛ چراکه امروز مددجویان داری بیماری‌های مزمن ، سالمندان، بیماران خاص و صعب العلاج و ... نیاز دارند که خدمات سراغ آنها برود. نه اینکه بار بستری بیمارستانها توسط آنها افزایش یابد.
وی همچنین از ورود کمک پرستاران به بیمارستانها از اواسط سال خبر داد و افزود: با توجه به مشکلات ما در ارائه خدمات اولیه که وظیفه پرستار دانشگاهی نیست ولی زیر نظر او باید ارائه شود، مجموعه‌ای تحت عنوان کمک پرستاری تعریف شده است که آموزش آنها از سال گذشته شروع شد و احتمالا از اواسط امسال دانش آموخته می‌شوند. امیدواریم تا پایان سال حداقل 10 هزار نفراز آنها در قالب نیروهای شرکتی و خرید خدمت به بیمارستانها و نظام سلامت فرستاده شوند. امیدواریم با حضور این نیروها همراهان بیماران این اندازه متحمل زحمت نشوند. از طرفی، پرستاران غیر دانشگاهی وظایف بر زمین مانده را انجام دهند. در این صورت، پرستاری به معنای واقعی از هویت شغلی و حرفه‌ای کاملی برخوردار خواهد شد.
------------------
پایان